Grammatica Samentrekkingen herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica/Formuleren

Herhaling Samentrekkingen / Samentrekkingen controleren

Als een woord of woordgroep twee keer voorkomt, mag je het weglaten. Dat heet een samentrekking.

Binnen- en buitenland

Dure ringen en armbanden

Iris voetbalt op zaterdag en Peter op vrijdag.

Samentrekkingen

Er bestaat voorwaartse en achterwaartse samentrekking:

Voorwaartse samentrekking: het gezamenlijke deel wordt genoemd in het eerste deel van de samentrekking en verderop weggelaten: een antieke lamp en een (-) stoel;

Achterwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt genoemd in het laatste deel van de samentrekking en daarvóór weggelaten: zon- en feestdagen.

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus:

1. Woordniveau 

2. Woordgroepsniveau 

3. Zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus:

1. woordniveau – op de plaats van het samengetrokken woorddeel wordt een streepje geschreven: keukenstoel en -tafel; zon- en feestdagen;

2. woordgroepsniveau 
3. zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus (in de voorbeelden is het weggelaten deel onderstreept): 

1. woordniveau 

2. woordgroepsniveau – binnen een woordgroep worden een of meer hele woorden weggelaten: dure ringen en armbanden; 

hoge en lage bergen;
3. zinsniveau 

Samentrekkingen

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus (in de voorbeelden is het weggelaten deel onderstreept): 

1. woordniveau 
2. woordgroepsniveau 
3. zinsniveau – een of meer zinsdelen (ow, lv, mv, bwb enz.) die twee keer voorkomen, worden weggelaten:
– Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

– Je wilt en krijgt een leuk cadeautje.

Samentrekkingen

Wanneer mag je een samentrekking op zinsniveau gebruiken?

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden wordt voldaan:
1. de weggelaten woorden hebben dezelfde functie (zinsdeel, woordsoort),
2. dezelfde betekenis én
3. hetzelfde getal (enkelvoud/meervoud) als de woorden die blijven staan.

Samentrekkingen

Is de samentrekking in deze zin goed?

De leerlingen werden ongeduldig en het lokaal uitgezet

1. ja, dat klopt
2. nee, dat klopt niet

De leerlingen werden ongeduldig en het lokaal uitgezet

werden is pv die samengetrokken wordt

zin 1 = kww

zin 2 = hww

Werden heeft twee keer een andere functie, dus mag niet worden samengetrokken. 

Waarom klopt ie niet?

Deze schoenen zijn gekocht in Amerika en heeft mijn oom voor mij meegenomen.

1. Goed
2. Niet goed

Wat klopt er niet?
Deze schoenen zijn gekocht in Amerika en heeft mijn oom voor mij meegenomen.

De bouwvakker draaide de panelen om en draaide de moeren aan.

1. Goed
2. Niet goed

De bouwvakker draaide de panelen om en draaide de moeren aan.
Mag je de tweede keer 'draaide' weglaten? Leg uit!

Extra oefenen

H.2 Formuleren - Samentrekking controleren

Opdracht 1 t/m 3

Extra oefenen hww, zww, kww (papier)