1.1 Materialen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1.1 Materialen

Programma

-Formatieve check	10 min
-Materialen	10 min
-Stofeigenschappen	20 min
-Dichtheid	20 min
-Oefenen	20 min

Formatieve check

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Checks voor 1.1 Materialen

De laatste slide sla je voor nu over, deze is voor het einde van de les!

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt het verschil uitleggen tussen natuurlijke en synthetische materialen.
  
• Je kunt uitleggen wat grondstoffen zijn.
  
• Je kunt uitleggen wat een composiet is.
  
• Je kunt een aantal materiaal- en stofeigenschappen benoemen.
  
• Je kunt berekeningen maken met dichtheid.

Wat betekent natuurlijke materialen?

Noem een voorbeeld van een natuurlijk materiaal.

Natuurlijk materiaal

Natuurlijke materialen zijn stoffen die wij kunnen gebruiken en die uit de natuur komen.

Groen = biologische oorsprong

Bruin = geologische oorsprong

Voorbeelden:

• Steen
• Hout
• Botten
• Klei
• Zand
• Katoen
• Metaalerts

Wat betekent grondstoffen?

Grondstoffen

Grondstoffen zijn natuurlijke materialen die je nodig hebt voor het maken van stoffen of producten.

Zo heb je ijzererts nodig om ijzer te maken.

Zo heb je klei nodig om baksteen te maken.

Veel biologische materialen zijn hernieuwbaar, zoals gewassen en hout, ze zijn onuitputtelijk.

Veel geologische materialen zijn wel uitputbaar, denk aan aardolie en ijzererts.

Wat zijn synthetische materialen?

Synthetische materialen

Synthetische materialen zijn materialen die niet in de natuur zitten, maar door mensen worden gemaakt.

Het maken van ijzer uit ijzererts, maakt ijzer een synthetisch materiaal.

Een ander goed voorbeeld zijn kunststoffen. Beter bekend als plastics, je kan ze overal vinden, in je mobiel, in je auto, in je bed, in je water.

Kunststoffen worden gemaakt van aardolie of van planten, dan worden het bioplastics genoemd.

Composiet

Wanneer je meerdere materialen met elkaar mixt om betere eigenschappen te krijgen, noem je dat een composiet.

Een composiet krijgt dan andere stofeigenschappen.

Stofeigenschappen

• Waarnemingen kan je doen door middel van stofeigenschappen.
  
  
• Elke stof verschilt van elkaar.
  
  
• Stoffen hebben andere kenmerken van elkaar.
  
  
• Dit noemen we stofeigenschappen.

Bedenk zelf wat mogelijke stofeigenschappen kunnen zijn.

Smaak

Stoffen verschillen van elkaar omdat ze anders smaken.

!!!LET OP!!!: De meeste stoffen tijdens natuur- en scheikunde zijn niet eetbaar.

Geur

Stoffen verschillen van elkaar omdat ze anders ruiken.

!!!LET OP!!!: Ruik nooit direct aan een stof, wuif altijd eerst met je hand er overheen.

Kleur

Stoffen hebben vaak andere kleuren.

Fase bij kamertemperatuur

Een stof kan 3 fases hebben:

• Vast
  
• Vloeibaar
  
• Gas
  

Oplosbaarheid in water

Niet elke stof lost even goed op in water.

Hydrofiele stoffen = lossen goed op in water

Hydrofobe stoffen = lossen slecht op in water

Elektrische geleiding

Sommige stoffen geleiden stroom goed (het laat stroom goed er doorheen gaan)

• Metalen geleiden stroom goed
  
• Kunststoffen geleiden stroom niet
  
• Meetinstrument = stroommeter
  

Smeltpunt en kookpunt

Verschillende vaste stoffen smelten bij verschillende temperaturen. (smeltpunt)

• water: smeltpunt = 0 °C
  
• ijzer: smeltpunt = 1538 °C
  

Verschillende vloeistoffen verdampen bij verschillende temperaturen (kookpunt)

• water: kookpunt = 100 °C
  
• ijzer: kookpunt = 2862 °C
  

Meetinstrument = speciale thermometer

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Benoem stofeigenschappen van de volgende stof:

Dichtheid

Dichtheid: het gewicht van een stof in gram per kubieke centimeter.

Oftewel: als je een kubieke centimeter van 2 verschillende stoffen pakt, zullen deze stoffen een ander gewicht hebben.

Voorbeeld:

Dichtheid veer: 0,05 g/cm³

Dichtheid lood: 11,35 g/cm³

1 cm³ veren is dus lichter dan 1 cm³ lood

Hoe bepaal je de dichtheid van bijvoorbeeld lood?

Rekenen met dichtheid

• Massa altijd in gram
  
• Volume altijd in kubieke centimeter of mL
  
• De dichtheid altijd in g/cm³ (of g/mL)
  

Voorbeeld:

Een stukje metaal weegt 245 gram en heeft een volume van 36 cm³, bereken de dichtheid in g/cm³.

Formule: ρ = m/V

m = 245 g

V = 36 cm³

ρ = m/V = 245/36 = 6,81 g/cm³

Bart vindt tijdens zijn wandeling naar huis een vreemd stukje metaal. Hij neemt het mee naar huis en onderzoekt daar wat voor metaal het is. Hij weegt het eerst, de weegschaal geeft aan dat het stukje metaal 45 gram weegt. Daarna gebruikt hij de onderdompelmethode om uit te vinden wat het volume van het metaal is. Hieruit blijkt dat het metaal een volume heeft van 2,33 cm³.
Bereken de dichtheid van dit metaal.
Formule:

ρ=​V​​m​​

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Havo:

Hoofdstuk 1 Paragraaf 1:

1 t/m 5 + 8 + 9

Vwo:

Hoofdstuk 1 Paragraaf 1:

1 t/m 6 + 9

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 1.1 Materialen