2 De industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2 De industriele samenleving hoofdvraag:

hoe veranderde het leven van mensen door de opkomst van de industrie?

Welk begrip past bij de afbeelding

1. Industrialisatie
2. fabriek
3. huisnijverheid
4. massaproduktie

Wat is de juiste volgorde?

1. huisnijverheid, stoommachine, industrie, watermolens.
2. watermolens, huisnijverheid, industrie, stoommachine
3. watermolens, huisnijverheid, stoommachine, industrie
4. huisnijverheid, watermolens, stoommachine, industrie

Wat past bij industrialisatie?

arbeiders

Steenkool als 

brandstof

Engeland

hout als brandstof

Waar bestond Nederland uit vóór de industrialisatie?

1. Akkerbouw en veeteelt
2. Huisnijverheid en industrie
3. Industrie en veeteelt
4. Huisnijverheid en landbouw

Wanneer is de industrialisatie in Engeland begonnen

1. 1760
2. 1680
3. 1830
4. 1860

Wat is waar over de industriële revolutie in Engeland?

1. Er was weinig verzet tegen de komst van de industrie
2. Landelijke gebieden bleven onaangetast
3. De bevolking was nog nooit zo snel gegroeid
4. Steenkool werd alleen gebruikt om huizen te verwarmen

2 De industriele samenleving hoofdvraag:

hoe veranderde het leven van mensen door de opkomst van de industrie?

Landbouw:

agrarische revolutie

Mijnbouw;

explosie gevaar

Hoe was het voor een fabrieksbaas in 1800?

-  Goed

- Veel winst

- Zorgen goed voor zichzelf

- Mensen in dienst

Woningen voor arbeiders

• De woonomstandigheden van de arbeiders waren beroerd.
  De kwaliteit van de huizen was slecht: regelmatig woonden mensen in een gebouw dat nooit als huis was bedoeld. 

Videofragment Daens

Hierop moet je letten tijdens de video:

In welke omstandigheden leefde men.
Speelt geloof een belangrijke rol in het leven?

Leefomstandigheden

• Kleine en slechte woningen
• Veel gezinsleden
• Slecht voedsel
• Slechte hygiëne zorgt voor ziektes als cholera en TBC

Leefomstandigheden

• Hoge kindersterfte (arbeidersvrouwen gaven geen borstvoeding).
• Slechte hygiëne zorgt voor ziektes als cholera en TBC.


• Drankmisbruik

De klassenmaatschappij

Door industrialisatie ontstond kapitalisme.

= een economie waarbij de overheid weinig ingrijpt.

Gevolg: een klassenmaatschappij

1. Ondernemers: rijke fabriekseigenaren
2. Middenklasse: winkeliers, zorgpersoneel en onderwijzers
3. Arbeiders

Nieuwe wetenschappen

Biologie

• Grootste wetenschappelijke doorbraak in de natuur 
• 1859: Charles Darwin komt met zijn evolutietheorie: het darwinisme

Economie

• Studie van maken, ruilen, verbruiken van goederen en diensten
• Adam Smith: 'welvaart groeit als het bestuur niet te veel ingrijpt in de economie'

Geschiedenis

•  Historici worden preciezer 
• Bronnen moeten betrouwbaar zijn
• Geschiedenis wordt een vak op de universiteit
• Net als archeologie

Andere wetenschappen

• Sociologie (studie van de samenleving)
• Psychologie (studie van de menselijke geest)
• Psychiatrie (studie van de geestesziekten)

EXAMENVRAAG

Vanaf 1870 kwamen er in Nederland steeds meer fabrieken. In deze fabrieken gingen veel kinderen werken.
Geef één argument van een voorstander en één argument van een tegenstander van kinderarbeid in fabrieken.
Doe het zo:
voorstander: ... (geef één argument) 

tegenstander: ... (geef één argument)

Tegenstanders

Het werk in fabrieken is ongezond/riskant/vermoeiend voor kinderen. Kinderarbeid zou niet nodig moeten zijn om het inkomen van volwassenen aan te vullen. Kinderen hebben recht op onderwijs. De werktijden zijn te lang.

Voorstanders

Kinderen zijn goedkope arbeidskrachten. Kinderen kunnen het geringe gezinsinkomen aanvullen / het gezin lijdt minder armoede. Kinderen kunnen het fijne handwerk verrichten dat door volwassenen niet gedaan kan worden. Het is gezond om op jonge leeftijd lichamelijke arbeid te verrichten.