Werkwoordspelling les 1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Lesdoelen:

• Je leert werkwoorden te vervoegen in de tegenwoordige tijd.
• Je leert werkwoorden te vervoegen in de verleden tijd (sterke en zwakke      werkwoorden).
• Je leert wat het hele werkwoord is.
• Je leert wat een voltooid deelwoord is.

1. De tijd

Het spellen van een werkwoord begint met het bepalen van
de tijd waarin een zin staat.

Tegenwoordige tijd of verleden tijd

2. De persoonsvorm en het onderwerp

De persoonsvorm hoort bij het onderwerp. Als het onderwerp in het enkelvoud staat, dan schrijf je de persoonsvorm ook in het enkelvoud:

De verhuizers pakten de zware doos met gemak op.

    De verhuizers = onderwerp = meervoud > pakten = persoonsvorm = meervoud

De persoonsvorm vind je door:

1. een vraagzin van de zin te maken waar je ja/nee op kunt antwoorden.
2. de zin in een andere tijd te zetten. Het werkwoord dat verandert is de pv.

3. Persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Ik/...je/...jij

Jij/je/u

Hij/zij/het

Wij/jullie/zij

ik-vorm

ik-vorm + t

ik-vorm + t

Hele werkwoord

...... jij ook wel eens moe van het eeuwige gezeur van die docenten?

1. Word
2. Wordt
3. Worden

Hij zegt dat hij van haar ....... .

1. houd
2. houdt
3. houden

je en jij 

Hoe je de jij- vorm in de tegenwoordige tijd schrijft, hangt af van de plek van het werkwoord in de zin:​

> werkwoord achter ‘jij’ of ‘je’:  ik-vorm + t​
Jij loopt altijd door   /  Je wordt later boer

> werkwoord voor ‘jij’ of ‘je’ (jij/je onderwerp):  ik-vorm 

Loop je altijd door?   /   Word jij later boer?

..... (scoren) je wel eens een doelpunt?

1. scoor
2. scoort
3. scoren
4. scoord

jij/je geen onderwerp

Soms staat ‘je’ achter de pv, maar is het onderwerp niet ‘je’. ​

‘Je’ wordt in dat geval gebruikt om een bezit aan te geven. Je schrijft dan de ik-vorm + t. 

> Houd je van geitenmelk?
> Houdt je zus van geitenmelk?
Tip: Vervang de pv door lopen of smurfen

....(scoren) je broer wel eens een doelpunt?

1. scoor
2. scoort

De gebiedende wijs

Als je een bevel of opdracht geeft, noem je dat de gebiedende wijs. Je schrijft de gebiedende wijs hetzelfde als de ik-vorm.

Loop eens naar boven.

Vergeet de brief niet mee te nemen.

Ga snel aan het werk.

Ben voorzichtig.

Ik ........................... hier veel aandacht aan.

1. besteed
2. besteedt

....................jij spelling moeilijk of niet?

1. Vind
2. Vindt

(...onthouden) jouw baas alles wat je verkeerd doet?

1. onthoud
2. onthoudt

Het is koud dus ..... (kleden) je warm aan

1. kleed
2. kleedt

je ..... (bieden) haar geen kans

1. bied
2. biedt

4. Persoonsvorm in de verleden tijd

Als je een werkwoord moet vervoegen dat in de verleden tijd staat, vraag je je eerst af:

Is het werkwoord een zwak of sterk werkwoord?

Sterke en zwakke werkwoorden

1. Er zijn geen regels voor sterke werkwoorden. Deze leer je uit je hoofd of zoek je op in het woordenboek.  
2. Zwakke werkwoorden krijgen in de verleden tijd achter de ik-vorm de/ te in het enkelvoud en den/ ten in het meervoud. 

 Je kunt het ‘t ex-kofschip of 't sexy fokschaap gebruiken om te bepalen of een zwak werkwoord in de verleden tijd op te(n) of de(n) eindigt.

1. Neem het hele werkwoord en haal daar -en vanaf.

2. Is de laatste letter een T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd te(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: bewerken > bewerk >  ik bewerk > wij bewerkten

3. Is de laatste letter geen T X K F S C H P?
     Dan komt er altijd de(n) achter de ik-vorm.

Voorbeeld: verhuizen > verhuiz > ik verhuis > wij verhuisden

Gisteren .............(melden) ik mij aan voor een coronatest.

1. melde
2. meldde
3. melden
4. meldden

Op mijn trouwdag ......................wij elkaar plechtig elkaar te steunen in voor- en tegenspoed.

1. beloofte
2. beloofde
3. belooften
4. beloofden

De ouders van klas 9A........................toen de musical ten einde was.

1. juichte
2. juichde
3. juichten
4. juichden

5. Het voltooid deelwoord (vd)

Een vd begint vaak met ge-/be-/ver-/ont- en staat meestal aan het einde van de zin. Er moet altijd nog een ander werkwoord in de zin staan (de pv).

Een vd eindigt met een –t, een –d of –en. Om te weten of het met een –t of –d moet, maak je het werkwoord langer:

1. geloofd, want geloofde
2. ontdekt, want ontdekte

Als je twijfelt kun je ‘t ex-kofschip/sexy fokschaap gebruiken. Als de laatste letter van de stam (hele werkwoord –en) in ‘t ex-kofschip/sexy fokschaap zit, dan is de laatste letter van het voltooid deelwoord een –t.

1. krabben > b > zit niet in ‘t ex-kofschip, dus met een –d > gekrabd
2. juichen > h > zit in ‘t ex-kofschip, dus met een –t > gejuicht

Wie heeft de rekening........?

1. betaalt
2. betaald

Hij heeft twee vragen van de vijf niet .......................

1. beantwoort
2. beantwoord
3. beantwoordt

Hij heeft het .......................om in een volle zaak een vraag te stellen

1. aangedurft
2. aangedurfd

Wat zou je een volgende les nog graag herhaald willen hebben? Of snap je alles al?

Nu kun je zelfstandig gaan oefenen. Wat je kunt doen:

- Maak opdracht 1 t/m 4 van de reader. 

- Ga naar één van onderstaande websites en zoek daar geschikte oefeningen: 

www.cambiumned.nl

www.jufmelis.nl

www.leestrainer.nl > groep VO > werkwoorden > invuloef.