herhaling thema 9

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Verslavende middelen 

Dit vind ik lastig aan 9.1

Effecten alcohol

5 %

35 %

15 %

Als je te veel drinkt kun je een alcoholvergiftiging oplopen (kan al vanaf 1,7 o/oo).

Vanaf 4 o/oo kun je in coma raken en overlijden.

Bij bingedrinken (in korte tijd veel alcohol drinken) is de kans op alcoholvergiftiging groot. Er komt dan ineens veel alcohol in je bloed.

Wat doen drugs met je?

Verdovende middelen	Stimulerende middelen	Bewustzijns veranderende middelen
Hersenen werken trager	Hersenen werken sneller	Hersenen werken anders
Verminderd pijn, angst en spanning.	je bent actiever	Werkelijkheid wordt anders.
alcohol, heroïne, slaapmiddelen, lachgas, hasj en wiet.	Nicotine, cafeïne, cocaïne, speed en xtc zijn voorbeelden van stimulerende drugs.	Paddo’s, lsd, lachgas, hasj en wiet

Verschillende effecten van drugs

Enkele bekende soorten drugs en hun werking. Je ziet dat sommige drugs ook medicijnen zijn

Indeling Drugs

Verdovend

Opwekkende

• Cafeïne
  
• Nicotine
  
• Cocaïne
  
• Amfetamine
  
• XTC¹
  
• Anti-depressiva
  

Verdovend

• Alcohol
• Heroïne


• Cannabis
• Slaapmiddelen
• Kalmerings-middelen
  
• Anti-psychotica
  

Bewustzijnsveranderend

• XTC²
  
• Cannabis
  
• LSD
  
• Paddo’s
  
• Lachgas

Indeling van Drugs

Invloed van drugs

De invloed van drugs is afhankelijk van 4 dingen:

1. de hoeveelheid die je inneemt

2. hoe je je op dat moment voelt

3. de omgeving

4. de soort drugs die je gebruikt

Dit vind ik lastig aan 9.2

Werking glucose wip-wap: Stijging glucose:

1. Normaal hoeveelheid glucose.
   
   
   
2. Eten – glucose stijgt – alvleesklier geeft insuline af.
   
   
   
3. Insuline: opname glucose in cellen voor verbranding
   + opslag (overige) glucose in lever en spieren.
   
   
   
4. Glucose wordt omgezet in glycogeen voor opslag.
   
   
   
5. Glycogeen is lange ketting van glucose (zetmeel).
   
6. Glucose daalt tot normaal.
   

Werking glucose wip-wap: Daling glucose:

1. Glucose daalt onder ‘normaal’ – alvleesklier geeft glucagon af.
   
   
   
2. Door glucagon wordt glycogeen omgezet in glucose.
   
   
   
3. Lever geeft glucose af.
   
   
   
4. Hoeveelheid glucose stijgt tot ‘normaal’.
   
   
   
5. Bron 5 en 6 blz. 80/81 KK!!!
   

Suikerziekte/diabetes

• Type 1: te weinig of geen insuline aangemaakt.
    - Cellen eilandjes Langerhans werken niet (goed).
  
• Type 2: cellen ongevoelig voor insuline.
    - Hormoon werkt niet goed meer.
  
• Te veel glucose.
  
• Nieren filteren glucose eruit → urine.
  
• Tussendoor glucosetekort → moe, flauwvallen.
  
  
  
• Hyper = bij teveel glucose in het bloed.
    Hypo = bij te weinig suiker in het bloed.
  

Dit vind ik lastig aan 9.3

Functies van de huid

Je lichaam op temperatuur houden.

Bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers.

Bescherming tegen de zon.  

De opperhuid

De opperhuid is de bovenste laag van de huid en zorgt voor de kleur, stevigheid en bescherming. 

De lederhuid

In de lederhuid zitten spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes. 

Het onderhuidse bindweefsel

In het onderhuidse bindweefsel ligt vet opgeslagen en lopen bloedvaatjes en zenuwen. 

Hoe blijf je op temperatuur?

Afkoelen:

1. De bloedvaatjes in je huid worden wijder.
2. Je zweetklieren maken meer zweet

Warmer worden:

1. Je bloedvaatjes worden nauwer.
2. Je gaat rillen.

Bescherming tegen de zon

1. Je huid vangt ultraviolette straling op uit het zonlicht.
2. Cellen in de kiemlaag maken pigment.
3. Je wordt bruin. 

-> Teveel zon? Kiemlaag kan beschadigd raken

Dit vind ik lastig aan 9.4

Dit vind ik lastig aan 9.5

 9.5 Bloedtransfusie

Wanneer heb je bloed nodig? 

Bloedtransfusie: bloed krijgen van een donor. 
(bv ongeluk/operatie)

Bloeddonor: staat bloed af. (+- 3xper jaar)

Welk bloedbestanddeel bij welk type bloedtransfusie? 

1. Rode bloedcellen ->  patiënt met veel bloedverlies (ongeluk/bloedarmoede)

2. Bloedplasma ->  patiënten met brandwonden, ernstige infectie en hemofilie (bloed stolt niet goed) 

3. Bloedplaatjes: Leukemiepatiënten (plaatjes én rode bloedcellen)  

*Leukemie = beenmergkanker -> aanmaak witte bloedcellen ontregeld - teveel onrijpe cellen / productie andere onderdelen knelt -> te weinig bloedplaatjes. 

Kun je van iedereen bloed krijgen?

- Nee. Je lichaam 'strijdt' tegen lichaamsvreemde bloedcellen.

Antigenen: herkenningseiwitten op de rode bloedcellen .  Anders dan de jouwe? -> Je antistoffen: ruimen lichaamsvreemde stoffen op. 

Je witte bloedcellen maken antistoffen tegen de antigenen die jij zelf niet hebt. 

Als je bloedgroep A hebt, zit er anti-B in je bloedplasma.

Als je bloedgroep B hebt, zit er anti-A in je bloedplasma.

Als je bloedgroep AB hebt, zitten er geen antistoffen in je bloedplasma. 

Als je bloedgroep 0 hebt, zitten anti-A en anti-B in je bloedplasma.

Rhesusfactor

Rhesusfactor- extra antigeen op rode bloedcel.

Rh + antigeen is aanwezig, 

Rh - antigeen niet aanwezig, maar wel antistof in bloedplasma!