Les 5 Nederlanders in Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Nederlanders in Indië 

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen hoe groot de invloed van de  

Nederlanders in Nederlands-Indië in de 19de eeuw was.

De eerste contacten

• VOC grote rol sinds 1602: handelsposten. Alleen Java was helemaal van de VOC.

• VOC in 1799 failliet

• Bezittingen VOC werden bezit van Nederland. Vanaf dan heet het Nederlands-Indië.

De VOC in Indië

Hollandse kooplieden werkten samen in de VOC.

De VOC had een handelsmonopolie op de (specerijen)handel.

Het was in meerdere opzichten een bijzonder bedrijf: de VOC had een eigen leger en mocht bestuurders aanstellen. 

Er werd veel winst gemaakt --> weinig concurrentie.

Dwangarbeiders deden het zware werk. 

Wat deed de VOC in Oost-Indië? 

De meest winstgevende specerijen waren:

• kruidnagel
  
• nootmuskaat
  

Deze waren alleen te vinden op de Molukken.

Wat deed de VOC in Oost-Indië? 

VOC -> grootste handelsmaatschappij ter wereld. 

Halverwege de 18e eeuw > minder winst gemaakt -> sterke concurrenten: Engeland, Portugal en Spanje. 

De VOC begon zelfs verliezen te maken en rond 1800 ging het bedrijf failliet. 

Nederlands-Indië

• De VOC ging failliet --> bezittingen van de VOC werden bezit van de Nederlandse staat
   
  
• ''Geboorte'' Nederlands-Indië
  
  

Modern imperialisme --> Nederlands-Indië uitbreiden 


 

indirect bestuur

• Nederland laat het bestaande, inlandse (Javaanse) bestuur intact

• Nederland plaats boven en naast dit inlandse bestuur, een eigen, binnenlands, bestuur met Nederlandse ambtenaren 

Gouverneur-Generaal

Gouverneur

Resident

Binnenlands bestuur

Assistent-resident

Regent

Inlands bestuur

Districtshoofd

Onderdistrictshoofd

Dorpshoofd

Verdeelt het werk en betaalt het plantloon uit

Hoogste ambtenaar in Nederlands-Indië

Hoofd van een provincie

Controleur

↓

↓

↓

↓

↓

↓

↓

↓

↓

↓

Javaanse vorsten

Economisch voordeel

• Willem I: Indië moet winstgevend voor Nederland worden. Dit heet een "batig slot" hebben.

• Cultuurstelsel

-  boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen voor Nederlanders

- plantloon

- herendiensten

- regenten krijgen deel van de opbrengst. Cultuurprocenten.

 

De winst 

• De winst ging naar de Nederlandse schatkist, niet naar de boeren 
• Hierdoor konden de Nederlandse Spoorwegen worden gebouwd 
  
  
• Cultuurstelsel uiteraard ongunstig voor Indonesische boeren  

Kritiek op het cultuurstelsel

0

Afschaffing cultuurstelsel

• Rond 1870 besloten om het af te schaffen 
•  Nederlandse ondernemers 
• Wilden zelf geld verdienen --> eerst alleen door de Nederlandse staat geld verdiend  

Verovering heel Nederlands-Indië

 

  

Koninklijk Nederlands Indisch leger (KNIL) opgericht

 

 

Ethische politiek 

Streven van de Nederlandse regering naar welvaart en ontwikkeling van de Indonesische bevolking

• verbetering onderwijs
• hulp bij landbouw
• verbetering gezondheidszorg
• verbetering infrastructuur
  

Video

Onafhankelijk 

Pas in augustus 1945 werd Indonesië onafhankelijk 

Politionele acties --> NL oorlog gevoerd om onafhankelijkheid te voorkomen 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen