7.1 Nieuwe ideeen over samenleven

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Pruiken en Revoluties

7.1 Nieuwe ideeen over samenleven (B)

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kan en ken je:

• Uitleggen wat de Verlichting is
• Verlichtingsideeën noemen
• 3 Verlichte denkers
  

 Wat is Verlichting?  

'Onmondigheid is het onvermogen om je van je eigen verstand te bedienen, 

"Heb de moed van je van je eigen verstand te bedienen..." is dan ook het motto van de Verlichting.'

Immanuel Kant

Oftewel: "Durf te denken"

 Wat is Verlichting?  

• Komt voort uit de wetenschappelijke revolutie:

denken over wetenschap kun je misschien ook toepassen op de maatschappij: hoe kun je het leven verbeteren? 

Wat was ook alweer de Wetenschappelijke Revolutie?

Verlichting: de hoofdthema's

• Denken over God: wereld na de Schepping losgelaten? 
• Denken over rechtspraak: wat is eerlijk? 
• Denken over politiek en staat: wie kan/kunnen het beste leiden
• Denken over ontwikkeling van de volken: kunnen we het volk intelligenter maken? 
  

Rationeel Optimisme

De overtuiging dat je met het gebruik van de rede, alle problemen, vraagstukken, onwaarheden, onrechtvaardigheden in de samenleving kan oplossen.

kennis = sleutel tot oplossing

"maar dat is alles..."

De Verlichting is de tijd van rationeel optimisme. Leg uit wat daarmee bedoeld wordt.

Bij welke "denker" past het nadenken over de rol van God in wat er op aarde gebeurt?

1. Spinoza
2. John Locke
3. Montesquieu
4. Socrates

Waarom is de Trias Politica belangrijk?

1. Voorkomt machtsmisbruik
2. Meer mensen besturen het land
3. koning wil ondersteuning
4. Wilde Montesquieu

Kritiek op de ordening in de samenleving

• Tegen de standenmaatschappij:
• ipv erfelijke rechten en religieuze ideeën: natuurrechten=
• Recht op vrijheid, leven en bezit.
• 'Droit Divin' werd verworpen: een koning heeft geen Goddelijk recht om te regeren, staat nergens in de Bijbel. 
• maar geen democratie! 

Kritiek op de ordening in de samenleving

• John Locke (1632-1704): sprake van een 'sociaal contract' en volk het 'recht op verzet'
• Rousseau(1712-1778): idee van 'permanente volkssoevereiniteit': 'de regering is de uitvoerder van de gezamenlijke wil van de burgers'
• Rousseau: "Emile of Over de opvoeding"

Bij welk verlichtingsideaal past deze uitspraak?

1. de rede
2. vrijheid
3. verdraagzaamheid
4. volksouvereiniteit

Denis Diderot

Encyclopedie:

Verzameling van werk van wetenschappers en filosofen.

Leg in je eigen woorden uit wat "De verlichting" is...



Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen




19





Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.








Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.







Differentiëer






Differentiëer





Instellingen
































Leerdoel







Aan het eind van deze presentatie kan en ken je:Uitleggen wat de Verlichting isVerlichtingsideeën noemen3 Verlichte denkers




















Slide
















Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen




19





Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.








Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.







Differentiëer






Differentiëer





Instellingen
































Leerdoel







Aan het eind van deze presentatie kan en ken je:Uitleggen wat de Verlichting isVerlichtingsideeën noemen3 Verlichte denkers




















Slide

















Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen




19





Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.








Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.







Differentiëer






Differentiëer





Instellingen
































Leerdoel







Aan het eind van deze presentatie kan en ken je:Uitleggen wat de Verlichting isVerlichtingsideeën noemen3 Verlichte denkers




















Slide



















Leg in je eigen woorden uit wat "verlichting" is...

Theorie

De boeken werden ruim verspreid en hadden veel invloed op het denken van de burgerij in Europa. 

Verlicht idee: "Als we alle kennis eens gaan bundelen in 1 boek, dan kan het volk zichzelf intelligenter maken" (wiki!) 

Niet iedereen was even gelukkig met de inhoud van de Encyclopedie. Veel edelen en geestelijken voelden zich door de inhoud aangevallen. 

De Encyclopedie bevat veel kritiek op de adel en op de geestelijkheid (kerk). 

Theorie

De verlichte ideeen drongen soms ook door tot koningen en vorsten. De meeste van hen hielden vast aan het absolutisme (?). Dit was samen met de standenmaatschappij de regeringsvorm van het ancien regime: 

                                

                          Koning alle macht (absolutisme)

                                                         -

                                    de Standenmaatschappij

                 (Adel, geestelijkheid en de rest van de bevolking)

                                                         

Theorie

Maar soms stelde een vorst zich wel open voor deze verlichte denkbeelden. Zo'n vorst regeerde dan vanuit verlicht absolutisme: de vorst heeft hier nog wel absolute macht in handen, maar probeert - zonder inspraak van het volk - nieuwe hervormingen door te voeren. 

Frederik de Grote (Pruisen):

Wees droit divin af. Bevolking kreeg geloofsvrijheid en het onderwijs werd verbeterd. 

Catharina de Grote (Rusland):

Liet een nieuwe grondwet schrijven. Adel had hierin zelfde rechten en plichten. Niet gelukt. 

Beeldmateriaal

oh oh...wat gebeurt hier? 

Aan de slag

1. Opdrachten 5, 6 en 8 op pagina 127. 

2. Verder met Kennen en Kunnen 4.1. 

Leerdoelen 

1. Je kunt verklaren waarom verlichte denkers belang hechtten aan onderwijs en de verspreiding van kennis. 

2. Je kunt met voorbeelden uitleggen wat verlicht absolutisme inhoudt. 

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Stel 1 vraag waar je nog benieuwd naar bent binnen dit onderwerp?