H14 Duurzaamheid 3hv

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H14 Duurzaamheid 3hv

Hoofdstuk14 - Duurzaamheid

Welkom! Wat gaan we doen?

Herhaling voedselketen/kringloop

Uitleg H141/2/3

Voorbereiden SO

Voedselkringloop en koolstofkringloop!

Voedselketen

Voedselweb

Hoe werkt de voedselkringloop?

• Producenten: Groene planten zijn de makers van voedingsstoffen. Ze maken glucose en van glucose weer andere stoffen zoals eiwitten en vetten.
• Consumenten: Mensen en dieren. Zij eten de planten en krijgen zo voedingsstoffen binnen. Consumeren is een ander woord voor eten en drinken.
• In een voedselketen worden producenten gegeten door consumenten van de eerste orde, die op hun beurt weer gegeten worden door consumenten van de tweede orde.
• Afvaleters eten op hun beurt weer dode resten van planten en dieren, de resten die ze achterlaten worden afgebroken door bacteriën en schimmels. Zij heten reducenten. 

producent: autotroof (plant)

consumenten : heterotroof (dier)

Ecosysteem: voedselrelatie (weergave voedselketen)

vwo: je kan uitleggen waarom de voedselpiramide van biomassa altijd smaller wordt

Koolstofkringloop

Ga naar Learnbeat studieplanner en open de link naar Oefening koolstofkringloop

5 min

Wat gebeurd er bij pijl 4?

1. fotosynthese
2. verbranding
3. dode resten worden verteerd

Wat gebeurd er bij pijl 7?

1. fotosynthese
2. verbranding
3. dode resten worden verteerd

Fossiele brandstoffen

Steenkool, aardolie, aardgas

Wat is het probleem bij de verbranding hiervan?

Welke kringloop zie je in het plaatje hiernaast? En is de kringloop gesloten of niet?

1. zuurstofkringloop; gesloten
2. koolstofkringloop; gesloten
3. zuurstofkringloop; niet gesloten
4. koolstofkringloop; niet gesloten

Hoe voorkom je uitputting van de aarde? 

Teveel gebruik van aarde = uitputting. 

Gevolg: tekort aan voedsel, water, energie, grondstoffen. 

Overbemesting en uitspoeling

Mineralen uit meststoffen spoelen mee naar oppervlaktewater of komen in het grondwater terecht

Vermesting

Veel mineralen in water.
Voedselrijk , maar soortenarm

1. toename algen en kroos

2. water troebel.  Licht wordt tegengehouden. Bodemplanten sterven 

3. roofvissen kunnen prooi niet meer zien en sterven

4.  afname watervlo, toename algen

 5. algen leven kort en sterven.  Veel reducenten. Weinig zuurstof, veel CO2. Geen leven mogelijk

waterbloei

Bodemverzuring door ammoniak

Regels gewasbescherming: 

Gewasbeschermingsmiddelen tegen plagen

Goede hygiëne om besmetting te voorkomen

Wat wil zeggen:
selectieve gewasbeschermingsmiddelen

1. alle organismen gaan dood
2. alle plaagorganismen gaan dood
3. Alleen insecten gaan dood, vogels niet

Wat wil zeggen:
biologisch afbreekbaar gewasbeschermingsmiddelen

1. breekt biologische plagen af
2. breekt alle insecten af
3. wordt afgebroken door de schimmels en bacterien
4. Blijft in het milieu, niet af te breken

14.3.  Vervuiling

Hoeveel vervuiling verdragen organismen?

Habitat

Een plek waar de omstandigheden gunstig zijn om te leven 

Abiotische factoren

Omgevingsfactoren die niet levend zijn

Bijvoorbeeld: zonlicht, temperatuur, regenval...

Biotische factoren

Alle organismen die in het ecosysteem leven 

Bijvoorbeeld: voedselbron, voedselconcurrentie, schuilplaats

Lieveheerstbeestje weggejaagd door mieren

1. Biotisch
2. Abiotisch

4. tolerantiegrenzen

Grenzen waarboven of onder het organisme niet meer kan overleven bij een bepaalde factor. 

5. tolerantiegebied

Het gebied waarin het organisme kan overleven. 

6. Optimumgrafiek

Waarin het tolerantiegebied is weergegeven

7. Lethale dosis

Hoogste tolerantiegrens  van een factor welke enkel een hoogste tolerantiegrens heeft

Bijvoorbeeld: gif

a. Soort 2 zal meer succesvol zijn dan soort 1

b. alleen soort 2 zou kunnen overleven

c. alleen soort 1 zou kunnen overleven

d. geen van beide soorten zal kunnen overleven

a.

b.

c.

d.

Aan de slag

- Oefenen met voedselweb maken? Zie LB studieplanner

- Maken van opdrachten :

 Maak van 14.2:14,15,16,17, 19 (havo) / 20 (vwo) 

Maak van 14.3: 12,13,16 t/m 20

- Leren voor SO van volgende week donderdag