5.4 Criminaliteit

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

5.4 Criminaliteit

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat criminaliteit is.
  
• Je kunt het verschil uitleggen tussen overtredingen en misdrijven en hiervan voorbeelden geven.
• Je kunt uitleggen dat criminaliteit tijdgebonden en plaatsgebonden is en hiervan voorbeelden geven.
• Je kunt risicofactoren van crimineel gedrag benoemen. 

Wanneer is iets asociaal? En wanneer is iets strafbaar?

Strafbaar of alleen asociaal

Asociaal betekent dat je geen rekening met anderen houdt

Strafbaar betekent dat je wetsregels overtreedt

Voordringen in de rij

Asociaal

Strafbaar

Afval weggooien in de natuur

Asociaal

Strafbaar

Wat betekent criminaliteit?

Criminaliteit: alles wat wettelijk verboden is

 Criminaliteit zijn misdrijven zoals die in de wet staan.

Maar wanneer is iemand een crimineel?

Overtreding 

• Minder ernstig strafbaar
  
• Vaak met een boete afgedaan
• Niet altijd Officier van Justitie bij betrokken
  
• Veroorzaken van overlast, door rood rijden, wildplassen, zwartrijden
  
• Lagere straffen
  
• Niet altijd een strafblad

Misdrijf 

• Ernstig strafbare feiten
• Gevangenisstraf 
• Altijd Officier van Justitie bij betrokken
• Moord, doodslag, verkrachting, drughandel, rijden onder invloed, ontvoering, diefstal
• Hoge straffen
• Strafblad 

Verschil misdrijf en overtreding

• Misdrijven worden altijd geregistreerd (ten minste 20 jaar). Dit geldt ook voor overtredingen met een boete vanaf 100 euro, taakstraf of vrijheidsstraf.
  
• De straffen voor misdrijven zijn hoger.
  
• Een poging tot overtreding is niet strafbaar, een poging tot misdrijf wel.
  

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

Rechtsregels zijn plaatsgebonden

• In Nederland zijn abortus en euthanasie (op voorwaarden) toegestaan

• In Nederland mogen homo’s met elkaar trouwen

• (Vuur)wapens zijn in Nederland verboden

• Nederland kent geen doodstraf

Rechtsregels zjn tijdgebonden

• Spugen was vroeger een misdrijf
  

• Sinds 1970 is overspel niet meer strafbaar

• Tegenwoordig is hacken van computers strafbaar

• Vroeger stonden er gevangenisstraffen op homoseksualiteit

Risicofactoren

Omstandigheden die de kans op crimineel gedrag vergroten:

• onveilige opvoeding
• groepsgedrag
• alcohol of drugs
• spijbelen en schooluitval
• biologische factoren

 Let op! Dit zijn alleen factoren die de kans verhogen. In de meeste gevallen leiden de factoren niet tot crimineel gedrag.

Risicofactor 1 een onveilige opvoeding

• Slechte opvoeding
• Verkeerde waarden en normen
• Ouders die in gevangenis zitten
• Ouders die zelf stelen

HAARLEM - De politie heeft in Haarlem een 34-jarige vrouw aangehouden, die samen met een man en kind haar slag sloeg bij drogisterijen en parfumeriewinkels.

Risicofactor 2 Groepsgedrag

• Groepsdruk
• Stoer doen
• 'Kijk wat ik durf'

Risicofactor 3 Alcohol en drugs

• Handel in drugs: brengen vaak criminaliteit met zich mee
• Bij drugsgebruik: mensen doen andere dingen als ze onder invloed zijn
• Bij 40% van de geweldsmisdrijven is alcohol in het spel

Risicofactor 4 Spijbelen & schooluitval

• Spijbelen en schooluitval
• Leerlingen die veel spijbelen en zonder diploma van school gaan komen vaker in aanraking met justitie
• de enige uitweg om aan geld te komen is de criminaliteit

Risicofactor 5 Biologische factoren

• Erfelijke factoren
• Psychische stoornis kan leiden tot meer agressiviteit en daardoor geweld (crimineel gedrag)
  
• bijvoorbeeld: weinig emotie naar de dader of geen goede ontwikkeling van het geweten (empatisch vermogen). De dader heeft geen gevoel bij wat hij aandoet bij zijn slachtoffer

Aan de slag

10 minuten stil werken

Paragraaf 5.4: Opdracht 2 t/m 7, 9 en 10

Klaar? Laat het checken en begin met het werkblad