Les 1: Dynamisch

• Techniek
• Basisschool
• Groep 5

Dynamische achtbanen

In deze les leer je over:

- Bewegingsonderdelen 

- draaipunten

- pneumatiek

- hydrauliek

In welke achtbaan heb je weleens gezeten?

onderdelen van
een achtbaan

Onderdelen van een achtbaan

- Aan elkaar geschakelde onderstellen (de baan)

- Coaches (de karretjes)

- Verticale draaipunten (hierdoor kan het karretje links en rechts draaien)

- Horizontale draaipunten (voor heuvels en hellingen in de baan)

- Lengte draaipunten (voor gebankte bochten)

De bewegingsonderdelen  (Dit zijn o.a. katrollen, tandwielen en kettingen) worden elke dag gecontroleerd en onderhouden om het zo veilig mogelijk te houden. 

Hoe denk je dat een achtbaan in beweging komt?

Afschietmechanismes

1. Afschieten d.m.v. magneten

2. Afschieten d.m.v.  luchtdruk (pneumatiek)

3. Afschieten d.m.v. een vliegwiel

4. Afschieten d.m.v. hydrauliek

Afschieten d.m.v. magneten

Een van de bekende Nederlandse achtbanen die aangedreven wordt door middel van magneten is Superman the Ride in Walibi World. De lanceerbaan bestaat uit tientallen magneten en de trein zelf heeft een ijzeren kop. De magneten wisselen steeds van polen in een juiste ritme. Hierdoor krijgt de trein steeds meer snelheid en wordt met een grote hoeveelheid kracht gelanceerd. Op het plaatje kan je zien hoe dit werkt. De groene blokjes zijn de magneten. Deze hebben een pluspool en minpool. Doordat deze in een goed ritme van polen wisselen wordt de trein door de magneten die voor de trein liggen aangetrokken, maar de magneten achter de trein stoten de trein af.

Afschieten d.m. v. luchtdruk

Op het plaatje kan je een beetje zien hoe dit werkt. Er is een grote tank met aan de ene kant een lage luchtdruk en aan de andere kant een hoge luchtdruk. Door aan de andere kant van de hoge druk lucht toe te voegen, verplaatst de cilinder die tussen het hoge- en lagedruk gedeelte zit in de richting van de lage druk. Deze cilinder zit vast aan een kabel, die weer vast zit aan de coach. Als de cilinder naar link schuift gaat de kabel dus ook mee. Hierdoor wordt de coach gelijk weer afgeschoten omdat deze ook aan de kabel zit. Op het laatste moment wordt de coach losgelaten en schiet deze weg.

Afschieten d.m.v. vliegwiel

Een van de oudste methodes om achtbaantreinen af te vuren is door middel van een vliegwiel. Dit is een kabel die vastzit aan een rol. Deze kabel wordt vastgegrepen op het treintje met een speciaal mechanisme. Ook is er een vliegwiel dat constant draait. Als de as van het wiel op de as van de rol wordt gezet komt de rol in beweging. De rol draait, en de kabel wordt aangetrokken en opgewikkeld. Dit is hoe de trein in beweging komt.

Afschieten d.m.v. hydrauliek

Een hydraulische lancering maakt gebruik van een lier om de sleepwagen te versnellen. De lier wordt aangedreven door één of meerdere hydromotoren die gevoed worden door hydraulische olie uit een accumulator. Na de lancering is de oliedruk in de accumulator weer laag en wordt de accumulator weer op druk gebracht door één of meerdere pompen. 

Hoe komt een achtbaan tot stilstand aan het eind van de rit?

Remmen met luchtdruk

De meest gebruikte manier is remmen met luchtdruk. In de baan bevinden zich remblokken in de baan en onder de trein remvinnen. De remblokken werken op luchtdruk. Zonder luchtdruk staan de remblokken dicht. Dit is zo gedaan vanwege de kans dat de stroom uitvalt en het besturingssysteem dan ook uitvalt. Dit kan gebeuren als er nog een treintje in de baan zit. Omdat de remmen dicht staan, kan het treintje rustig remmen en veilig tot stilstand komen. Op deze manieren gebeuren er geen ongelukken. Zodra het treintje verder moet wordt de luchtdruk toegevoerd en rijdt het treintje weer verder.

Remmen die werken d.m.v. luchtdruk worden ook wel 'pneumatische' remmen genoemd.

Remmen met magneten

Steeds vaker worden er voor het remmen magneten gebruikt. Deze magneten zijn permanent en ze werken hetzelfde als de luchtdruk remmen. Alleen zijn het nu magneten die uit elkaar kunnen om het karretje verder te laten rijden. Als ze dicht staan worden de magneten in de trein en rails tot elkaar aangetrokken. Zo komt de trein tot stilstand.

En als een onderdeel stuk gaat..

Soms komt het voor dat een trein stil komt te staan op de lifthill. Dit kan vanwege een storing zijn of omdat de noodstop wordt ingedrukt. Het komt soms ook voor dat er net iets teveel stress op de kabel staat waardoor hij knapt net als de trein opgetakeld wordt. De trein zou op dat moment weer terug naar onderen rijden. Die gaat dan, afhankelijk van de hoogte dat het treintje al getakeld was, met snelheid naar onder door de bochten en terug het station in rijden. Dit is natuurlijk gevaarlijk voor de mensen die in het karretje zitten (en in het karretje dat al staat te wachten). Om dit te voorkomen hebben ze een systeem aangebracht genaamd een anti roll-back systeem. Dit zorgt ervoor dat het karretje niet achteruit kan. Een veiligheidspal valt over een soort trap. Deze houdt de trein vast tijdens een noodgeval.

willemwever.kro-ncrv.nl

Welke vraag heb jij nu nog over deze les? Denk aan de vragenplacemat