Paragraaf 2.4 - Het Romeinse Rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

2.4 Het Romeinse Rijk

bladzijdes 38 t/m 40

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Vraag van de paragraaf 

Hoe lukte het de Romeinen een groot rijk te veroveren en te besturen? 

Rome

• Rond 750 v.C. ontstaan.
• Klein dorpje aan de rivier de Tiber.
• Groeit uit tot stad door gunstige ligging:
    vlakbij zee & in het midden van Italie. 
• Eerst bestuurd door koningen,
• later door kleine groep rijke families.
  

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.

De Romeinse Republiek (1)

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de pratijk is een kleine groep mensen aan de macht. Dit heet: aristocratie

De Romeinse Republiek (2)

• De republiek wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). Dit waren rijke Romeinen.

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: consuls

• Zij voerden de besluiten van de senaat uit

Veroveringen

• Vanaf de 4e eeuw v.C.
• Voor macht & rijkdom
• Italie - Carthago (Noord-Afrika) 

- Griekenland & Spanje - 

Gallie - Engeland.

Oorlog met Carthago

• Tussen 264 en 146 v.C. voerden de Romeinen drie keer oorlog met Carthago,
• een machtige stad in Noord-Afrika die met zijn sterke vloot een groot deel van de handel op de Middellandse Zee beheerste. 
• De Romeinen wonnen alle drie de oorlogen en werden oppermachtig op de Middellandse Zee.

Romeinse Rijk

• In de 2e eeuw was het Romeinse Rijk op zijn grootst:
• West-Europa, delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten.

• Werd zo groot dankzij het Romeinse leger...
  

Romeinse leger

• Beroepsleger
• Betaald door Rome
• Na 25 jaar trouwe dienst in het leger kreeg je een stuk grond om van te leven.
  

Een onverslaanbaar leger

Romeinen veroverden zoveel gebieden doordat: 

• - het Romeinse leger goed bewapend en getraind was.
• - het Romeinse leger  goed georganiseerd was.
• - het Romeinse leger gemotiveerd was (eer om te vechten voor Rome +  belangrijke functie krijgen +oorlogsbuit).
• - het Romeinse leger erg sterk en groot was.

Romeinse leger

• Overwonnen volken mochten zichzelf blijven besturen.
• In ruil daarvoor: belasting betalen & soldaten leveren.
• Zo waren er weinig opstanden en werd het Romeinse leger steeds groter.
  

Romeinse leger

• Om het rijk te beschermen werden er langs de grenzen forten gebouwd.
• Tussen de forten lagen verharde wegen of rivieren.
• Hierdoor kon het leger zich snel verplaatsen als de grens werd aangevallen.
• De grenzen werden de limes genoemd.
  

Limes

Ze maakten vaak gebruik van natuurlijke grenzen zoals: zeeën, rivieren, bergen en woestijnen.

Maar als het nodig is bouwen ze een versterkte grens met wachttorens en forten. Zo'n grens heet limes. 

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. 

Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk 

in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Bij Nijmegen (Noviamagus) en Xanten (Castra Vetera) lagen castra. Een castra is een groot fort, meestal voor een legioen. Dit was een leger van ongeveer 6000 soldaten.

Bij Utrecht (Trajectum) lag een castellum. Een castellum is een klein fort, meestal voor een cohort. Dit was een leger van ongeveer 600 soldaten.

De wachttoren die je bij de vorige slide zag, stond bij Vechten (Fectio)

De Tubanten (Tubanti) waren Germanen die in het oosten van het huidige Nederland woonden. De naam kom je tegenwoordig in dit gebied nog regelmatig tegen: de naam Twente is er van afgeleid, net als de naam van de regionale krant Tubantia.

De Bataven woonden in het gebied rond de grote rivieren. Dit gebied heet tegenwoordig de Betuwe, en vermoedelijk komt de naam van de Bataven

Romeinen in Nederland

De Romeinse tijd (58 v. Chr. - ±400 n. Chr) is een belangrijke periode voor ons gebied. Zo nemen de Romeinen ijzer mee, dat handig is als gereedschap, maar ook het schrift. 

Hiermee eindigt ook bij ons de prehistorie en begint de historie.

Julius Caesar

• Julius Caesar was een generaal.
• Behaalde veel overwinningen.
• Zorgde goed voor zijn soldaten.
• Erg populair!
  

Julius Caesar

• Caesar greep de macht en werd een dictator.
• De republiek dreigde te verdwijnen.
• Een groep senatoren besloot daarop Caesar te vermoorden.
  

Julius Caesar

• In 44 v.C. werd hij tijdens een vergadering van de senaat door een groep senatoren vermoord.
  

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Imperator Caesar Augustus

27 v. Chr. - 14 n. Chr.

• Uiteindelijk is er niemand machtiger dan hij. De rust in het rijk is terug.
• De senaat bedankt hem hiervoor en geeft de titel Augustus ('de verhevene') te geven. 
• Augustus wordt de eerste keizer (princeps) van het Romeinse Rijk.

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Pax Romana

27 v. Chr.

• Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)
• Het rijk breidt zich nog steeds verder uit, maar voorlopig is er tussen de machtigste politieke groepen een soort vrede...  

Pax  romana

• Wegen aangelegd.
• Bruggen gebouwd.
• Steden gesticht.
• Handel nam toe.
• Meer welvaart.

Augustus

• Augustus wilde dat iedereen wist dat hij verantwoordelijk was voor deze successen.
• Hij liet standbeelden van zichzelf maken.
• Het volk moest hem als god vereren.
• Hij deelt gratis voedsel uit.
• En organiseerde gladiatorengevechten en wagenrennen.
• In 14 n.C. overleed keizer Augustus.
  

Welk jaar werd Rome gesticht?

1. 753 v.C.
2. 573 v.C.
3. 735 v.C.
4. 537 v.C.

Wat was geen reden voor het succes van het Romeinse leger?

1. Beroepsleger
2. Eer om te mogen vechten
3. Overwonnen volkeren mochten zichzelf blijven besturen
4. Sterkste mensen

Wie was de eerste keizer van de Romeinen?

1. Julius Caesar
2. Niemand
3. Augustus

Wat is de juiste volgorde?

1. Koning - rijke families - het volk
2. Rijke families - koning - keizer
3. Koning - keizer - Rijke families
4. Koning - rijke families - keizer

Vraag van de paragraaf 

Hoe lukte het de Romeinen een groot rijk te veroveren en te besturen? 

Kan je daar voor jezelf goed antwoord op geven?

Goed gedaan!

De les is klaar!