Spieren en Beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kennis-check:

Het Zenuwstelsel

• Bouw van het zenuwstelsel
• Functie van verschillende delen van het zenuwstelsel

Welke zenuwcel is de sensorische zenuwcel (gevoelszenuwcel)?

1. Type 1
2. Type 2
3. Type 3

Vijf delen van de reflexboog van de kuitspierreflex zijn:
1. een bewegingszenuwcel
2. een schakelcel
3. een gevoelszenuwcel
4. een spier
5. een spierzintuig

In welke volgorde zijn deze delen bij het optreden van de kuitspierreflex betrokken?

1. 4 - 1 - 2 - 3 - 5
2. 5 - 1 - 3 - 2 - 4
3. 5 - 3 - 2 - 1 - 4
4. 3 - 2 - 1 - 5 - 4

Van welke typen zenuwcellen bevinden zich uitlopers in deel 5?

1. bewegingszenuwcellen
2. gevoelszenuwcellen
3. bewegingszenuwcellen en gevoelszenuwcellen

Is een zenuw hetzelfde als een zenuwcel? Leg uit waarom wel/niet.

In je ruggenmerg zit grijze stof. Uit welke cellen bestaat die grijze stof?

1. Uitlopers van gevoelszenuwcellen
2. Uitlopers van gevoelszenuwcellen en bewegingscellen
3. Cellichamen van bewegingscellen en schakelcellen
4. Cellichamen van gevoelszenuwcellen

De myelineschede bij een neuron wordt gevormd door cellen van Schwann. Over de functie van deze cellen worden twee beweringen gedaan.
1. Door de aanwezigheid van cellen van Schwann verplaatsen de impulsen zich sneller over de zenuwceluitloper dan zonder aanwezigheid van deze cellen.
2. Via cellen van Schwann kunnen impulsen worden overgedragen op andere zenuwcellen.

1. Bewering 1
2. Bewering 2
3. Geen van de beweringen
4. Bewering 1 en 2

Wat doen de kleine hersenen?

1. Zorgen ervoor dat je spieren werken en je in evenwicht blijft
2. Zorgen ervoor dat je dingen in je omgeving waarneemt, zoals licht
3. Sturen bliksemsnelle reacties naar je lijf (reflex)
4. Verdelen de impulsen die binnenkomen vanuit je romp en ledematen naar de rest van je hersenen

Parasympatisch

Orthoympatisch

Bevordert de assimilatie

Stimuleert de nierwerking

Verhoogt de hartslagfrequentie

Bevordert de dissimilatie

Verlaagt de ademfrequentie

Stimuleert het gladde spierweefsel in de darmen

Remt speekselklieren

Spieren en beweging

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.
• Je kunt de effecten van training en dopinggebruik uitleggen.

Drie type spierweefsel bij de mens

Glad spierweefsel

Dwarsgestreept spierweefsel

Hartspierweefsel

Dwarsgestreept spierweefsel

Glad spierweefsel

Glad spierweefsel

Onwillekeurig: je kan deze spieren zelf niet aansturen.

Zitten veel in organen bijvoorbeeld darmen, blaas, baarmoeder, maag, bloedvaten.

Worden aangestuurd door het autonome zenuwstelsel

Dwarsgestreept spierweefsel

-Met elkaar vergroeide cellen (=spiervezels); meerdere celkernen

​

-Te herkennen aan horizontale strepen: gerangschikte eiwitten die voor samentrekking zorgen.

​

-Willekeurige spieren: Zelf aan te sturen via het animale zenuwstelsel.

Maak vraag 43 op bladzijde 43 én vraag 44 op bladzijde 44

Skeletspieren (zie BINAS 90C)

Spier

Spierschede

Spiervezel

Pees

Spierbundel

Bewetgings-

zenuwcel

Motorische eindplaatjes

Motorische eindplaatjes zitten

op de spiervezels.

Het zijn de uiteindes van van de vertakkingen

van de axon van een bewegingszenuwcel.

Meestal één eindplaatje per spiervezel.

Een bewegingszenuwcel vormt samen met de spiervezels die 

hij aanstuurt een motorische eenheid.

Spierfibrillen

Spierfibrillen zijn opgebouwd uit 2 eiwitten:

1. Myosine (donkere band)
2. Actine (lichte band)

Deze eiwitten vormen filamenten (grote eiwitdraden)

Tussen spierfibrillen bevinden zich:

• Glycogeenkorrels (opgeslagen glycogeen)
• Mitochondriën (nodig voor verbranding)

Myosine en actine schuiven bij samentrekking over elkaar heen

Spierfibril: actine en myosine bij elkaar in een spierfibril

Maak vragen 45 t/m 47 op bladzijde 46

Antagonisten 

Iedere spier heeft een antagonist.

Een spier kan namelijk zichzelf niet ontspannen: daar heeft hij zijn antagonist voor nodig!!

Wat zijn de antagonisten van je buikspieren?

Krachttraining

Krachttraining zorgt voor meer spierfibrillen binnen een spiervezel (niet meer spiervezels dus!)

Hierdoor kan de spier krachtiger samentrekken en wordt deze dus groter.

Warming up

• lichaam voorbereiden: warming up 

• warming up: spieren laten bewegen, er stroomt dan bloed door de spieren en je spieren worden warm 

• warme spier trekt makkelijk samen en raakt minder snel overbelast 

• warming up voorkomt blessures aan je gewrichten

Cooling down

Door de cooling-down stroomt het bloed wat sneller door je spieren en kan zo meer afvalstoffen uit je spieren opnemen. De kans op spierpijn neemt hiermee af .

Doping

Doping: Een middel dat de sportprestaties van een sporter verbeterd.

• Verboden stoffen

- amfetamine

- anabole steroïden

• Bloeddoping

Welk van deze vormen van doping heeft het grootste effect op de prestatie van een marathonloper?

1. Anabole steroïden
2. Amfetamine
3. Bloeddoping
4. Geen van allen

Maak vragen 48 en 49