Grammatica herhaling woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

GRAMMATICA

Lesdoel:

Aan het einde van deze les weet je (weer) hoe je woordsoorten moet benoemen.

Lidwoorden (blw/olw)

Bepaald: de, het

Onbepaald: een

Alleen als het voor een zelfstandig naamwoord of een bijvoeglijk naamwoord staat.

Het mooie meisje, een heel moeilijke toets.

Zelfstandig naamwoord (zn)

Mens, dier, plant, ding, gevoel en namen (HOOFDLETTER!)

Je kan er een lidwoord of een bijvoeglijk naamwoord voor zetten.

Het mooie meisje, een heel moeilijke toets.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Het mooie meisje, een heel moeilijke toets.

Voorzetsel (vz)

Geeft een positie aan. 

Truc: kan je voor 'de kast' of 'het feest' zetten.

• Tijdens, onder, boven, achter, volgens

Werkwoorden (zww/kww/hww)

• zww = belangrijkste ww in de zin
• kww = vorm van zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen
• hww = helpt met het maken van het gezegde. Is er alleen als er meerdere ww's in de zin staan

Aanwijzend vnw (aanw.vnw)

Wijst iets aan.

Leer uit je hoofd:

• Deze, die, dit, dat, zulke, zo'n, dergelijke

Dergelijke vragen beantwoord ik niet!

Vragend vnw (vr.vnw)

Stelt een vraag.

Leer uit je hoofd:

• Wie, wat, welke, wat voor een

Welke opdrachten mag ik van je overschrijven?

Persoonlijk vnw (pers.vnw)

Geeft een persoon aan.

Bezittelijk vnw (bez.vnw)

Geeft bezit aan.

Onbepaald vnw (onbep.vnw)

Gebruikt om iets niet-concreet aan te duiden.

Leer uit je hoofd: 

• iets, niets, alles, iedereen, iemand, niemand, andere(n), elk(e), ieder(e)

Zij kent helemaal niemand

Wederkerend vnw (wed.vnw)

Verwijst terug naar het onderwerp (weder=terug)

Alleen als het een verplicht wederkerend werkwoord is.

Hij schaamt zich = wed.vnw

Hij scheert zich/zijn schapen. = pers.vnw

Wederkerig vnw (wedig.vnw)

Verwijst terug naar een groep (weder=terug)

Leer uit je hoofd:

• elkaar, mekaar, elkander

Hoofdtelwoord (bep/onbep.htw)

Geeft een hoeveelheid aan.

Bepaald: duidelijke hoeveelheid

• één, beide, achttien, vierhonderd, achtenzestigduizend

Onbepaald: onduidelijke hoeveelheid

• enkele, veel, weinig, minst, verschillende

Rangtelwoord (bep/onbep.rtw)

Geeft een positie aan.

Bepaald: duidelijke positie

• eerste, vierde, duizendste

Onbepaald: onduidelijke positie

• laatste,  middelste, hoeveelste, zoveelste

Bijwoord (bw)

Zegt iets over:

• een ww: ik loop hard
• een bw: ik loop ontzettend hard
• een bn: de super knappe jongen
• een plaats/tijd: daar moet je morgen naartoe gaan

Tip: blijft vaak over (net zoals de bwb).

Voegwoord (ns/os.vgw)

Koppelt twee zinnen aan elkaar.

Nevenschikkend voegwoord: twee dezelfde soorten zinnen  (hoofd-hoofd)

• Ik pak morgen de bus, want ik wil niet natregenen.
• Ik heb er veel zin in, maar ik hoop dat we niet hoeven te hoelahoepen.

Onderschikkend voegwoord: twee verschillende soorten zinnen (hoofd-bij)

• De meester zegt dat hij altijd snel nakijkt.
• Als alle leerlingen stil zijn, krijgen ze een snoepje.

Herhalen woordsoorten

- lw

- znw 

- bnw 

- vz 

- ww: hww, zww en kww 

- pers. vnw. 

- bez. vnw. 

- wederkerend vnw. 

- wederkerig vnw.

- vragend vnw.

- aanwijzend vnw.

- betrekkelijk vnw.

- onbepaald vnw.

- hoofdtelwoord: bepaald en onbepaald

- rangtelwoord: bepaald en onbepaald

- voegwoord: onderschikkend en nevenschikkend

- bijwoord

Herhalen woordsoorten

- lw = de, het, een (hoort bij een znw)

- znw = mensen, dieren, dingen, planten en namen

- bnw = zegt iets over een znw (de lieve hond - de hond is lief)

- vz = kast- en oorlogswoorden (in, naast, met, na, vanwege etc.)

- ww: hww, zww en kww 

hww = helpt een kww of zww om de zin kloppend te maken

zww = belangrijkste werkwoord in een zin met een wwg (ond. doet iets)

kww = belangrijkste werkwoord in een zin met een nwg (ond. is iets) - ZWaBBeLS+HDV

Ik word 16 jaar.

Ik ben 16 jaar geworden.

Dit weekend heeft Kipchoge een record gelopen.

Herhalen woordsoorten

- vragend vnw. = wie, wat, welk(e), wat voor een?

- aanwijzend vnw. = die, deze, dit, dat -->

- betrekkelijk vnw. = verwijst terug naar een antecedent die, dat, wie, wat <--

- onbepaald vnw.: verwijst naar een vaag iets of iemand (niet, iets, niemand, men, elk, iedereen)

- hoofdtelwoord: bepaald en onbepaald

geeft een hoeveelheid aan (bepaald = precies, bij onbepaald weet je de hoeveelheid niet)

- rangtelwoord: bepaald en onbepaald

geeft een plaats in een rij aan (podiumwoorden)

- voegwoord = plakt twee zinnen aan elkaar (nevenschikkend plakt twee hoofdzinnen aan elkaar, onderschikkend een hoofd- en bijzin)

- bijwoord = 

- zegt iets over een ww (snel typen)

- zegt iets over een bnw (heel leuk truitje)

- zegt iets over een bw (heel erg leuk truitje)

- geeft een plaats aan (hier, daar, links)

- geeft een tijd aan (nu, soms, plotseling)

- alle andere vraagwoorden (waar, hoe, wanneer)

- prullenbak (hoe, wel, ook, toch, nauwelijks)

Wat weet je nog van het
betrekkelijk voornaamwoord?

Betrekkelijk voornaamwoord m.i.a.

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord, groep woorden of zin dat ervoor staat (= antecedent).

Waar is de hond die hij geweldig vond?

Er kan ook sprake van zijn dat het antecedent er niet voor staat, maar dat het bij het voornaamwoord ingesloten is.

Betrekkelijk voornaamwoord m.i.a.

Tip: 

Kun je wie of wat vervangen door degene die of dat wat?

Dan heb je te maken met een betr. vnw. m.i.a.

Wat je mij hebt verteld, zal ik geheimhouden.

Wie de wedstrijd wint, is nummer één!

Tussenwerpsel (tw)

Een uitroep.

Hé, ruim je troep eens op!

Oeps, ik heb mijn huiswerk niet gemaakt.

'Kukelekuu,' kraaide de haan in de vroege morgen.

Voornaamwoordelijk bijwoord

- Bestaat uit twee delen 

Deel 1: bijwoorden (er, hier, waar, daar)

Deel 2: voorzetsel (in, aan, op, mee, naast)

Wat zijn dit voor woorden dan?

erheen, hiernaartoe, waarop 

Voornaamwoordelijk bijwoord

- De delen kunnen zich ook opsplitsen in een zin

Daar kun je niet veel uit afleiden.

Wil je me daar nog even over inlichten?

1. pers.vnw
2. bez.vnw
3. bw
4. vz

1. hww
2. kww
3. zww
4. bn

1. bn
2. bw
3. vz
4. blw

1. bn
2. bw
3. vz
4. blw

1. bn
2. bw
3. vz
4. blw

1. bn
2. zn
3. vz
4. blw

1. bn
2. zn
3. bez.vnw
4. pers.vnw

1. hww
2. kww
3. zww
4. bw

1. onbep.vnw
2. vz
3. tw
4. bw

1. ns.vgw
2. os.vgw
3. onbep.vnw
4. bw

1. bn
2. bw
3. zn
4. bep.hoofdtelw

1. bn
2. bw
3. zn
4. bep.hoofdtelw

1. aanw.vnw
2. tw
3. bw
4. blw

1. hww
2. kww
3. zww
4. ns.vgw

1. hww
2. kww
3. zww
4. ns.vgw

1. hww
2. kww
3. zww
4. ns.vgw

1. bep.hoofdtw
2. onbep.hoofdtw
3. bep.rangtw
4. onbep.rangtw

1. bw
2. wed.vnw
3. pers.vnw
4. wedig.vnw