20231106 Mask BASHAVO en BASVWO Thema's voorbereiding op de toets

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

BASHAVO en VWO

Maatschappijleer

David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer & - kunde bij de afdelingen:

Zorg, Vavo en Educatie

[e-mail]

Maatschappijleer

havo

vwo

AFSPRAKEN 

1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

Wie, wat en hoe?

Wat: toets (60 punten)

Meer informatie: havo en vwo: rechtspraak: 10 open vragen en 6 bronnenvragen.

Wanneer: Donderdag 16 november

Hoe laat: 09.00 uur - 10.30 uur

Waar: K 309-311

Wie: vmbo, havo en vwo (21 studenten)

3 fictieve toetsvragen:

havo: 1. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Nederland kent drie hoofdstraffen. Één daarvan is de vrijheidsstraf. In Nederland gold lange tijd de levenslange gevangenisstraf voor de zwaarste misdrijven. Na een zaak bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd de voorwaarden van deze straf aangepast, waardoor levenslang gestraften na 25 jaar een verzoek voor vrijlating kunnen doen.

a. Geef een argument vóór en een argument tegen deze beslissing. Gebruik daarbij de verschillende doelen van straf. 

b. Noem de twee andere soorten hoofdstraffen. 

havo: 1. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Een onderbouwd argument voor en tegen, met gebruik van minimaal één strafdoel (b.v. afschrikking).

b. Taakstraf, geldboete.

vwo: 1. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Twee derde van alle rechtszaken gaat over privaatrecht of burgerlijk recht.

a. Hoe heten de partijen die betrokken zijn bij een burgerlijke rechtszaak? 

b. Waarom spreken we bij strafrecht van een verticale verhouding tussen de partijen en bij burgerlijk recht van een horizontale verhouding? 

vwo: 1. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Eiser en de gedaagde.

b. Bij het strafrecht gaat het om de verhouding tussen burgers en overheid. Het initiatief ligt bij de overheid als openbare aanklager; bij burgerlijk recht gaat het om de verhouding tussen burgers onderling. Burgers zelf beginnen de rechtszaak.

havo: 2. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Het Nederlands recht bestaat uit het publiekrecht en het privaatrecht
(ook wel privaat of civiel recht).

a. Wat is het verschil tussen het publiekrecht en het privaatrecht? 

b. Geef van ieder een voorbeeld van een rechtszaak (en benoem de partijen in een rechtszaak). 

havo: 2. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Het publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en overheid; het privaatrecht regelt de betrekkingen tussen burgers onderling.

b. Publiekrecht: b.v. het belastingrecht, het privaatrecht, b.v. echtscheiding.

vwo: 2. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Je kunt de strafuitsluitingsgronden onderverdelen in rechtvaardigingsgronden en schulduitsluitingsgronden.

a. Wat is het belangrijkste verschil tussen rechtvaardigingsgronden en schulduitsluitingsgronden? 

b. Noem een voorbeeld van rechtvaardigingsgronden en een voorbeeld van schulduitsluitingsgronden. 

vwo: 2. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Bij rechtvaardigingsgronden is het gepleegde feit, in het licht van bijzondere omstandigheden, niet meer strafbaar; bij schulduitsluitingsgronden is het feit wel strafbaar,
maar heeft de dader geen schuld.

b. Rechtvaardigingsgronden: noodweer, overmacht-noodtoestand, ambtelijk bevel. Schulduitsluitingsgronden: psychische overmacht, noodweerexces, ontoerekeningsvatbaarheid, afwezigheid van schuld.

havo: 3. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Net als veel andere landen heeft Nederland een grondwet.

a. Welke twee soorten grondrechten staan er in onze grondwet? 

b. Leg uit wat de grondwet en de rechtsstaat met elkaar te maken hebben.

havo: 3. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Klassieke en sociale grondrechten.

b. De grondwet is de basisvoorwaarde van de rechtsstaat. Elke wet is terug te vertalen naar de grondwet. De grondwet is de basis van de rechtstaat. 

vwo: 3. Mogelijke vraag:

(rechtstaat)

Onze grondwet kent klassieke- en sociale grondrechten.

a. Noem een overeenkomst tussen klassieke- en sociale grondrechten. 

b. Noem een verschil tussen klassieke- en sociale grondrechten. Betrek in je antwoord de rol van de regering. 

vwo: 3. Antwoorden:

(rechtstaat)

a. Beide geven de fundamentele rechten van burgers weer.

b. Bij de klassieke grondrechten stelt de overheid zich passief op, de burger kan naar de rechter stappen als hij vindt dat een van zijn grondrechten geschonden is; bij de sociale grondrechten moet de overheid actie optreden, en kan de burger niet naar de rechter stappen.

Planning havo

Wat is maatschappijleer?

14-09: 1.1: Wat is maatschappijleer?

14-09: 1.2: De maatschappij onderzoeken

21-09: 1.3: Media en nepnieuws

21-09: Themales: Kunstmatige intelligentie: kans of risico

28-09: 2.1 Wat is een rechtsstaat?

2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat

05-10: 2.3 Criminaliteit en opsporing

12-10: 2.4 Rechtspraak en straffen

19-10: 2.5 Conflicten oplossen

02-11: 2.6 Blik over de grens

2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat

09-11: Opdracht en afronden 

13-11 t/m 17-11: Toetsweek 1