11.1 Chromatografie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.1 Chromatografie

Deze les

• Uitleg dunnelaagchromatografie
• Maken vraag 9 + 10 hand-out
• Uitleg kolomchromatografie
• Maken vraag 11 hand-out
• Uitleg gaschromatografie
• Maken vraag 16, 17, 18 hand-out

Leerdoelen

• Je leert hoe dunnelaag-, kolom- en gaschromatografie werkt;
• Je leert om de Rf-waarde te berekenen van een dunnelaagchromatogram;
• Je leert om concentraties te berekenen via een gaschromatogram.

Papier/dunnelaag-chromatografie

• Kwalitatieve analysemethode
• Oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen

• "Wedstrijd" tussen oplosbaarheid in loopvloeistof (mobiele fase) en hechting aan papier/TLC plaatje (stationaire fase).
• Aanwezigheid stof aantonen met referentie.
• Bepalen zuivere stof of mengsel.

TLC = thin layer chromatography

Rf-waarde

• Rate of flow
• Rf-waarde is stofeigenschap bij gegeven mobiele en stationaire fase.
• Hoe groter Rf, hoe beter de stof oplost in het oplosmiddel.

Oplosmiddel kiezen

• Afhankelijk van bestanddelen in het mengsel wat je wilt scheiden.
• Hydrofiele stoffen scheiden, keuze hydrofiel oplosmiddel.
• Variëren met verhoudingen in oplosmiddel tot optimale scheiding (bijv. water : ethanol).
• Zuur/basisch milieu beïnvloedt loopsnelheid door vorming geladen groepen.

Even oefenen

• Maken hand-out vragen 9+10

Kolomchromatografie

• Scheidingsmethode

• "Wedstrijd" tussen oplosbaarheid in loopvloeistof (mobiele fase) en hechting aan kolom (stationaire fase).
• Bijna altijd in combinatie met TLC.

• Voorbeeld: verontreinigingen verwijderen uit zelf gemaakt medicijn.

Even oefenen

• Maken hand-out vraag 11

Gaschromatografie

• Gasmengsels analyseren
• Kwalitatief en kwantitatieve analyse
• Op basis van hechting aan kolom (stationaire fase).
• Hoge massa = sterke vanderwaals bindingen = sterkere hechting aan kolom.

• De tijd tot de stof uit de kolom komt, noem je de retentietijd.

• Voorbeeld: dopingcontroles

Kwantitatieve bepaling

• Piekoppervlakte maat voor hoeveelheid stof.
• Detector niet even gevoelig voor elke stof.
• Per meting verschil in signaalsterkte.
• Referentiespectrum met bekende hoeveelheid analyt + bekende hoeveelheid interne standaard (hulpstof).
• Meting met onbekende hoeveelheid analyt + bekende hoeveelheid interne standaard.

Voorbeeld: vitamine E bepaling

Voorbeeld: vitamine E bepaling

1. Verhouding piekoppervlakten bepalen in referentiespectrum.
2. Verhouding piekopppervlakten bepalen in meting.
3. Factor berekenen toename/afname hoeveelheid analyt.
4. Berekenen onbekende hoeveelheid analyt.

Voorbeeld: vitamine E bepaling

Even oefenen

• Maken hand-out vragen 16, 17, 18