8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.6 Het moderne imperialisme

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je uitleggen wat we bedoelen met modern imperialisme.

Wat weet je al over het modern imperialisme?

Imperialisme

Imperialisme: het streven naar een groot rijk onder macht van een keizer of één volk

We hebben dit begrip eerder gezien in de voortgaande tijdvakken. Denk aan de Europese expansie, slavernij, overzeese handel, etc.

Europese machten willen meer macht en gebieden (kolonialisme)

Modern imperialisme (1)

Modern imperialisme: op zoek naar nieuwe grondstoffen en afzetmarkten werden vele landen in Azië en Afrika gekoloniseerd door Europese landen in de 19e eeuw

Kolonialisme verandert van karakter. 

Het veroveren (en besturen) van gebieden om aan je eigen land toe te voegen.

Modern imperialisme (2)

afbeelding: conferentie Berlijn 1884

Moederland controleert de hele kolonie.

Moederland gebruikt de landen en bevolking voor grondstoffen.

Zo ontstonden grote rijken.

Let op: kolonialisme was voor deze tijd voornamelijk handel met kustgebieden

Verschil met kolonialisme

1500-1850: kolonialisme

1850-1920: modern imperialisme

Verovering en intensiever bestuur van koloniën

Grondigere exploitatie van de koloniën (bijv. grondstoffen)

Alleen in Afrika en Azië

Nieuwe landen gaan koloniën veroveren, zoals Amerika en Duitsland

Oorzaken modern imperialisme:

economie

Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie

Afzetmarkten voor de groeiende industrie

Oorzaken modern imperialisme:

politiek

Nationalisme

Een groot rijk gaf internationale, politieke en militaire aanzien

Oorzaken modern imperialisme:

cultuur

Verspreiding van het Christendom

sociaal-Darwinisme: blanke ras zou superieur zijn

White man's burden: de morele plicht van blank Europa om minder ontwikkelde volken beschaving bij te brengen

Gevolgen voor de koloniën: economie

Wereldwijde arbeidsverdeling

Grondstoffen worden uit de koloniën gehaald, maar worden verwerkt door Europese fabrieken

Iedereen krijgt een taak in de nieuwe wereldeconomie

Gevolgen voor de koloniën: politiek

Koloniën raken eigen bestuur kwijt

Koloniën worden direct of indirect bestuurd door de Europese mogendheden

Deel van de inheemse bevolking werd ingeschakeld bij het bestuur en het leger

Inheemse bevolking kan niet in opstand komen. Grote Westerse controle

Gevolgen voor de koloniën: cultuur

 Onder invloed van o.a. het Christendom en Westerse rechtspraak werden lokale tradities aangetast

Opdringen van Westerse cultuur

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor handelsmarkten
2. Verovering voor de versteviging van de Amerikaanse macht in de regio
3. Verovering om 'achterlijke gebieden' te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Hoe heette de conferentie waarbij de grootmachten Afrika verdeelden?

1. Conferentie van Amsterdam
2. Conferentie van Parijs
3. Conferentie van Berlijn
4. Conferentie van Londen

Leg het verschil uit tussen handelskapitalisme en modern imperialisme met als voorbeeld Nederlands-Indië

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je uitleggen wat we bedoelen met modern imperialisme.