4V H6 koolstofchemie les 4

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

scheikunde koolstofchemie

4Vsk2 @  LPM les 4

vandaag:

bespreken selectie uit formatieve toets

start karakteristieke groepen

halogenen, ethers, alcoholen

opgave 1

buteenyn

1. but = 4xC
   
2. -een is C=C, -yn is C≡C
3. geen nummering gegeven, dus maakt blijkbaar geen verschil
4. C=C en C≡C kunnen niet naast elkaar (c heeft maar 4 bindingen), dus moeten aan beide uiteindes

opgave 2 

1. stam = langste koolstofketen is 9 C atomen lang (non-)
2. 2x ethyl = diethyl, 3x methyl = trimethyl
3. lokties, hou laagste nummering aan
4. 33567 < 34577
5. dan op alfabetische volgorde zetten: 3,7-diethyl-3,5,6-trimethylnonaan 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

hoek om

de langste keten van C's gaat de hoek om, in totaal 9 C's

opgave 2

1. langste koolstofketen is 5C, c=c moeten in de keten!
2. 2x methyl = dimethyl, 1x ethyl
3. lokties, hou laagste nummering aan
4. 234 = 234
5. dan op alfabetische volgorde zetten: 2-ethyl-3,4-dimethylpenta-1,4-dieen

1       2

              

4        5

3

gefopt

de langste keten moet de c=c bevatten, dus de stamnaam moet penta zijn (5C)

opgave 3: onjuiste naam, wat is juist?

2,4-dimethylbutaan = 2-methylpentaan

1,2-difenyl-1,1,2,2-tetramethylethaan = 2,3-difenyl-2,3-dimethylbutaan

nummering niet vergeten en 

ringen aan de keten vast tekenen!

1          2          3

fout

goed

moet genummerd want kan 1, 2 of 3 zijn:

2-fenylpropaan

isomeren C₆H₁₂

ringen zonder c=c dus verzadigd! Elke C in een ring heeft dus nog twee H's

6.3 karakteristieke goepen (I)

karakteristieke groep is een atoom of zijgroep aan een koolwaterstof met een specifieke eigenschap

halogenen als zijgroep:

Broom, Chloor, Jood, Fluor 

aan een C i.p.v. een H

halogeenverbinding

Halogeen zit in een koolwaterstof, op de plek van een ‘H’ atoom, naam: halogeen altijd als voorvoegsel

1. langste: 1 C dus methaan

2. geen c=c

3. er zit een Broom aan de C

4. naam = broommethaan

naam ? (denk aan
di, tri en lokatie!)

tip

1. langste keten (meth, eth, prop, but, ...)
2. hoeveel Cl (di, tri, ...)
3. op welke C's zit een Cl (geef alle lokaties)

naamgeving halogeenalkanen

2,2-dichloorpropaan

1,1,1,2-tetrachloorethaan

- en ,

komma tussen getallen, streepje tussen letter en getal

hoe heet 'ie?

1. 1-broomprop-3-een
2. prop-1-een-3-bromide
3. 3-broomprop-1-een
4. 3-broompropeen

dubbele binding krijgt laagste nummer (C₁)

wat is de juiste naam?

1. 1,1,1-trifluor-2-chloor-ethaan
2. 2-chloor-1,1,1-trifluor-ethaan
3. 2,2,2-trifluor-1-chloor-ethaan
4. 1-chloor-2,2,2-trifluor-ethaan

1-chloor-2,2,2-trifluor-ethaan

1. stamnaam = 2 x C = ethaan
2. 3 x fluor = trifluor, 1 x chloor
3. nummering? Bij halogenen (allemaal gelijkwaardig) kijken we eerst naar alfabet, daar volgt de nummering dan op
4. alfabetische volgorde: chloor vóór fluor
5. 1-chloor-2,2,2-trifluor-ethaan

alfabetisch

Bij halogenen volgt de nummering op de alfabetisch volgorde...

ether

kenmerkende groep is : C-O-C

naamgeving: alkoxyalkaan:

methoxyethaan (langste keten krijgt stamnaam)

methoxy

ethaan

een ether kan ook
met een vertakking.
wat is de naam?

1. methylethoxymethaan
2. ethylmethoxymethaan
3. 2-methoxypropaan
4. methoxy-2-propaan

2-methoxypropaan

1. langste keten = 3 x C = propaan
2. op de 2e C zit een CH3-O- (methoxy)

methoxy

propaan

2

1

3

alcohol

alcohol = verbinding met een -OH groep als karakteristieke groep. Naam krijgt achtervoegsel -ol 

naam

2xC = ethaan, -OH groep noem je -ol (achtervoegsel) = ethanol

hydroxy?

als er al een achtervoegsel is, dan moet je het voorvoegsel hydroxy- gebruiken.

Bijvoorbeeld bij hydroxy-butaanzuur. Komt later.

hoe heet deze alcohol?
(denk aan de lokatie)

1. butaan-oh
2. butol
3. butaan-2-ol
4. butaan-3-ol

hoe heet deze alcohol?
...denk aan het aantal
èn de lokatie(s)

1. propaantriol
2. trihydroxypropanol
3. 1,2,3-diolpropaan
4. propaan-1,2,3-triol

aromatisch... altijd bijzonder: fenol

fenyl-ol wordt fenol genoemd

HW voor volgende les

lees 6.3

maak aantekeningen van de dikgedrukte woorden

teken elke karakteristieke groep in je schrift (aantekening)

maak opgaven 21-26