les 31 formuleren foutieve samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom 4H

Pak alvast je reader formuleren voor je. 

We kijken zo na vanaf blz. 14.

Deze les

- Nakijken opdracht  e en f blz. 14, 15 en opdracht a blz. 15

- Uitleg en oefenen foutieve samentrekking

Belangrijke data:

• Toets formuleren: 
                            - vrijdag 10 januari
• Boekopdracht leesboek 2 (verslag in duo's)
                            - Deadline 17 januari
• Geef je nieuwe leesboektitel aanstaande vrijdag door!

Nakijken A en F blz. 14> en A blz. 15>

1. met wie
   
2. waarvan/waarover
   
3. met wie/over wie
   
4. met wie/waarmee
   
5. waarvan
   

Nakijken A en F blz. 14> en A blz. 15>

• 6. waarop
• 7. waarmee
• 8. met wie
• 9. waarop
• 10. waarin

Nakijken A en F blz. 14> en A blz. 15>

Opdracht F

1. ...over wie nog nooit iemand... (personen)

2. ze = Fiens/Emma’s blonde haren

3. hem = het (het boek > onzijdig)

4. het leukste wat (overtreffende trap)

5. De familie Van Oranje heeft al haar

6. ..., wat heel leuk is. (verwijst terug naar een hele zin)

Nakijken A en F blz. 14> en A blz. 15>

Opdracht A blz. 15/16

• 1. groepje > ev > verzorgde
  
• 2. De leerlingen van de examenklassen ... iets gevraagd > ev > werd
  
• 3. De meerderheid > ev > is
  
• 4. Media > mv > spreken
  

Nakijken A en F blz. 14> en A blz. 15>

Opdracht A blz. 15/16

• 5. De vijftien mensen > mv > hebben
  
• 6. Spannende fantasyserie > ev > is
  

Foutieve samentrekking

Soms gaat er iets mis bij het maken van een samentrekking.

Wat is eigenlijk een samentrekking?

Samentrekking

In een samentrekking zijn herhaalde woorden weggelaten.
Bijvoorbeeld woorddelen of woorden:

• De blokker verkoopt huis-, tuin- en keukenartikelen.
• huisartikelen, tuinartikelen en keukenartikelen.
• De leerlingen haalden hoge en lage cijfers.
• De leerlingen haalden hoge (cijfers) en lage cijfers.

Samentrekking

Of in een samengestelde zin met 'en' of 'maar'.

• Hij pakte zijn jas en liep naar de deur.
• Hij pakte zijn jas en (hij) liep naar de deur.
• Ik heb mijn scooter gekregen en uitgeprobeerd op mijn verjaardag.
• Ik heb mijn scooter gekregen en (ik heb mijn scooter) uitgeprobeerd op mijn verjaardag.

Foutieve samentrekking

Wanneer gaat het mis?

Doe de volgende checks:

1. betekenis hetzelfde?

2. vorm hetzelfde? (meervoud/enkelvoud)

3. rol hetzelfde? (zinsdeel)

Betekenis niet hetzelfde

Wanneer gaat het mis?

Doe de volgende checks:

1. betekenis hetzelfde?

2. vorm hetzelfde?

3. rol hetzelfde?

4. plaats hetzelfde?

• 1. Ik ben moe en (ben) daarom vroeg naar bed gegaan.
  (Ben is eerst een kww (iets zijn), daarna een hww bij 'gegaan' = niet dezelfde betekenis.)
   
• 1. Hij heeft een diploma en (heeft) daar hard voor gewerkt.
  (Heeft betekent eerst: iets bezitten, daarna een hww bij gewerkt = niet dezelfde betekenis.)  

Vorm niet hetzelfde (mv en ev)

Wanneer gaat het mis?

Doe de volgende checks:

1. betekenis hetzelfde?

2. vorm hetzelfde?

3. rol hetzelfde?

4. plaats hetzelfde?

• 2. De vier leerlingen gaan naar het schoolfeest en de docent naar huis. 
  
  De vier leerlingen (mv) gaan naar het schoolfeest en de docent (ev) GAAT naar huis. 
• 
  
• 2. De zaklamp schijnt, maar de straatlantarens ook.  Hoe zit het hier?

Rol niet hetzelfde (zinsdelen)

Wanneer gaat het mis?

Doe de volgende checks:

1. betekenis hetzelfde?

2. vorm hetzelfde?

3. rol hetzelfde?

4. plaats hetzelfde?

• 3. De touwen zaten in de knoop, maar heeft men toch losgekregen.
• De touwen zaten in de knoop, maar (de touwen) heeft men toch losgekregen.

Rol niet hetzelfde (zinsdelen)

Wanneer gaat het mis?

Doe de volgende checks:

1. betekenis hetzelfde?

2. vorm hetzelfde?

3. rol hetzelfde?

4. plaats hetzelfde?

• 3. De touwen zaten in de knoop, maar heeft men toch losgekregen.
• De touwen zaten in de knoop, maar (de touwen) heeft men toch losgekregen.

ow

lv

Argh hoe pak ik dit nou aan?

Stappenplan

1. Maak de samentrekking ongedaan 
2. Stel vast wat er is samengetrokken
   
3. Doe de drie checks (betekenis, vorm, rol)
   
4. Verbeter de fout (dus: zet er iets opnieuw bij!)  

Nu oefenen

• Verbeter de foutieve samentrekkingen in opdracht A en B  blz. 17 en verder in je reader. Herhaal incongruenties met opdracht B blz. 16
• Je mag overleggen met je buurman/buurvrouw. We bespreken opdracht A zo.

Nakijken

• 1: betekenis  +  en ik houd meer van konijnen dan van…
  
• 2: vorm (getal)  + en wordt ‘s nachts…
  
• 3: betekenis  + en legde daarna de stof…
  
• 4: rol  + en die koop ik regelmatig (eerst ow, dan lv)
• 5: vorm (getal)  + en is een fietspad…
  
• 6: betekenis + en ze komt daarom zelden…
  
• 7: betekenis  + en is daarom…

Nakijken

• 8: rol  + en die vind ik best mooi… (eerst ow, dan lv)

• 9: betekenis  + en hij is dan ook…
  
• 10: betekenis  + en trok zich niets aan van…
  

Mis je cruciale kennis over grammatica?
(Zinsdelen of woordsoorten?)

Neem zelf verantwoordelijkheid om je kennis op te halen!

Zoek uitleg in je boek of bij Arnoud kuijpers of andere youtube filmpjes. 

Verder werken aan opdracht B blz. 16 en opdracht B blz. 18, 19.

Hij heeft per formuleerfout een filmpje