4/11 chronologisch en niet-chronologisch + historiche roman

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Fictie

Planning

• Lesdoel
• Korte activiteit
• Terugblik
  
• Instructie- zelfstandig in stilte werken 
• Verlengde instructie - in stilte werken 
• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

- kun je benoemen wat chronologisch en niet-chronologisch betekenen;

- kun je benoemen wat een historische roman is;

- heb je geoefend met het herkennen van chronologisch en niet-chronologisch in teksten.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

Spelen met woorden: rebus

Geef iedereen de kans om de rebus op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Bekijk eerst de rebus goed en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

.

antwoord

Een gure dag maakt nog geen herfst.

Op basis van een feit/gebeurtenis/voorval, kan je nog geen oordeel vormen.

antwoord

Een gure dag maakt nog geen herfst.

Op basis van een feit/gebeurtenis/voorval, kan je nog geen oordeel vormen.

Schrijf een ding op wat je de vorige les hebt geleerd.
(lesstof en begrip + uitleg of volledige taalregel)

Perspectief - vertelwijze

Perspectief betekent: gezichtspunt —> Dit is het gezichtspunt van waaruit het verhaal wordt verteld. -->  Door wiens ogen zie je alle gebeurtenissen?

Daarmee wordt bedoeld dat de lezer als het ware 'over de schouder' meekijkt met een van de personages.

Er zijn vier soorten perspectief:

1.  Ik-perspectief - ik-verteller --> verhaal wordt in 'ik' verteld
2. Personaal-perspectief -hij/zij-perspectief --> verhaal wordt in 'hij' of 'zij' verteld
3. Meervoudig perspectief --> verhaal wordt in 'hij' of 'zij' verteld, maar wisselt telkens
4. Auctoriaal perspectief -alwetende verteller --> 

Argumenten bij je mening

Als je je mening over een boek wilt uitleggen, maak je gebruik van argumenten. Er bestaan verschillende soorten argumenten, zoals:

• realistische argumenten: de werkelijkheid in het boek lijkt je helemaal (niet) echt, of je vindt die werkelijkheid (niet) origineel bedacht.

Voorbeeld: ‘Ik vond de hoofdpersoon uit dit boek helemaal niet overkomen als een echt persoon. Eigenlijk had hij maar één karaktereigenschap; hij was heldhaftig.’

• emotieve argumenten: het boek grijpt je (niet) aan, je leeft (niet) erg mee met de personages.

Voorbeeld: ‘Ik kon me eigenlijk helemaal niks voorstellen bij de blijdschap die bij de hoofdpersonen ontstond. Eigenlijk was er niks om vrolijk over te zijn.’

• morele argumenten: je bent het helemaal (niet) eens met de normen en waarden uit het boek.

Voorbeeld: ‘Wat mij betreft kon het echt niet hoe de twee hoofdpersonen met elkaar omgingen en de keuzes die zij uiteindelijk maakten. Daarmee maakten ze eigenlijk alles en iedereen om hen heen kapot.’

Tijdsperspectief

Naast een psychisch perspectief bestaat er ook een tijdsperspectief: dit is het moment waarop het verhaal verteld wordt.

 Er zijn twee mogelijkheden:

• het verhaal wordt met de gebeurtenissen mee verteld 

• het verhaal wordt achteraf verteld. Als een verhaal achteraf wordt verteld, kent de verteller de afloop al en kan hij dus vooruitlopen op de gebeurtenissen. Hij kan heen en weer gaan tussen verleden en heden.

Nieuwe lesstof

Chronologisch en niet-chronologisch

Chronologisch

Wanneer een schrijver het verhaal vertelt in de volgorde waarin de gebeurtenissen zich hebben voorgedaan.

Niet-chronologisch

Wanneer het verhaal verteld wordt in een andere volgorde dan het zich afspeelt.

Voorgeschiedenis

Wat er zich voor het verhaal heeft afgespeeld. je komt er in het boek achter wat er aan die moord is voorafgegaan. Zo’n verhaal is ook niet-chronologisch.

Historische roman

Verhaal dat zich in het verleden afspeelt.

Werk voor deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

Hoofdstuk 2, fictie, opdracht 2, 3, 5, 6, 7 en 8

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Chronologisch en niet-chronologisch

Elk verhaal heeft een bepaalde volgorde of opbouw. Sommige verhalen hebben een chronologische volgorde, terwijl andere niet-chronologisch zijn verteld.

Als een verhaal chronologisch verteld is, vertelt de schrijver het verhaal in de volgorde waarin de gebeurtenissen zich hebben voorgedaan. De schrijver begint bij het begin en eindigt bij het einde.

Soms begint een schrijver zijn verhaal midden in het verhaal. Pas later vertelt hij wat er allemaal daarvoor gebeurd is, de voorgeschiedenis. Het verhaal is dan niet meer chronologisch.

Het komt ook voor dat een schrijver begint bij de afloop. Daarna vertelt hij hoe het zover heeft kunnen komen. Dit gebeurt vaak bij detectives: je leest dat er een moord is gepleegd en je komt er in het boek achter wat er aan die moord is voorafgegaan. Zo’n verhaal is ook niet-chronologisch.

Chronologisch & niet-chronologisch

Een verhaal noem je chronologisch als de gebeurtenissen in een verhaal worden verteld in de volgorde waarin ze ook hebben plaatsgevonden. 

Voorbeeld: Dagboek van Anne Frank

Een verhaal is niet-chronologisch als de schrijver midden in een verhaal begint. de lezer komt er pas langzaam achter wat er gebeurt is. 

Voorbeeld: boeken van Mel Wallis de Vries

Chronologisch of niet?

Hoe wordt verteld? 

Volgorde: 

• chronologisch 
• niet-chronologisch 

Niet-chronologisch ontstaat door: 

• flash forward (tijdsprong vooruit)
• flashback ( tijdsprong achteruit)

Terugwijzingen

• Flashbacks
• Je gaat terug in de tijd van het verhaal naar iets wat op een eerder moment gebeurde. 

Tijdsprong

Een tijdsprong is het overslaan van een stuk tijd, bijvoorbeeld een paar weken of een jaar. 

Voorbeeld: tijdsprong

Historische roman

Elk verhaal speelt zich af in een bepaalde tijd: in de toekomst, in het heden, enkele jaren geleden of bijvoorbeeld in de middeleeuwen. Soms is het niet meteen duidelijk in welke tijd dat is, maar dat kun je meestal afleiden uit bijzonderheden in het verhaal, zoals de aanwezigheid van ridders, een eerste televisie, een kolonie op Mars of de guillotine bij terechtstellingen.

Een historische roman bevat een verhaal dat zich in het verleden afspeelt. Vaak gaat het om echte gebeurtenissen of personen uit die tijd. Een schrijver kan zich dan strikt aan de feiten houden, maar hij kan ook vrij omspringen met de historische gebeurtenissen en personen. In elk geval zijn de meeste dialogen en gedachten van historische personen verzonnen.

Historische romans

• Thea Beckman

• Jan Terlouw

Werk voor deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

Hoofdstuk 2, fictie, opdracht 2, 3, 5, 6 en 7

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Lesdoel

Aan het einde van deze les 

- kun je benoemen wat chronologisch en niet-chronologisch betekenen;

- kun je benoemen wat een historische roman is;

- heb je geoefend met het herkennen van chronologisch en niet-chronologisch in teksten.

Blauw = kennis = leren

Oranje =  kunnen = oefenen 

Ik kan benoemen wat chronologisch en niet-chronologisch betekenen en
wat een historische roman is.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?