H4 Formuleren foutieve beknopte bijzin (interactief)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Formuleren

• nakijken 11, 12, 13
• foutief beknopte bijzin (uitleg)
  
• oefenen (via LessonUp)
• in twee groepen werken

Huiswerk - nakijken

6 Eigen antwoord; het eerste ‘wil’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘wil’ is zelfstandig werkwoord; dus is de zin ongrammaticaal.

Ellen wil na de zomer verder studeren, maar Martha wil een jaar naar het buitenland.

7 Eigen antwoord; het eerste ‘is’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘is’ is koppelwerkwoord, dus ongrammaticaal.

Mevrouw Krikke is op haar vijfentwintigste lerares geworden en is dat tot op de dag van vandaag.

8 Eigen antwoord; ik, Willem Steenbergen, vind het lelijk, maar het staat er wel zo; kijk maar naar de illustratie; het bord is te zien vanaf de A50, als je in noordelijke richting rijdt.

Liever: Zijn wasgoed bracht de vrijgezel altijd naar de Eper stomerij-wasserij.

Opdracht 11

1 leiden → leidt

2 zijn → is

3 worden → wordt

4 zullen → zal

5 voelden → voelde

6 protesteerden → protesteerde

7 heeft → hebben

8 zouden → zou

Huiswerk - nakijken

6 Eigen antwoord; het eerste ‘wil’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘wil’ is zelfstandig werkwoord; dus is de zin ongrammaticaal.

Ellen wil na de zomer verder studeren, maar Martha wil een jaar naar het buitenland.

7 Eigen antwoord; het eerste ‘is’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘is’ is koppelwerkwoord, dus ongrammaticaal.

Mevrouw Krikke is op haar vijfentwintigste lerares geworden en is dat tot op de dag van vandaag.

8 Eigen antwoord; ik, Willem Steenbergen, vind het lelijk, maar het staat er wel zo; kijk maar naar de illustratie; het bord is te zien vanaf de A50, als je in noordelijke richting rijdt.

Liever: Zijn wasgoed bracht de vrijgezel altijd naar de Eper stomerij-wasserij.

Opdracht 12

1 De eurolanden moeten beter samenwerken en meer voor elkaar overhebben, omdat speculanten te veel invloed krijgen op de rente op staatsleningen, wanneer de landen dat niet doen.

2 Voorstanders van een verbod op gewelddadige games zijn van mening dat jongeren agressief gedrag gaan vertonen, als ze te veel tijd aan dit soort spellen besteden.

3 Mijn buurman bouwt een hoge schutting om zijn tuin, zodat zijn nieuwe vriendin, die een ware zonaanbidster is, daar in de zomer onbespied in de zon kan liggen als die omheining straks klaar is.

4 Veel hoogopgeleide mannen geven in dit onderzoek aan dat ze een gelukkiger gezinsleven zouden hebben, als zij het iets rustiger aan konden doen.

5 Theodore geeft al enkele maanden geen cent van zijn zakgeld meer uit, omdat hij de nieuwste iPad wil kopen, zodra hij voldoende geld heeft gespaard.

Huiswerk - nakijken

6 Eigen antwoord; het eerste ‘wil’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘wil’ is zelfstandig werkwoord; dus is de zin ongrammaticaal.

Ellen wil na de zomer verder studeren, maar Martha wil een jaar naar het buitenland.

7 Eigen antwoord; het eerste ‘is’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘is’ is koppelwerkwoord, dus ongrammaticaal.

Mevrouw Krikke is op haar vijfentwintigste lerares geworden en is dat tot op de dag van vandaag.

8 Eigen antwoord; ik, Willem Steenbergen, vind het lelijk, maar het staat er wel zo; kijk maar naar de illustratie; het bord is te zien vanaf de A50, als je in noordelijke richting rijdt.

Liever: Zijn wasgoed bracht de vrijgezel altijd naar de Eper stomerij-wasserij.

1 Strikt genomen moet er ‘ik woon’ staan, omdat ik enkelvoud is en ‘ (mijn ouders) wonen’ meervoud, maar veel mensen zullen deze zin wel accepteren.

2 Goed.

3 enkelvoud/meervoud: niet correct

(Op deze ijsbaan wordt nog wel eens een marathon verreden, maar (er) worden geen allround kampioenschappen gehouden.)

4 Eigen antwoord, maar dit lijkt me aanvaardbaar

5 dit wordt in het algemeen correct gevonden, maar het is beter om ‘gebouwd’ te verplaatsen naar het eind van de zin.

6 Fout: het eerste ‘wil’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘wil’ is zelfstandig werkwoord; dus is de zin ongrammaticaal.

Ellen wil na de zomer verder studeren, maar Martha wil een jaar naar het buitenland.

7 Fout: het eerste ‘is’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘is’ is koppelwerkwoord, dus ongrammaticaal.

Mevrouw Krikke is op haar vijfentwintigste lerares geworden en is dat tot op de dag van vandaag.

8 Eigen antwoord

Presentaties donderdag

1. Zoek een goede definitie van jullie fout/paragraaf

2. Zoek er twee duidelijke voorbeelden bij.

3. Zorg dat je meer informatie opzoekt,

zodat je de fout goed begrijpt en kunt uitleggen.

4. Leg jullie fout uit aan de rest van de klas voor het bord

(min. 1/max. 3 minuten)

presentaties

onjuiste herhaling: Barbod + Robin

tautologie: Babiche + Maybritt

pleonasme: Sam + Mikail

contaminatie: Ruben + Paulo

dubbele ontkenning: Dominique + Britt

onjuist verwijswoord: Kim + Frederiek

onduidelijk verwijzen: Gaya + Indy

incongruentie: Rick + Simon + Luqa

dat/als-constructie: Percival + Luna

foutieve samentrekking: Roos + Vincent

foutieve beknopte bijzin: Isabella + Zoë

losstaand zinsgedeelte: Jasper + Lars

zinnen aan elkaar plakken: Rojus + Rob

onjuiste herhaling: Barbod + Robin

tautologie: Babiche + Maybritt

pleonasme: Sam + Mikail

contaminatie: Ruben + Paulo

dubbele ontkenning: Dominique + Britt

onjuist verwijswoord: Kim + Frederiek

onduidelijk verwijzen: Gaya + Indy

incongruentie: Rick + Simon + Luqa

dat/als-constructie: Percival + Luna

foutieve samentrekking: Roos + Vincent

foutieve beknopte bijzin: Isabella + Zoë

losstaand zinsgedeelte: Jasper + Lars

zinnen aan elkaar plakken: Rojus + Rob

beknopte bijzin

1) wat is een bijzin?

2) wat is een samentrekking?

3) wat is een beknopte bijzin?

4) hoe maak je een goede beknopte bijzin?

5) Wanneer is een beknopte bijzin fout?

bijzin

bijzin

Een zin bestaat uit een pv en een ow.

In een hoofdzin staan pv en ow naast elkaar

in een bijzin staan pv en ow uit elkaar

HZ: Ik geef een feestje

(HZ +) BZ: Weet je dat ik een feestje geef?

samentrekking

samentrekking

als (een deel van) een woord is weggelaten:

zomer(kleding)- en winterkleding

Hij kocht een appel en (hij kocht) een ei

Zij studeert in Amsterdam en hij (studeert) in Groningen

 beknopte bijzin

beknopte bijzin

Een samengestelde zin (bijzin + hoofdzin) waarbij het onderwerp van de hoofdzin wordt samengetrokken/weggelaten/verzwegen in de (beknopte) bijzin. In een beknopte bijzin staat dus geen ow en ook geen pv. 

Het denkbeeldige ow moet hetzelfde zijn als het ow uit de hz. Als dat niet zo is, is de zin ongrammatical (=fout).

Beknopt: Fluitend ga ik naar school toe.

Onbeknopt: Terwijl ik aan het fluiten ben, fiets ik naar school.

goede beknopte bijzin (3x)

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

Hoe zijn de zinnen als ze niet beknopt zijn? Wat is dan het onderwerp?

ow in bijzin = ow in hoofdzin

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking. (nadat hij het gat ontdekte)

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

ow in bijzin = ow in hoofdzin

met te + infinitief

vb.: Na het gat ontdekt te hebben, stroomde de dijk over.

met een voltooid deelwoord

vb.: Uit de wind gehouden, viel de kou mee.

met een onvoltooid deelwoord

vb.: Dromend van zijn vriendin, ging de lantaarnpaal uit.

samengevat

1) wat is het ow van de hz?

2) is deze hetzelfde als de bz?

3) ja = grammaticaal / nee = foutief

Zwervend door Finnmarken zocht Alfred naar kraters die door meteorieten waren veroorzaakt.

1. goed
2. fout

Zwervend door Finnmarken bleken de meteorietkraters voor Alfred niet eenvoudig te vinden.

1. goed
2. fout

Door de houten delen van het jacht elk jaar te lakken, kunnen paalworm en houtrot mijn schip niet bedreigen.

1. goed
2. fout

Door de houten delen van het jacht elk jaar te lakken, bescherm ik mijn schip tegen bedreigingen als paalworm en houtrot.

1. goed
2. fout

Eindelijk eerste geworden werd de naam van marathonloper op de zilveren beker gegraveerd.

1. goed
2. fout

Eindelijk eerste geworden mocht de marathonloper zijn naam op de zilveren beker laten graveren.

1. goed
2. fout

Zwoegend op een moeilijke toets ging de tijd een stuk sneller voorbij dan hij dacht.

1. goed
2. fout

Zwoegend op een moeilijke toets merkte hij dat de tijd een stuk sneller ging dan hij dacht.

1. goed
2. fout

Na als acteur vele successen gevierd te hebben, bleek de schilderkunst van Jeroen Krabbé ook succesvol.

1. goed
2. fout

Na als acteur vele successen gevierd te hebben, bleek Jeroen Krabbé ook als schilder succesvol.

1. goed
2. fout

huiswerk

Vind je het lastig? 

Dan doen we klassikaal nog een paar oefeningen.

Heb je het door? Maak opdracht 17.

foutief beknopte bijzin

De beknopte bijzin is fout als het samengetrokken onderwerp uit de bijzin niet hetzelfde onderwerp is als het onderwerp uit de hoofdzin. Bijvoorbeeld:

Zingend werden de aardappelen geschild.

Wat is het onderwerp uit de hoofdzin? de aardappelen

Wat is het onderwerp uit de beknopte bijzin? hij/zij?

Is dit hetzelfde? Ja -> Goed / Nee -> Fout

foutief beknopte bijzin

Bedenk of het onderwerp van de hoofdzin en de bijzin hetzelfde zijn.

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

Wat is het onderwerp uit de hoofdzin?

Wat is het onderwerp uit de bijzin?

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

HZ: hij

BZ: hij

= hetzelfde

dus: goed!

Net op tijd in het stadion aangekomen, liepen de supporters snel naar hun plaatsen.

onderwerp HZ:

onderwerp BZ:

hetzelfde?

Net op tijd in het stadion aangekomen, liepen de supporters snel naar hun plaatsen.

onderwerp HZ: de supporters

onderwerp BZ: de supporters

hetzelfde? ja! 

dus: Goed!

Zijn vriendin uitzwaaiend, verdween de bus uit het zicht.

1. Goed
2. Fout

In kennelijke staat van dronkenschap verkerend, vond de agent hem in de goot.

1. Goed
2. Fout

Huppelend van plezier, kwam het kind de klas binnen.

1. goed
2. fout

Lekker in onze stoelen liggend, dronken we het koude bier.

1. Goed
2. Fout

Na koffie te hebben gedronken in Hamburg, reed de bus richting Denemarken.

1. Goed
2. Fout

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. goed
2. fout

Na drie uur gewacht te hebben, gingen de hekken eindelijk open

1. goed
2. fout

Na kampioen te zijn geworden, werden de spelers door het bestuur gefeliciteerd.

1. goed
2. fout

samengevat

1) wat is het ow van de hz?

2) is deze hetzelfde als de bz?

3) ja = grammaticaal / nee = foutief

Huiswerk - nakijken

6 Eigen antwoord; het eerste ‘wil’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘wil’ is zelfstandig werkwoord; dus is de zin ongrammaticaal.

Ellen wil na de zomer verder studeren, maar Martha wil een jaar naar het buitenland.

7 Eigen antwoord; het eerste ‘is’ is hulpwerkwoord, het tweede ‘is’ is koppelwerkwoord, dus ongrammaticaal.

Mevrouw Krikke is op haar vijfentwintigste lerares geworden en is dat tot op de dag van vandaag.

8 Eigen antwoord; ik, Willem Steenbergen, vind het lelijk, maar het staat er wel zo; kijk maar naar de illustratie; het bord is te zien vanaf de A50, als je in noordelijke richting rijdt.

Liever: Zijn wasgoed bracht de vrijgezel altijd naar de Eper stomerij-wasserij.

Opdracht 11

1 leiden → leidt

2 zijn → is

3 worden → wordt

4 zullen → zal

5 voelden → voelde

6 protesteerden → protesteerde

7 heeft → hebben

8 zouden → zou