V4 Herhaling Middeleeuwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,4

De Middeleeuwen

Herhaling tijdvak 3 en 4

Tijdvak 4

Tijdvak 3

- Hofstelsel

- Leenstelsel

- Verspreiding christendom

- Islam

Tijdvak 4

- Opkomst van handel en ambacht -> herleven landbouw-stedelijke samenleving

- Zelfstandigheid van steden 

- Staatsvorming en centralisatie 

- Investituurstrijd

- Christelijke expansie buiten Europa: kruistochten

Bronnen lezen

- Neem een markeerstift mee

- Let op signaalwoorden 

- Lees goed introductie + onderschrift 

- Betrouwbaarheid: let niet alleen op het jaartal, maar vooral ook op de achtergrond van de maker

Herleven landbouw-stedelijke samenleving

• Rust (einde invasies vikingen), nieuwe landbouwtechnieken (oa. drieslagstelsel) --> bevolkingsgroei

• Handel op gang --> geldeconomie
• Steden ontstaan langs knooppunten (wegen, rivieren, kloosters)
• Specialisatie (ambachten, niet meer iedereen is boer)
• Internationale handel (Hanze)

Zelfstandigheid steden

• Steden kopen rechten van leenheer (privileges). Voorbeelden: tol heffen + muur bouwen

• Stadsrecht: eigen regels voor bestuur, rechtspraak

• Macht van steden groeit

• Voordeel heer: belastingen + militaire steun

Berlijnse Muur 1961

Deze muur komt te vroeg

Centralisatie en staatsvorming

• Vroege middeleeuwen: rondreizende koningen

• Verandering: komst geldeconomie -> organiseren bestuur met ambtenaren (die daar voor betaald krijgen, ipv systeem van trouw)

• Koningen willen centraliseren: vanuit hoofdstad besturen + overal dezelfde wetten en regels (doel: eenheid)

Investituurstrijd

Conflict over benoemen bisschoppen

• Bisschoppen zijn in dienst van de kerk, dus de Paus vindt dat hij dat mag doen (geestelijke macht)

• Koningen bemoeien zich met de benoeming omdat bisschoppen vaak belangrijk zijn in hun gebied 

• Compromis: paus macht over geloof, koning alles daarbuiten

Paus Urbanus II roept op tot het houden van een kruistocht

Welke motieven had de paus om op te roepen tot een kruistocht in 1096?

Belangrijke jaartallen tijdvak 4

- Rond 1100: opkomst steden + kruistochten

Belangrijke begrippen tijdvak 4

- Geldeconomie, handel, ambacht, specialisatie

- Zelfstandigheid, privileges, stadsrecht

- Centralisatie, staatsvorming, eenheid

- Investituurstrijd

- Kruistochten

Beantwoord deze vragen

Hoe is de vraag opgebouwd?

• Gebruik bron 1.
  
•  2 punten.
  
• 1 punt voor het verklaren van de aantrekkelijkheid van het christendom. 
  
• 1 punt waarom het aantrekkelijk is voor slaven.
  

• 2 punten.
• 1 punt, uitleg gele gedeelte.
• 1 punt, uitleg groene gedeelte.
• Het gaat over de christelijke religie, dus om de inhoud van het geloof.

• 4 punten.
  
• 1 punt voor de uitzonderingspositie van de Bataven. (bron)
  
• 1 punt voor het economisch belang van overwonnen volken, geconcludeerd uit deel 1. (bron)
  
• 1 punt voor het benoemen van de situatie in de laatste eeuw van het West-Romeinse Rijk. (eigen kennis)
  
• 1 punt voor de toename van militair belang van overwonnen volkeren. (eigen kennis)