Middeleeuwen 29 augustus '22

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen

13 september 2021

V4

Startvraag: de middeleeuwen duurden ongeveer van:

1. 800-1200
2. 500-1500
3. 1000-1400
4. 800-1500

planning 

- theorie middeleeuwen 1.1, 1.2, 1.3

- uitleg over middeleeuwse literatuur deze periode

- keuze en starten met lezen 

leerdoelen

Na deze les...

- heb je een middeleeuws boekje gekozen en ben je gestart

- heb je een tijdsduiding van de middeleeuwen

- weet je wat de rol van de kerk in de middeleeuwen is

- weet je iets meer over het Middelnederlands 

De middeleeuwen

Vroege middeleeuwen = theocentrisch

Latijn

• Handschriften 
• Kopiisten 

Volkstaal en orale vertelcultuur  

• Moraliserend
• Versvorm 

De middeleeuwen

Late middeleeuwen = standenmaatschappij & feodaal stelsel

Handschriften

Groei in vraag naar handschriften

• 12e eeuw: opkomst kathedraalscholen
• 13e eeuw: universiteiten
• hulpmiddel studie
• voorwerp van macht en aanzien

Stap 1: aanschaffen perkament

Stap 2: aanbrengen bladspiegel

Stap 3: aanbrengen liniëring

Stap 4: kopiist aan het werk

Stap 5: aanbrengen miniaturen: rood, geel, blauw, bladgoud

Stap 6: de boekband. Leer of hout ter bescherming

Waarom zijn er weinig handschriften bewaard gebleven?

Beschadiging van handschriften

Oorzaken: 

1. brand 
2. knagende dieren
3. hergebruik van perkament

Oudnederlands

rond 1100

"Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu"

Wat betekent dit?
"Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu"

Middelnederlands

"doe quamen tes coninx hove

Alle die dieren, groet ende cleene, 

Sonder vos Reynaert alleene.

Hi hadde te hove so vele mesdaen

Dat hire niet dorste gaen

Wat valt je op aan de taal?

Oudnederlands

Middelnederlands

modern Nederlands

Middelnederlands

• fonetisch lezen en klanken
• leenwoorden
• dubbele ontkenningen: en ... ne
• clisis: int dorp, alsi

Reinaert de Vos

HW: wat zijn speaking names? Hoe zien we dit terug in Reinaert?

Verder lezen uit Reinaert de Vos

Aan de slag

Open de reader in Teams (binnenkort op papier)

Maak opdracht 1, 2 en 3 (bij de theorie van deze les) 

Doe dat in een apart bestand

Klaar?

kijk op https://bulkboek.online/reeks-middeleeuwen/

Orienteer je alvast op de verhalen Karel ende Elegast, Beatrijs en Reinaert de vos

Middeleeuws lezen

Afronding

Na deze les...

- heb je een middeleeuws boekje gekozen en ben je gestart

- heb je een tijdsduiding van de middeleeuwen

- weet je wat de rol van de kerk in de middeleeuwen is

- weet je iets meer over het Middelnederlands 

HW: kies bewust een van de drie middeleeuwse werken (Karel ende Elegast, Beatrijs, Reinaert de vos) op https://bulkboek.online/reeks-middeleeuwen/ en lees het inleidende stuk tot aan de start van het verhaal. 

--> Vanaf woensdag: elke les 15 minuten lezen aan het begin.