2HV Thema 2 Voeding en vertering B2 Het verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

• Je kunt de functie van vertering, verteringssappen en enzymen beschrijven.
  
• Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.
  
• Je kunt de werking en functie van de darmperistaltiek beschrijven.

Verteringsstelsel

= Orgaanstelsel bestaande uit organen die samen zorgen voor de spijsvertering. 

Doel: voedingsstoffen worden opgenomen in het bloed

• direct
• via vertering = het bewerken van voedingsstoffen voordat het in het darmkanaal kan worden opgenomen.

• Vertering: het omzetten van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen in het bloed kunnen worden opgenomen, in verteringsproducten die wel in het bloed kunnen worden 
• Afbraak door te kauwen (mechanisch) en door verteringssappen (chemisch) toe te voegen.
• 
  

Vertering en voedingsstoffen

• Water, glucose, vitaminen en mineralen passen zonder vertering door de darmwand!
  
• Eiwitten, koolhydraten en vetten kunnen niet door de darmwand heen, deze voedingsstoffen moeten eerst verteerd worden.

Verteren waar-waardoor-wat?

Mond-speeksel-zetmeel                 

Maag-maagsap-eiwit

12-vingerige darm-alvleessap-koolhydraten/eiwit/vet

Dunne darm-darmsap-koolhydraten/eiwit     

Mechanische vertering:

• kneden, kauwen en mengen van het voedsel door gebit en spieren. bijv. kauwen, darmperistaltiek
  

Chemische vertering:

• het fijn gekauwde voedsel verder afbreken door verterings- sappen met enzymen.

Vormen van vertering

Verteringssappen

= sappen gemaakt door spijsverteringsklieren.

• Speekselklieren
• Maagsapklieren
• Lever
• Alvleesklier
• Darmsapklieren

Bevat vaak enzymen = helpen met het omzetten van de ene stof in een andere stof.

Mechanische vertering - kauwen

Functie: voeding in kleinere stukken verdelen

, zodat: 

• je het voedsel beter door kan slikken 
• het oppervlak van het voedsel wordt 

       vergroot --> enzymen kunnen beter 

       inwerken 

peristaltische bewegingen

• In je gehele darmkanaal heeft de wand kringspieren (vernauwen) en lengtespieren (verwijden).
• Peristaltische bewegingen = het afwisselend samentrekken van de kring- en lengtespieren.

Voedingsvezels stimuleren de spieren in de darmwand en zorgen zo voor een goede darmwerking

Mechanische vertering-darmperistaltiek

Enzymen

• Enzymen zijn stoffen die  reacties sneller laten verlopen.
• Het enzym zelf verandert niet en kan opnieuw gebruikt worden.

Enzym-werking:

peristaltische bewegingen

dunne darm

Darmplooien, darmvlokken  en microvilli--> oppervlaktevergroting

Dunnedarmsap--> enzymen 

Opname van verteerde voedingsstoffen

Dunne darm

• Darmsapklieren produceren darmsap
• Darmsap: Enzymen die de vertering van eiwitten en koolhydraten verder afmaken
• Water met voedingsstoffen en verteringsproducten worden opgenomen via de darmwand (darmvlokken)

Dunne darm

-oppervlakte vergroting door

darmplooien en darmvlokken

-opname in bloed door veel haarvaatjes

Dikke darm, blinde darm en endeldarm

• Onder de overgang van dunne naar dikke darm ligt de blinde darm, met wormvormig aanhangsel. Geen functie vertering
• Dikke darm: Onverteerde voedselresten. Bevat nog veel water.
• Ingedikte, onverteerde voedselresten --> endeldarm.
• Tijdelijke opslag die wordt afgesloten met een kringspier.
• Wanneer de tijd rijp is..... 

Gal emulgeert vet 

(geen vertering)

Enzymen zijn voor de

1. Mechanische vertering
2. Chemische vertering

Door welke techniek wordt het voedsel door het spijsverteringskanaal getransporteerd?

1. parasympatische zenuwen
2. peristaltische bewegingen van zenuwen
3. Peristaltische zenuwen
4. peristaltische bewegingen van spieren.

Peristaltische bewegingen zijn een vorm van chemische vertering

1. Waar
2. Niet waar

Welke spieren werken bij een peristaltische beweging?

1. Lengtespieren
2. Breedtespieren
3. Kringspieren
4. Darmspieren

Welke vertering vindt plaats? Sleep naar de juiste plek.

Speeksel

koolhydraten

eiwitten

koolhydraten

eiwitten vetten

koolhydraten

eiwitten + vetten

Juist of onjuist?

Het opknippen in het darmkanaal van grote moleculen tot kleinere moleculen noem je mechanische vertering. (R)

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?

Het kauwen van voedsel noem je mechanische vertering. (R)

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?

De inwerking van speeksel op het voedsel in de mond noem je chemische vertering. (R)

1. juist
2. onjuist

Huiswerk:

Leren: Basisstof 2 van Thema 2

Maken: Opdracht 1 t/m 10 en testjezelf