2.2 het verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning

1. herhaling

2. Uitleg over verteringsstelsel

Herhaling
Schrijf het antwoord in je schriftje

1. Welke 6 groepen voedingsstoffen heb je?

2. Wat is de taak van eiwitten? In welke voedingsmiddelen zitten veel eiwitten?

Zijn er vragen over de opdrachten tot nu toe?

Lesdoelen

• Je kunt de functie van vertering, verteringssappen en enzymen beschrijven.

• Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.
  

• Je kunt de werking en functie van de darmperistaltiek beschrijven.

Verteringsstelsel

= Orgaanstelsel met organen die samen zorgen voor de spijsvertering. 

Doel: voedingsstoffen opnemen in het bloed

• dit gebeurt direct
• of via vertering = het bewerken van voedingsstoffen voordat het in het darmkanaal kan worden opgenomen.

• Vertering: het omzetten van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen in het bloed kunnen worden opgenomen, in verteringsproducten die wel in het bloed kunnen worden 
• Afbraak door te kauwen (mechanisch) en door verteringssappen (chemisch) toe te voegen.
• 
  

Dit is een aantekening

Opdracht

Welke voedingsstoffen moeten er eerst worden verteerd voordat ze worden opgenomen in het bloed?

kies uit: water, glucose, vitaminen, mineralen, eiwitten, koolhydraten en vetten

Tip; lees 2.2

Antwoord

• Eiwitten, koolhydraten en vetten kunnen niet door de darmwand heen, deze voedingsstoffen moeten eerst verteerd worden.

• Water, glucose, vitaminen en mineralen passen zonder vertering door de darmwand!

Mechanische vertering:

• kneden, kauwen en mengen van het voedsel door gebit en spieren. bijv. kauwen, darmperistaltiek
  

Chemische vertering:

• het fijn gekauwde voedsel verder afbreken door verterings- sappen met enzymen.

Soorten vertering

Dit is een aantekening

Opdracht

1. Wat zijn verteringssappen?

2. Welke verteringssappen heb je?

3. Wat zijn enzymen?

Tip; lees 2.2

Antwoorden

1. Verteringssappen= sappen gemaakt door spijsverteringsklieren.

2.

• Speekselklieren
• Maagsapklieren
• Lever
• Alvleesklier
• Darmsapklieren

Bevat vaak enzymen = helpen met het omzetten van de ene stof in een andere stof.

Enzymen

• Enzymen zijn stoffen die  reacties sneller laten verlopen. Ze zetten stoffen om in andere stoffen.
• Het enzym zelf verandert niet en kan opnieuw gebruikt worden.

Enzym-werking:

Mechanische vertering:

• kneden, kauwen en mengen van het voedsel door gebit en spieren. bijv. kauwen, darmperistaltiek
  

Chemische vertering:

• het fijn gekauwde voedsel verder afbreken door verterings- sappen met enzymen.

Vormen van vertering

volgende keer hier verder

Opdracht

1. Wat is de taak van kauwen?
2. Wat doen lengtespieren en kringspieren in de darmen?

3. Wat zijn peristaltische bewegingen?

4. Wat doen voedingsvezels?

Antwoorden

1. Functie: voeding in kleinere stukken verdelen

, zodat: 

• je het voedsel beter door kan slikken 
• het oppervlak van het voedsel wordt 

       vergroot --> enzymen kunnen beter 

       inwerken 

peristaltische bewegingen

2. kringspieren (vernauwen) en lengtespieren (verwijden) de darmen.

3. Peristaltische bewegingen = het afwisselend samentrekken en ontspannen van de kring- en lengtespieren.

4. Voedingsvezels stimuleren de spieren in de darmwand en zorgen zo voor een goede darmwerking

Antwoorden

Daltontaak

Enzymen zijn voor de

1. Mechanische vertering
2. Chemische vertering

Door welke techniek wordt het voedsel door het spijsverteringskanaal getransporteerd?

1. parasympatische zenuwen
2. peristaltische bewegingen van zenuwen
3. Peristaltische zenuwen
4. peristaltische bewegingen van spieren.

Peristaltische bewegingen zijn een vorm van chemische vertering

1. Waar
2. Niet waar

Welke spieren werken bij een peristaltische beweging?

1. Lengtespieren
2. Breedtespieren
3. Kringspieren
4. Darmspieren

Aan de slag!

- lees paragraaf 2.2 het verteringsstelsel

- paragraaf 2.2: opdracht (1, 2,) 3, 6, 8, 10

dunne darm

Darmplooien, darmvlokken  en microvilli--> oppervlaktevergroting

Dunnedarmsap--> enzymen 

Opname van verteerde voedingsstoffen

Dunne darm

• Darmsapklieren produceren darmsap
• Darmsap: Enzymen die de vertering van eiwitten en koolhydraten verder afmaken
• Water met voedingsstoffen en verteringsproducten worden opgenomen via de darmwand (darmvlokken)

Dunne darm

-oppervlakte vergroting door

darmplooien en darmvlokken

-opname in bloed door veel haarvaatjes

Dikke darm, blinde darm en endeldarm

• Onder de overgang van dunne naar dikke darm ligt de blinde darm, met wormvormig aanhangsel. Geen functie vertering
• Dikke darm: Onverteerde voedselresten. Bevat nog veel water.
• Ingedikte, onverteerde voedselresten --> endeldarm.
• Tijdelijke opslag die wordt afgesloten met een kringspier.
• Wanneer de tijd rijp is..... 

Verteren waar-waardoor-wat?

Mond-speeksel-zetmeel                 

Maag-maagsap-eiwit

12-vingerige darm-alvleessap-koolhydraten/eiwit/vet

Dunne darm-darmsap-koolhydraten/eiwit     

Gal emulgeert vet 

(geen vertering)

Welke vertering vindt plaats? Sleep naar de juiste plek.

Speeksel

koolhydraten

eiwitten

koolhydraten

eiwitten vetten

koolhydraten

eiwitten + vetten