Historische vaardigheden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom in de Geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

-Lesdoelen

-Historische vaardigheden

-Oefenen

-Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Ken je de historische vaardigheden die je nodig hebt tijdens je examen.

Welke historische vaardigheden ken je nog?

Historische vaardigheden 

-Bronnen (direct-, indirect-, geschreven-, ongeschreven-)

-Oorzaak-gevolg relaties

-Betrouwbaarheid van bronnen

-Beeldanalyse

-Chronologie (volgorde)

-Continuïteit en discontinuïteit (verandering en hetzelfde)

-Standplaatsgebondenheid 

-Eigen standpunt + toelichting

Hoe stel ik de betrouwbaarheid van een bron vast?

Betrouwbaarheid van bronnen

Een bron is betrouwbaarder als:

de bronmaker aanwezig is / getuige is;

als hij/zij onpartijdig is;

als hij / zij de waarheid wil vertellen.

Daarom is een dagboek een betrouwbare bron, en de memoires van een politicus niet.

Betrouwbaarheid van bronnen

Adolf Hitler, Mein kampf, 1925. Hitler over Joden.

Is deze bron betrouwbaar?

https://www.trouw.nl/nieuws/hitlers-politieke-pamflet-mein-kampf-in-vier-kerncitaten-met-toelichting~b18d0e6a/ (bron)

Hoe voer je beeldanalyse uit op een bron?

Beeldanalyse

1. Lees het onderschrift (welke informatie wordt er gegeven?).
2. Beschrijf wat letterlijk wat je ziet.
3. Welke achterliggende gedachte/verbanden kun je koppelen aan de afbeelding?

De geliefde Stalin, het geluk van de mensen!

Poster uit de Sovjet-Unie, 1949. Maker onbekend.

Leg uit wat de bron te maken heeft met propaganda

Oorzaak-gevolg relaties

• Oorzaak

• Directe- (aanleiding) en indirecte oorzaken

• Gevolg
• Korte termijn- en lange termijn gevolgen
  

• Het leggen van verbanden

Benoem een oorzaak-gevolg relatie uit een willekeurig HC

In de Vrede van Versailles wordt Duitsland verplicht herstelbetalingen aan de Geallieerden te doen.
De betalingen hadden het volgende verloop:
1 In 1923 werd de betaling tijdelijk gestaakt.
2 In 1924 werden de betalingen hervat.
3 In 1930 werd de betaling tijdelijk gestaakt.
4 In 1933 werd de betaling definitief gestaakt.
4p Geef bij elk gegeven de daarbij passende verklaring.

Historische vaardigheden 

-Bronnen (direct-, indirect-, geschreven-, ongeschreven-)

-Oorzaak-gevolg relaties

-Betrouwbaarheid van bronnen

-Beeldanalyse

-Chronologie (volgorde)

-Continuïteit en discontinuïteit (verandering en hetzelfde)

-Standplaatsgebondenheid 

-Eigen standpunt + toelichting

betrouwbaarheid:

Bron: Op 30 juli 1898 schrijft keizer Wilhelm II in een brief aan zijn moeder over het ontslag van Bismarck (in 1890):

Het was werkelijk een onmogelijke toestand. Van dat ogenblik af aan stond ik voor de onmogelijke opgave, wat jij destijds niet zag, en die God mij gesteld had, om de kroon te redden uit de allesoverheersende schaduw van de minister en de vorst weer zijn plaats terug te geven. (...) De storm is gaan liggen, de vlag wappert hoog in de wind als troost voor wie er angstig naar opkijkt; de kroon zendt dankzij Gods genade haar stralen over paleizen en hutten, en – neem me niet kwalijk dat ik het zelf zeg – Europa en de rest van de wereld spitsen de oren om te horen: "Wat zegt en wat denkt de Duitse keizer?" en niet: "Wat is de wil van zijn kanselier?

Gebruik de bron

Stel: je doet een onderzoek naar de motieven van Wilhelm II voor het ontslaan van Bismarck.
2p 1 Leg uit dat je door de aard van deze bron de informatie hieruit als betrouwbaar kunt beschouwen voor je onderzoek.

Antwoord

Om twee punten te krijgen moet je aantonen dat de AARD van de deze bron betrouwbaar is. Dat betekent dus dat je moet bedenken wat voor soort bron dit is en vervolgens kun je redenen waarom de bron betrouwbaar is.

DUS

Deze bron is een brief van keizer Wilhelm II aan zijn moeder en dus niet bedoeld om openbaar te maken / te publiceren. Daarom kun je ervan uitgaan dat Wilhelm hier de waarheid wil zeggen, en dus is de bron betrouwbaar.

[Tuurlijk kun je twijfelen aan de betrouwbaarheid: bijvoorbeeld omdat Wilhelm iets zegt dat zijn moeder graag wil horen of dat Wilhelm zijn moeder niet ongerust wil maken, maar dat wordt hier niet gevraagd.....]

betrouwbaarheid:

Aan het einde van de zestiende eeuw kampte het Spaanse leger met een tekort aan rekruten, waarna aan Spaanse soldaten die in de Nederlanden vochten werd gevraagd hun herinneringen op papier te zetten. Stel: je doet onderzoek naar het gedrag van de Spaanse soldaten tijdens de Nederlandse Opstand en je wilt deze verslagen gebruiken als bron.

2p 2 Geef een argument vóór de betrouwbaarheid en een argument tegen de betrouwbaarheid van juist deze verslagen als bron voor je onderzoek.

Antwoord

Voor twee punten moet je een argument vóór en eentje tegen de betrouwbaarheid bedenken.

DUS

De bron is betrouwbaar, want er wordt aan Spaanse soldaten die in de Nederlanden gevochten hadden gevraagd naar hun herinneringen. Zij kunnen dit natuurlijk opschrijven omdat ze er bij geweest zijn.

De bron is onbetrouwbaar, want de soldaten schreven hun herinneringen pas veel later op / de verslagen die bewaard zijn, zullen erg positief zijn, want het Spaanse leger gebruikte de verslagen om nieuwe rekruten te werven (negatieve verslagen zijn waarschijnlijk niet gebruikt)

interpretatie:

bron: Op 4 maart 1934 verschijnt het volgende artikel in een regionale partijkrant van de NSDAP:

Aan de kaak gesteld! Naam: Hilda G. Adres: Schöne Aussicht … Ze zei zodat iedereen het kon horen dat ze ook in de toekomst bij de Jood Speyer inkopen zal doen, want "de Joden moeten toch ook aan de kost komen". Dat Duitse volksgenoten door dit standpunt naar de haaien gaan interesseert deze zonderlinge plaatsgenote blijkbaar niet. Juffrouw G. had tot eergisteren nog zitting en stemrecht in het bestuur van de lokale vakvereniging voor naaisters. Intussen is ze met spot en schande uit deze functie gezet. Jodenknechten kunnen in het nationaalsocialistische Duitsland geen leidinggevende rol spelen.

Toelichting: In het krantenartikel wordt de volledige naam en het adres van Hilda G. gepubliceerd.

Gebruik de bron

Een interpretatie: Met het publiceren van dit artikel propageert de krant de vorming van de Volksgemeinschaft.

4p 3 Ondersteun deze interpretatie met twee argumenten, telkens met een andere verwijzing naar de bron.

Antwoord

Om vier punten te krijgen moet je twee keer uitleggen waarom dit stukje uit het artikel propaganda is voor de Volksgemeinschaft.

DUS

Joden horen niet bij de Volksgemeinschaft. In het artikel staat dat de vrouw bij de Joodse Speyer inkopen doet en dat daardoor "de Duitse volksgenoten naar de haaien gaan", dat het dus tegen de gedachte van een DUITSE Volksgemeinschaft gaat, waar de Joden niet bijhoren.

Jodenknechten horen niet bij de Volksgemeinschaft. In het artikel staat dat mensen -ook al zijn het Duitsers- die de Joden steunen / voor Joden opkomen / bij Joden kopen, niet in het nationaalsocialistische Duitsland (= de Volksgemeinschaft) een leidinggevende rol kunnen hebben. Zij horen er niet bij.

Fijne dag!