Tracheo

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

LE 5 week 3

Alles wat je wilt weten over een tracheostoma

Programma

Terugblik

Leerdoelen vandaag

LessonUp

Evaluatie

Vooruitblik

Terugblik

Je kent de termen dyspneu, tachypneu, bradypneu, apneu. 

Je kunt minimaal 4 indicaties benoemen waarbij zuurstof toediening noodzakelijk is. 

Je kunt minimaal 4 verschijnselen benoemen die door zuurstoftekort kunnen komen

Je kunt minimaal 4 verschillende manieren van zuurstof toedienen benoemen. 

Je kunt benoemen wat de verpleegkundige aandachtspunten zijn bij het toedienen van zuurstof.  

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een tracheotomie en een tracheostoma zijn.

Je kunt uitleggen wat indicaties zijn voor een tracheotomie en een tracheostoma.

Je kunt benoemen wat de aandachtspunten zijn bij het verzorgen een tracheotomie of een tracheostoma.

Je kunt samenvatten hoe je de zorgvrager met een tracheostoma psychosociaal begeleidt.

Wat weten jullie al van een tracheatomie of tracheostoma?

Tracheotomie wat is dat

(trachea = luchtpijp, tomie = openen).  Operatieve ingreep 

indicatie

een dreigende zwelling

 door inademing van rook of giftige gassen;

ernstige verwonding of bloed in het hoofd-halsgebied

een vreemd voorwerp 

tumorgroei in en rond het strottenhoofd of mond- en keelholte;

vocht in de weefsels als gevolg van bestraling of een allergische reactie;

langdurige beademing.

Tracheostoma

Als deze opening gedurende langere tijd blijft of zelfs definitief is, noem je dit een tracheostoma. 

kan niet meer worden opgeheven

Geen stembanden meer

aangeboren afwijking aan strottenhoofd of luchtpijp;

onvermogen tot zelfstandig ademen;

Als via de mond-keelholte geen zuurstof meer kan worden opgenomen.

 strottenhoofdkanker

 

Eindstandige stoma

Als de luchtpijp wordt omgebogen naar deze halsopening, 

Niet eindstandige stoma

Als de luchtpijp blijft bestaan in zijn oorspronkelijke vorm

Kan je met een tracheostoma praten?

1. Ja
2. Nee
3. Misschien
4. soms

spraakrevalidatie

Om te kunnen spreken moet er lucht langs de stembanden kunnen gaan.

De stem kan na de operatie niet meer worden gebruikt als strottenhoofd en stembanden zijn verwijderd.

spraakrevalidatie noodzakelijk

Bij behoud stembanden dan met spraakklepje

Tracheacanule met cuff

De opgeblazen cuff vangt vocht en slijm op zodat het niet de longen inloopt

Kan je met een tracheocanule eten en/of drinken?

1. Ja
2. Nee
3. Misschien
4. vaak wel

Met een tracheostoma is eten en drinken vaak mogelijk. Een voorwaarde is dat de patient zelf kan slikken en hoesten. De logopedist beoordeelt in hoeverre de patiënt zonder kans op verslikken, kan eten en drinken. Soms passen we het dieet tijdelijk aan en krijgt de patient sliktraining/ begeleiding van de logopedist.

Een tracheotomie is

1. Blijvend
2. Tijdelijk

PADLET

AANDACHTSPUNTEN

COMPLICATIES

INTERVENTIES 

20 minuten

Vilans of Thieme Meulenhof

Daarna door middel van vragen in LessonUp nabespreken

Huffen is

1. Rustig in en uitademen
2. Diep in en krachtig uitademen
3. Diep in en rustig uitademen
4. Rustig in krachtig uitademen

Huffen is eerst diep inademen en dan in een krachtige beweging uitademen. Hiermee kan slijm opgehoest worden. 

Bij een vers tracheostoma moet de eerste 48 uur....

1. De canule meerdere keren steriel verwisseld worden
2. slijm worden weggezogen
3. De inademingslucht bevochtigen
4. controleren op een nabloeding

Bij een vers tracheostoma is er een wond die verzorgd moet worden. In de eerste 48 uur na de operatie worden tracheostoma en tracheacanule meerdere keren per dag steriel verzorgd om infectie van de wond zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast is een doel van de verzorging om te voorkomen dat slijmophoping in de tracheacanule of luchtwegen ontstaat. Dit kan door slijm weg te zuigen *Let op.. kan ook bloeding veroorzaken!  en de inademingslucht te bevochtigen.

Voordat jij de canule kan gaan verzorgen spreek je eerst een........................... af met de zorgvrager

Spreek met de zorgvrager een 'stopteken' af, zodat de zorgvrager controle heeft over de situatie. De zorgvrager kan tijdens de verzorging namelijk niet praten. Dit komt door een tracheacanule met cuff die in het tracheostoma is geplaatst tijdens de operatie. Er kan geen lucht langs de stembanden lopen. Een cuff is een

Fixatiebandje

Binnen en buitencanule

Canule met cuff

Asl er veel slijm in de luchtpijp zit dan............................................. voordat ik de canule ga verzorgen

1. Druppel ik eerst druppels nacl 0,9% in de opening
2. Zuig ik eerst de luchtwegen uit
3. vraag ik de zorgvrager te huffen
4. haal ik er een collega bij

Druppel vooraf een paar druppels NaCl 0,9% in de opening van de canule als er veel slijm in de canule zit.

Door de verzorging kan de luchtpijp geprikkeld raken waardoor

1. de zorgvrager benauwd wordt
2. de zorgvrager angstig wordt
3. Een hoestprikkel ontstaat
4. extra veel slijmproductie ontstaat

Vang het slijm op dat de zorgvrager opgeeft met een gaasje. Als je bezig bent met de verzorging, wordt de luchtpijp namelijk geprikkeld. Daardoor ontstaat een hoestprikkel. Gebruik zo nodig een pincet om de luchtpijp zo min mogelijk te prikkelen

Decubitus rondom de stoma kan ontstaan als

Als de huid rondom het stoma geïrriteerd is, kan zinkzalf of vaseline verlichting geven. Voorkom decubitus onder het halsplaatje van de buitencanule door te veel druk op de huid.

Doordat het fixatiebandje mogelijk te strak zit.

Een kunstneus op de stoma zorgt ervoor dat de ingeademde lucht wordt......

1. gefilterd
2. verward
3. bevochtigd
4. voorzien van extra zuurstof

Als de zorgvrager ademt via het tracheostoma, stroomt de lucht niet meer via de mond, neus- en keelholte. De zorgvrager heeft dan alleen een stoma met een kunstneus. Het is dan belangrijk om de lucht toch te filteren voordat die wordt ingeademd. Er wordt een speciale filter vóór het tracheostoma bevestigd. Dit filter wordt ook wel kunstneus genoemd, omdat het de functie van de neus gedeeltelijk overneemt. De ingeademde lucht wordt verwarmd, bevochtigd en gefilterd.

Waarom dragen zorgvragers met een tracheostoma een douchebeschermer tijdens het douchen?

Ondersteun de zorgvrager bij het douchen. Er zijn dan speciale douchebeschermers nodig. Er mag geen water in het stoma lopen, omdat water in de longen tot hevige benauwdheid kan leiden. Gebruik geen zeep of parfum in de buurt van het stoma, want dat kan de luchtpijp irriteren.

Psychosociale begeleiding. Welke gevoel kan een zorgvrager ervaren die een trachestoma heeft gekregen?

1. Angstig
2. Buitengesloten gevoel
3. Moeite met acceptatie
4. onzekerheid

Welke vormen van stem-revalidate zijn er?

slokdarmspraak; de zorgvrager wordt geleerd lucht in te slikken en tijdens het opboeren ervan klanken te vormen. Er gaan soms maanden overheen voordat iemand de techniek onder de knie heeft. Het lukt niet bij iedere zorgvrager;

elektrisch spreekapparaat; dit is een mechanisch hulpmiddel. Dit zou bijvoorbeeld een elektromicrofoon (dit apparaatje noem je servox) kunnen zijn die tegen de keelwand wordt gedrukt en waarbij de trillingen worden omgezet in geluid. Het nadeel hiervan is dat het een monotoon geluid is dat erg robotachtig klinkt;

chirurgisch herstel van de spraak; al tijdens de operatie wordt er een stemprothese, een zogenoemde fistel, aangelegd tussen de luchtpijp en de slokdarm. Na een inademing via het stoma sluit de zorgvrager de opening af met een vinger. Het luikje in de prothese gaat open en de uitademingslucht ontsnapt via de fistel naar de keelholte. De lucht veroorzaakt trillingen achter in de keelholte en er kunnen zich klanken vormen. De fistel is zo gemaakt dat er geen voedsel of speeksel naar de luchtpijp kan lopen. Een logopedist begeleidt de zorgvrager bij het aanleren van deze techniek.

WAT KUNNEN OORZAKEN ZIJN VAN EEN OBSTRUCTIE IN DE STOMA

1. Ingeademd Gaasje
2. Slijm
3. Bloedpropje
4. Voedsel

Eerste hulp bij een obstructie in canule of stoma is het verwijderen van de obstructie om de ademweg te herstellen. Soms kan het al verlichting geven als de binnencanule wordt verwijderd. Het slijm dat zich daarin heeft vastgezet, veroorzaakt mogelijk de obstructie. Als dit onvoldoende blijkt te zijn, kun je slijm of bloed wegzuigen om de doorgang weer vrij te maken. Jouw actie is nodig om de benauwdheid bij de zorgvrager zo snel mogelijk op te heffen.

Door bewegingen van de canule tijdens de verzorging en bij het uitzuigen van de canule, kunnen vagale prikkelingen ontstaan. Wat zijn vagale prikkelingen?

Vagale prikkelingen zijn reacties van de zenuwen die kunnen leiden tot verwijding van de bloedvaten, daling van de hartfrequentie en vernauwing van de luchtwegen. Deze kunnen leiden tot hartritmestoornissen.

Eerste hulp die je hierbij kunt verlenen, is het observeren van de zorgvrager en vragen wat hij voelt. Probeer de zorgvrager gerust te stellen en uit te leggen dat de hartritmestoornissen waarschijnlijk een gevolg zijn van de bewegingen van de canule tijdens de verzorging. Het is belangrijk om bij de verzorging voorzichtig om te gaan met de canule om vagale prikkelingen te voorkomen. Sommige zorgvragers zijn hier gevoeliger voor dan anderen.

Tot slot.. Waarom mag je nooit de buitencanule verwijderen?

. De buitencanule voorkomt dat de opening in de trachea dichtklapt.

Leerdoelen behaalt?

Je kunt uitleggen wat een tracheotomie en een tracheostoma zijn.

Je kunt uitleggen wat indicaties zijn voor een tracheotomie en een tracheostoma.

Je kunt benoemen wat de aandachtspunten zijn bij het verzorgen een tracheotomie of een tracheostoma.

Je kunt samenvatten hoe je de zorgvrager met een tracheostoma psychosociaal begeleidt.

Vooruitblik

Je kunt uitleggen hoe je complicaties herkent en welke interventies je uitvoert bij een zorgvrager met een tracheostoma en een tracheacanule

Uitzuigen. Maak oefenopdrachten in TM

Nog vragen en of opmerkingen?