thema 8 basisstof 2: Oorzaken van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat is gedrag?

1. Alles wat mensen doen
2. Alles wat dieren doen
3. Alles wat mens en dier doet
4. Alles wat planten, dieren en mensen doen

Wat betekend objectief?

1. Je mening geven
2. Je houden aan de feiten
3. Een object bekijken
4. Objectieven gebruiken

Wat is ethologie?

1. De studie over eten
2. De studie over vroeger
3. De studie over geloof
4. De studie over gedrag

Gedragsketen

Protocol

Ethogram

Lesdoel

-Je kunt beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt en hierbij sleutelprikkels en supranormale prikkels onderscheiden.

Basisstof 2:

Oorzaken van gedrag

(blz. 125 TB)

Prikkels veroorzaken gedrag

Inwendige prikkels: honger, dorst, angst, pijn

--> motivatie: bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag

Uitwendige prikkels: licht, geur, geluid, smaak

Sleutelprikkel: een prikkel die telkens dezelfde reactie geeft.

Supranormale prikkel: versterkte sleutelprikkel

Sleep de volgende prikkels naar het juiste vak:

Inwendig

Uitwendig

Angst

Dorst

Geluid

Geur

Honger

Kou

Licht

Smaak

Verliefdheid

Woede

Voortplantingsdrang

Inwendig

Uitwendig

Een meeuw braakt voedsel op voor een jong, wanneer het jong pikt naar de rode velk op de snavel.

Echter, het meeuwenjong pikt alleen naar de rode vlek als het honger heeft.

Het zien van de rode vlek op de snavel van de meeuw veroorzaakt pikgedrag bij het jong.

Er volgt nu een voorbeeld van gedrag. 

Noteer de inwendige prikkel en de uitwendige prikkel.

Gedrag wordt veroorzaakt door inwendige en uitwendige prikkels.

Blinde mereljongen sperren hun snavels wijd open
wanneer een van de ouders op het nest landt.

Let op!

Niet elke prikkel leidt tot een reactie.

Sleutelprikkels - Supranormale prikkels

VOORBEELD:  

de rode 

snavelvlek  bij

meeuwen

Een sleutelprikkel is een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het veroorzaken van een bepaald gedrag.

VOORBEELD:  

een volledig 

rode snavel  

bij meeuwen

Een supranormaleprikkel is een prikkel die een sterker gedrag veroorzaakt dan de normale sleutelprikkel.

Een mannelijk roodborstje verdedigt in het voorjaar zijn territorium tegen andere roodborst-mannetjes. Het mannetje neemt dan o.a. een dreighouding aan.
Het mannetje neemt ook een dreighouding aan tegen een opgezet roodborst-mannetje, dat in het territorium wordt gezet. Tegen een roodborst-mannetje zonder rode keelvlek wordt geen dreighouding aangenomen. Tegen een propje felrode watten op een ijzerdraadje wordt een zeer sterke dreighouding aangenomen.
Wat is de sleutelprikkel bij dit territoriumgedrag van het roodborstje?

Een mannelijk roodborstje verdedigt in het voorjaar zijn territorium tegen andere roodborst-mannetjes. Het mannetje neemt dan o.a. een dreighouding aan.
Het mannetje neemt ook een dreighouding aan tegen een opgezet roodborst-mannetje, dat in het territorium wordt gezet. Tegen een roodborst-mannetje zonder rode keelvlek wordt geen dreighouding aangenomen. Tegen een propje felrode watten op een ijzerdraadje wordt een zeer sterke dreighouding aangenomen.
Wat is de supranormale prikkel bij dit territoriumgedrag?

Mensen zijn ook gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels.

Consumentengedrag

Wat heeft dit met het onderwerp te maken?

Consumentengedrag

=gedrag van mensen die producten kopen.

In reclame wordt gebruikgemaakt van sleutelprikkels en supranormale prikkels om het consumentengedrag te beïnvloeden. 

Wat voor prikkel is dit?

Wat voor prikkel is dit?

Wat voor prikkel is dit?

En de laatste: wat voor prikkel is dit?

huiswerk

• lezen en samenvatten bs 2
• Maken opdracht 10 t/m 16