Wonden en wondverzorging

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Wonden en wondverzorging

Onderdelen van de huid

De huid bestaat uit 3 lagen. 

1. De opperhuid

2. De lederhuid

3. Het onderhuids bindweefsel

Zo ziet de huid er uit.

Functies van de huid

• bedekt ons lichaam en beschermt ons tegen veel zaken zoals uitdroging, bij valpartijen, schadelijke stoffen, bacteriën, straling 

• speelt een belangrijke rol bij het constant houden van de lichaamstemperatuur van 37 graden.
• bevat veel zintuigen( tast, koude, warmte, pijn)

Definitie wond

• Een wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een trauma of een pathologische aandoening. 

Oorzaken ontstaan wonden

• mechanische wonden
• chemische wonden
• thermische wonden
• elektriciteitswonden
• stralingswonden
• circulatiestoorniswonden
• oncologische wonden
• infectiewonden

 2 Soorten wonden

• Open wonden

• Gesloten wonden

Soorten wondbed

Rode wond

Gele wond

Zwarte wond

Anamnese en diagnose; ALTIS

A; Aard van de wond, oorzaak vd wond en type wond

L; Locatie van de wond op het lichaam

T; Tijd;sinds wanneer is de wond ontstaan en gediagnosticeerd

I; Intensiteit; ernst van de klacht, Vas pijnscore, pijnstilling, commitment,

 therapietrouw en ziekte inzicht

S; Samenhang van de klachten, wat verergert en verzacht het, comoboriditeit,

beinvloedende medicatie, mobiliteit, roken, voedingstoestand,

druk-/schuifkrachten, andere beinvloedende factoren

Wondclassificatiesystemen

• Wordt gebruikt om structuur aan te brengen in een wondbehandeling.

• TIME model
• WCS model

TIME - model

Indeling naar vier factoren die wondgenezing kunnen belemmeren.

T = Tissue (weefsel); wat is de kleur?

I = Infectie; is er sprake van een infectie?

M = Moisture (vocht); produceert de wond veel vocht?

E = Edge (wondranden); wat is de toestand van de rand?

Met als doel: het creëren van een  gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding.

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

* Mate van wondvocht

* Aanwezigheid van infecties

* Aspecten van de wondrand

Je kunt het WCS-model niet toepassen bij brandwonden en wonden die het gevolg zijn van kanker (oncologische wonden)

Wondgenezing in fasen

• Stollingsfase. Bij ontstaan v/d wond. De bloedvaten trekken zich samen en het bloeden stopt. 
• Reactiefase. uitbreiding van de verwonding en infectie wordt voorkomen. Het wondgebied bereidt zich voor op de genezing. In deze fase reinigt de wond zich.
• Regeneratiefase. In deze fase wordt de beschadigde huid vervangen door nieuw weefsel. De wond sluit
• Rijpingsfase. In de rijpingsfase zal littekenweefsel uitrijpen en dunner/soepeler worden. Deze fase kan wel 2 jaar duren.

Wonden

Plaatselijke en algemene factoren die invloed hebben op de wondgenezing

• Plaatselijke factoren zijn factoren die betrekking hebben op de wond zelf soort en plaats van de wond, verontreiniging van de wond met vreemde voorwerpen, doorbloeding van het wondgebied.

• Algemene factoren die de wondgenezing bevorderen zijn algemene conditie van de zorgvrager; leeftijd, gezondheid, leefstijl etc...

Vier stappen wondverzorging

Stap 1: Wondmateriaal verwijderen

Stap 2: Wond inspecteren

Stap 3: Wond verzorgen

Stap 4: Wond verbinden

Stap 1: materiaal verwijderen

• Bereid zorgvrager voor
• Werk aseptisch
• Nooit onnodig verband verwijderen
• Zorg dat je alle materialen hebt
• Denk aan de patiënt
• Evt. foto maken om verschil te zien
• Voorkom luchtwervelingen
• Voorkom onnodige pijn

Stap 2: Wond inspecteren

• Grootte, diepte en vorm
• Geur
• Kleur
• Wondranden
• Wondvocht
• Pijn
• Ontstekingsverschijnselen

Stap 3: Wond verzorgen

• Soort wond bepalen.
• Beoordeel welke verzorging de wond nodig heeft.
• Maak evt. gebruik van TIME of WCS.
• Bij geïnfecteerde wonden van buiten naar binnen. 
• Zorg dat patiënt comfortabel is.

Stap 4: Wond verbinden

• Functie van verbinden bepalen.
• Juiste verbandmateriaal gebruiken.
• Op juiste manier verbinden.
• Zorg ervoor dat het goed blijft zitten.
• Nagaan of het comfortabel genoeg is voor de patiënt. 
• Rapporteren

Stap 5 Opruimen & rapporteren

● behandel gebruikt materiaal als besmet materiaal, in

thuissituatie verpakken in dubbele vuilniszakjes, in instelling

vlgs richtlijnen

● belangrijk om duidelijk te rapporteren, als er geen verbetering

optreedt moet de arts of verpleegkundige kunnen nagaan wat

de oorzaak is en daarop de behandeling aanpassen 

Wondverzorging is veel meer dan een technische handeling.

Het is een samenspel van 

• lichamelijk
• geestelijk
• sociaal 

welbevinden.

De zwarte wond

Doel; wondbed schoonhouden en afgestorven

weefsel verwijderen.

● necrotomie

● madentherapie

● speciale wondgels en verbanden die

afgestorven weefsel verweken/oplossen

● secundair verband absorberende verbanden

De gele wond

doel; reinigen van de wond en het absorberen van het fibrinebeslag en wondvocht, zodat zich nieuw granulatieweefsel kan ontwikkelen

● bij geïnfecteerde wond wondkweek afnemen, evt. starten met antibiotica of antibactiriële

wondzalven als honingzalfgaas

● alginaten; absorberen wondvocht, verband verandert in een gel

● flaminal hydro; creërt een vochtig wondmilieu, houdt de wond schoon

● honingzalven; antibactiriële werking, het gaas beschermt het nieuwe granulatieweefsel bij

verbandwissel

● secundair absorberende verbanden in combinatie met folies

De rode wond

doel; bescherming van het granulatieweefsel

en voorkomen van contaminatie in de wond

● diepe rode wonden opvullen, eerst mepitel/vetgaas, daarna vochtige non-woven gazen

● afplakken met absorberend verband voor overtollig wondvocht

● vochtig wondmilieu creëren door;

● meerder keren per dag vochtige gazen aan te brengen

● vochtregulerende verbanden; bv schuimverbanden

● negatievedruktherapie

De natte wond

doel; absorberen van overtollig wondvocht en behoud van de juiste hoeveelheid wondvocht

● schuimverband of hydrogel

● wees alert op wondranden en

omliggende huid; gebruik bv cavilon

of barrierecreme

specialistische wondzorg

vacuümtherapie

(negatievedruktherapie)

Doel; oedeem in en rond de wond

verwijderen, wondranden naar elkaar

toe laten groeien, bevorderen

granulatieweefsel, beschermen

tegen contaminatie, opvangen

wondexsudaat

Opdracht

Maak tweetallen

Kies casus 1, 2 of 3

werk dit uit

Zoek op wat je niet weet

In de teamtegel van ALA 3A staat een wondwaaier!