Grammatica: lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2,3

Het programma

Taal in tijden van corona 

Het lijdend voorwerp

Taal in tijden van corona

Leerdoelen

- Ik weet welke nieuwe woorden er in Nederland ontstaan zijn de laatste tijd;

- Ik weet hoe nieuwe woorden gevormd/bepaald worden;

- Ik kan de belangrijkste informatie uit een nieuwsbericht halen.

Blalbla

Wat betekent 'vocabulaire'?

1. woordenboek
2. zinnen
3. onderwerpen
4. woordenschat

Blalbla

Wat wordt hier bedoeld met 'eendagsvliegen'?

1. een vliegensoort die kort leeft
2. iets dat kort populair is
3. iets dat lang populair is
4. iets dat één dag populair is

Wat is eigenlijk de juiste spelling?

1. corona virus
2. coronavirus
3. Corona virus
4. Coronavirus

'Aan de Nederlandse taal zijn in de coronacrisis heel wat nieuwe woorden toegevoegd.' Hoe noem je zo'n 'nieuw woord' ook wel?

1. vakterm
2. jargon
3. nelogisme
4. neologisme

Hoeveel woorden zijn er inmiddels opgenomen in het 'coronawoordenboek'?

1. 500
2. 600
3. 700
4. 800

Welk nieuw woord werd niet genoemd in de tekst?

1. raamvisite
2. balconversatie
3. balkonbingo
4. raamzwaaien

Een 'portmanteauwoord' is een samentrekking van twee bestaande woorden. Een voorbeeld hiervan is...

1. gezichtsmasker
2. balconversatie
3. lockdownkilo's
4. virus

Waar of niet waar?
'Quarantinderen is een samentrekking.
Afstandsgroet is een samenstelling.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de juiste spelling?

1. 1,5 meter-samenleving
2. anderhalve meter samenleving
3. anderhalvemetersamenleving
4. 1,5metersamenleving

Metaforiek = Beeldspraak/figuurlijk taalgebruik

Vul aan wat in de tekst stond.
'De artsen en verpleegkundigen worden ... genoemd in de strijd.'

1. helden
2. hulpverleners
3. frontsoldaten
4. frontlinie

Vul aan wat er in de tekst stond.
'We strijden tegen een ...'

1. onzichtbare vijand
2. zichtbare vijand
3. gevaarlijke ziekte
4. gevaarlijk monster

Wat was het tussenkopje boven het stukje tekst dat je net gelezen hebt?

1. Blijvende woorden
2. Blijvertjes
3. Blijven de woorden?
4. Blijven

Van de ruim 700 woorden blijven er waarschijnlijk 70. 'Een op de tien, dus.' Wat geeft 'dus' hier aan?

1. opsomming
2. reden
3. chronologie
4. conclusie

'Uiteindelijk zijn mensen kort van memorie.' Wat betekent 'memorie'?

1. spel
2. geheugen
3. verstand
4. woord

Welk woord denkt De Bruyn uiteindelijk wel in het woordenboek aan te treffen?

1. frontlinie
2. driewielerfietsbel
3. coronamaatregelen
4. anderhalvemetersamenleving

Zoek zes portmanteauwoorden op waarvan er minimaal drie zijn ontstaan in de coronacrisis.

Grammatica

Lijdend Voorwerp

Lijdend Voorwerp

Om het lijdend voorwerp te vinden vraag je:

 wie of wat + werkwoordelijk gezegde en het onderwerp. 

ONTHOUD: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel. 

Het lijdend voorwerp

Ik geef het boek aan Ludo.

Ik pak mijn gele fiets.

Opdracht

Schrijf het lijdend voorwerp onder de zin. 

Jan koopt een mooi boek.

Wij bezochten een museum.

Ze vertelde ons een verhaaltje.

De dief stal een computer.

De bezorger bracht de krant rond

De organist zou een leuk feestje geven.

Jolly kreeg van de meester een diploma.

De vogels pikten het zaad op.

Miljoenen sprinkhanen aten de
oogst op.

Johan bespeelde een oude piano.

Hij heeft de bal aan zijn vriendje gegeven.

Kelly vertelde haar vriendinnetje een geheimpje.

Mijn buurman legt de lat hoog.
Legt =

1. alleen persoonsvorm
2. persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde
3. alleen werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin noem je samen:

1. het onderwerp
2. het naamwoordelijk gezegde
3. het werkwoordelijk gezegde
4. het werkend voorwerp

Gezegde?
Jarno heeft het opstel over ridders geschreven.

1. heeft
2. Jarno
3. heeft geschreven
4. het opstel

Erik heeft zijn zus [een gigantische knal] gegeven.

1. onderwerp
2. gezegde
3. meewerkend voorwerp
4. lijdend voorwerp

Gaat Joris vanavond skaten?

Het werkwoordelijk gezegde =

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Een werkwoordelijk gezegde bestaat altijd uit meer werkwoorden.

1. juist
2. onjuist

ow?
Mijn zusjes zitten hun huiswerk te maken

1. mijn zusjes
2. zitten
3. zitten maken
4. zitten te maken

wg?
Mijn zusjes zitten hun huiswerk te maken

1. mijn zusjes
2. zitten
3. zitten maken
4. zitten te maken

wg?
Claudia nodigt veel vrienden uit op haar verjaardag.

1. nodigt
2. nodigt uit

wg?
Maak jij je veters goed vast voor de wedstrijd?

1. maak
2. jij
3. maak jij vast
4. maak vast

Kinderen waarschuwden hun ouders.

________________

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

Gaan we vanmiddag zwemmen?

_____

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

Is dat wel een goed idee?

___

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

Aan het werk!

Maak  van hoofdstuk 4 ->  grammatica -> lijdend voorwerp -> Maak de startopdracht en opdracht 1 t/m 4 (blz. 118).