Bewegingsapparaat 1

• gezondheidsleer
• MBO
• Studiejaar 3

Het bewegingsapparaat

Deze les:

• soorten beenderen
• anatomie wervelkolom en thorax
• oefening anatomie skelet

Functies skelet

• stevigheid
• vorm
• beweging
• bescherming

Soorten beenderen

Pijpbeenderen

Platte beenderen

Onregelmatige beenderen

Voorbeelden:

Lang: femur
Kort: vingerkootjes

Sternum, cranium

Wervels, handwortelbeentjes

Pijpbeenderen

Vorm: lang en pijpvormig

Omhulsel van hard, compact beenweefsel (de compacta), waaromheen periost (beenvlies) ligt. 

Hierbinnen bevindt zich spongieus beenweefsel (spongiosa), vooral in de uiteinden van de pijpbeenderen. 

Hier is ook vaak rood beenmerg aanwezig. In de schacht (het lange deel) van het bot bevindt zich meestal vooral geel beenmerg.

Onregelmatige beenderen

Onregelmatige beenderen zijn omgeven door periost. Ze bestaan verder uit een dunne compacta en binnenin spongiosa met rood beenmerg.

Platte beenderen

Platte beenderen bestaan uit twee lagen compacta, met daaromheen periost. Hier tussen bevindt zich spongiosa met rood beenmerg. Soms is een plat beenderstuk zo dun dat het slechts uit een enkele laag compacta bestaat (bijvoorbeeld het centrale deel van de scapula). 

Tekst

Platte beenderen

Pijpbeenderen

Onregelmatige beenderen

Costa

Ossa tarsi

Mandibula

Clavicula

Lumbale wervels

Pelvis

Ulna

Costa = rib

Ossa tarsi = voetwortelbeen

Mandibula = onderkaak

Clavicula = sleutelbeen

Lumbale wervels: wervels in onderrug

Pelvis: bekken

Ulna = ellepijp

Beenderen van de romp

De wervelkolom, de ribben (costa) en het sternum (borstbeen)

Wervelkolom: 24 wervels

Wervel (vertebra): wervellichaam (corpus) en wervelboog (arcus)

Opening tussen corpus en arcus is het wervelgat: kanaal voor ruggenmerg 

Wervelkolom van boven naar beneden:

7 halswervels (C1 = atlas, C2=draaier)

12 borstwervels

5 lendenwervels

Heilig been (5 vergroeide wervels)

Staartbeen (3-5 vergroeide wervels)

Zie:

https://prowise.com/presenter/gereedschap_menselijk_skelet

Wervelboog

Elke wervelboog heeft zeven processus (uitsteeksels):

Eén processus spinosus (doornuitsteeksel). Wijst naar achteren. Deze uitsteeksels dienen voor de aanhechting van ligamenten en spieren.

Twee processus transversi (dwarsuitsteeksels). Één aan elke zijde van de boog. Deze uitsteeksels dienen  voor de aanhechting van ligamenten en spieren.

Vier processus articulares (gewrichtsuitsteeksels). Één naar boven en één naar beneden gericht. Deze vormen gewrichten en zijn de contactpunten met de wervel erboven en de wervel eronder.

Tussenwervels

De discus intervertebralis (tussenwervelschijf). 

Doordat de tussenwervelschijven veerkrachtig zijn, is de wervelkolom buigzaam.

Langs de wervels loopt in verticale richting een aantal ligamenten (gewrichtsbanden):

Deze ligamenten houden de wervels bijeen en geven daarmee de wervelkolom haar stevigheid en kunnen voldoende rekken om de wervelkolom een zekere flexibiliteit te geven.

Kyfose, lordose scoliose

Kyfose = een overdreven sterke, naar achteren gerichte kromming van de wervelkolom.

Lordose = een abnormaal sterke kromming van de lendenwervelkolom naar voren.

Scoliose = een kromming naar de zijkant van de wervelkolom.

Wat is de functie van de verticale ligamenten aan de wervelkolom?

1. Ze zorgen voor flexibiliteit, stevigheid en het bijeenhouden van wervels
2. ze zorgen ervoor dat de wervels elkaar niet raken
3. ze zorgen voor flexibiliteit van de wervels
4. Ze zorgen voor een goede doorstroming van het ruggenmerg

Welke aandoening geeft het plaatje weer?

Ribben (1)

De costae (ribben) vormen, met de borstwervels aan de dorsale zijde en het sternum aan de ventrale zijde, de benige begrenzing van de thorax. Ze beschermen de organen in de thorax, met name de longen en het hart, en spelen een belangrijke rol bij de ademhaling.

Ribben (2)

Rib 1-7, de ware ribben (costae verae), zijn elk door middel van een apart stukje kraakbeen met het borstbeen verbonden.

Rib 8, 9 en 10 zijn verbonden met het kraakbeen van de onderste ware ribben en worden valse ribben (costae spuriae) genoemd.

Rib 11 en 12, de zwevende ribben (costae flucantes) hebben aan de ventrale zijde geen kraakbenige verbinding met het sternum en worden door de tussenribspieren (musculi intercostales) op hun plaats gehouden. 

Aan de onderzijde van elke rib lopen een kleine slagader, ader en zenuw (arteria, vena en nervus intercostalis). 

Sternum (borstbeen)

Waarom worden rib 11 en 12 de zwevende ribben genoemd?

Volgende les:

Verdere anatomie bewegingsapparaat

Verbinding tussen beenderen

Opdracht: werkblad het skelet

Oefenmateriaal / websites

3d skelet (nederlands, zonder MT): https://prowise.com/presenter/gereedschap_menselijk_skelet 

Oefenmateriaal (medische termen skelet):

http://gezondheidenziekte.iminor.nl/?page_id=158 

Oefemateriaal skelet (info + puzzels): https://www.biodesk.nl/beweging/index.php