externe effecten

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Markt en overheid

Lesdoelen

Terugblik

Huiswerk was:

Basis: maken 5.10 t/m 5.18

Intensief: maken 5.10 t/m 5.18 

Plus: maken 5.10, 5.12, 5.16

Elkaars werk nakijken

• De leerkracht maakt duo's 
• Geef jouw werk aan de partner en jij krijgt diens werk 
• Controleer of de antwoorden die gegeven zijn kloppen en of ze uitgebreid genoeg beschreven zijn
• Waar verbetering nodig is, schrijf je dat erbij met een andere kleur
• Als de tijd voorbij is, wissel weer om en kijk of er opmerkingen bij staan in je werk en of je snapt wat ermee bedoeld wordt.

De overheid bemoeit zich met de markt

5.1 De autoriteiten -> ACM, AFM, NVWA

5.2 Octrooi 

5.3 Collectieve dwang en overheidsproductie

a. De weg naar samenwerking -> zelfbinding, normbesef, collectieve dwang

b. Collectieve goederen 

c. Quasicollectieve goederen

d. Externe effecten <- over dit laatste gaat deze les

Positieve externe effecten

- Vaak zijn dit collectieve goederen. Dit zijn goederen die voor iedereen ter beschikking staan en dus niet van één iemand is.

- Voorbeelden: 

• Treinstations
• Windmolens
• Snelwegen
• Straatverlichting

Voorbeeld van positieve externe effecten is vaccinatie voor besmettelijke ziekten. Niet alleen degene die wordt ingeënt profiteert, maar de hele samenleving. 

Waarom grijpt de overheid in bij externe effecten?

• De overheid grijpt in om de negatieve externe effecten zoveel mogelijk te beperken.

Wat kan de overheid voor maatregelen nemen om deze negatieve externe effecten te beperken?

1.  Accijns
2.  Vliegtax (Een belasting op vliegtickets waardoor deze duurder worden.)
   

externe effecten

Positief extern effect

Negatief extern effect

Wat zijn externe effecten?

1. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet wordt betaald
2. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet hoeft te worden betaald
3. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden en buiten plaatsvinden
4. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waar je niets aan kan doen

Negatieve externe effecten

Positieve externe effecten 

Het hebben van een koeienstal

Het aan leggen van een nieuwbos vlakbij een eethuis

Afval dat in Tilburg op straat ligt

Het omzagen van bomen in het tropische regenwoud

Afval scheiden

het lawaai van een overvliegend vliegtuig is een negatief extern effect

1. juist
2. onjuist

Negatief extern effect

Negatief extern effect

Positief extern effect

collectieve goederen

externe effecten

te hoge / lage marktprijs

machtsmisbruik producenten

Dijken, wegen, politie ed

kartelvorming

minimumloon

vliegbelasting

statiegeld

Autoriteit Consument en Markt

sociale woningbouw

Zelfstandig werken

Basis en intensief: maken 5.19 t/m 5.22

Plus: maken 5.21 + 5.22

Evaluatie