Formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

(Foutieve) samentrekkingen

Een beknopte bijzin bevat geen:

1. bwb en bvb
2. lv en mv
3. pv en ow
4. gezegde

Waar of niet waar?

Een beknopte bijzin is een zinsdeel in de zin

1. waar
2. niet waar

Om iedereen een plezier te doen, werd elk dansnummer wel gedraaid.

Deze zin is:

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Maak een zin met een onbepaald voornaamwoord.

Maak een zin met een betrekkelijk voornaamwoord.

Formuleren

Onderwerp: een (foutieve) samentrekking.

Maar eerst even een paar voorbeelden waarom het belangrijk is dat je zinnen goed moet formuleren. 

Formuleren

Zwangere influencer van vijf maanden vertelt in een video dat ze uit de sportschool is gezet omdat ze een hemdje droeg.

Formuleren

Wereldwijd kijken er zo'n 115 miljoen Amerikanen en 50 miljoen mensen naar het evenement.

Formuleren

Meisje op de fiets naar ziekenhuis na ongeluk met auto.

Formuleren

Formuleren van zinnen

Formuleren van zinnen betekent: iets onder woorden brengen.

Dat 'iets onder woorden brengen' doe je door zinnen te maken en de zin in een bepaalde volgorde te zetten. 

Een samentrekking

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je die woorden meestal de tweede keer weglaten:

* hoog(bouw)- en laagbouw (achterwaartse samentrekking).

* ik vind de herfst een fijn seizoen de winter het minst prettig (e) seizoen (voorwaartse samentrekking). 

Drie voorwaardes voor een samentrekking

1) functie: weglaten van woorden die dezelfde functie hebben (zinsdeel - woordsoort)

2) betekenis: weglaten van woorden die dezelfde betekenis hebben.

3) getal: weglaten van woorden die hetzelfde getal zijn (zowel enkelvoud als meervoud). 

Drie niveaus van samentrekkingen.

1) woordniveau: (keukenstoel  en -(keuken)tafel.

2) woordgroepniveau: (dure ringen en - (dure)armbanden

3) zinsniveau: 

Iris volleybalt op zaterdag en Peter (volleybalt) op zondag.

Je wilt (een leuk cadeautje) en je krijgt een leuk cadeautje. 

NB: Rode woorden kunnen weggelaten worden. 

Ela geeft in het sportcentrum streetdancelessen en steplessen.

Maak zelf een samentrekking in deze zin.

In de galerie zie je dure kunstwerken en betaalbare kunstwerken.

Controleren van samentrekking

1) Noteer de woorden die weggelaten zijn in de zin.

2) Bepaal de functie (zinsdeel of woordsoort).

3) Bepaal de functie, de betekenis en het getal van de weggelaten woorden in het tweede deel van de zin. 

4) Controleer of de functie, de betekenis en het getal in beide zinnen hetzelfde zijn. Zo ja, dan is de samentrekking correct. 

Opdracht 1 bespreken:

1) Mevrouw Van der Wal heeft veel vrijwilligerswerk gedaan en mevrouw Van der Wal heeft daarvoor op Koningsdag een lintje gekregen.

Mogen de onderstreepte woorden weggelaten worden? 

Opdracht 1:

2) Yesser vergat zijn vriendin een cadeau te geven en Yesser vergat zijn vriendin te feliciteren

Mogen de onderstreepte woorden weggelaten worden? 

Opdracht 1:

3) De inbreker liep een emmer omver en de inbreker liep hierdoor tegen de lamp.

Mogen de onderstreepte woorden weggelaten worden? 

Opdracht 1:

4) Onze buurman is meestal wel aardig, maar onze buurman is soms volstrekt onredelijk.

Mogen de onderstreepte woorden weggelaten worden? 

Huiswerk

H 2: grammatica (blz. 61) maken: 3 en 4

H2: formuleren (blz. 65) maken: 2 en 3

Kijken het filmpje over samentrekkingen.