Lesw. 12-04 Werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Start van de les
• Voorkennis: wat zijn werkwoorden?
  
• Uitleg: werkwoorden en de persoonsvorm
• Opdracht: Brugklas en werkwoorden
• Zelfstandig:
  Hoofdstuk 2: Grammatica
  2.1 B. Deel 1: Woordsoort: Werkwoord
  2.1 C. Deel 2: Zinsdeel: Persoonsvorm
• Bespreken: enkele opdrachten uit 2.1 B

• Terugkijken

Doelen van deze les:

• Je kunt uitleggen dat een werkwoord vertelt wat er in de zin gebeurt;
  
• Je een werkwoord in een andere tijd kunt zetten;
  
• Je kunt een werkwoord in het enkelvoud of in het meervoud kunt zetten;
  
  
  
• Je kunt uitleggen dat de persoonsvorm ook een werkwoord is.
  
• Je kunt de persoonsvorm vinden in een zin.

Hoofdstuk 2: Grammatica

Wat zijn werkwoorden?

Het werkwoord vertelt wat er in een zin gebeurt.

• Werkwoorden kunnen van vorm veranderen.
  
  
• Je kunt ze van het enkelvoud in het meervoud zetten (veranderen van getal). 
  
  
• Ook kun je ze in een andere tijd zetten. Dit noem je vervoegen.
  

Wat zijn werkwoorden?

Er kunnen meer werkwoorden in een zin staan.

Een van de werkwoorden is dan de persoonsvorm.

Het andere werkwoord is de infinitief (het hele werkwoord) of het voltooid deelwoord.

Meerdere werkwoorden in één zin

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Voorbeeldzinnen
Wat is de pv?

1. Mijn kat krabde stukjes uit mijn nieuwe vloerkleed. 

2. Maartje wilde haar naam veranderen in Marije.

3. Tony en Brian hebben een geheim verklapt.

4. Wilt u opnieuw genieten van een compleet verzorgde vakantie?

De Brugklas-opdracht

We gaan zo kijken naar een aflevering van 'Brugklas'. 

Schrijf zoveel mogelijk dingen op die de mensen in de aflevering doen.

Maak: 

-> Hoofdstuk 2: Grammatica
2.1 Werkwoord
B. Deel 1: Woordsoort: Werkwoord

interviewopdracht: inleveren op 28 april.

Gesloten vragen

Op een gesloten vraag kun je alleen ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden, of het zijn vragen waarop maar één antwoord mogelijk is.

Voorbeelden van gesloten vragen zijn:

‘Woon je nog thuis?’

‘Heb je een boekenkast in je kamer?’

‘Hoe oud bent u?’

‘Waar bent u geboren?’

Open vragen

Op een open vraag kun je meer dan alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden. Je kunt uitgebreid antwoord geven.

Vaak zijn het vragen die met een van de vijf W’s en de H beginnen: wie, wat, waar, wanneer, waarom of hoe.

Voorbeelden van open vragen zijn:

‘Wat vind jij van dit nieuwe boek?

‘Waarom luister je graag naar die muziek?’

Je leest met een doel!

• Je bent op zoek naar informatie.
  
• Je leest voor je plezier.
  
• Je wilt de inhoud begrijpen.
  
• Je wilt de inhoud onthouden.

Verkennend lezen

1. Lees de titel.
   
2. Lees de tussenkopjes.
   
3. Lees opvallende woorden.
   
4. Lees de eerste alinea.
   
5. Bekijk de afbeeldingen.
   
6. Bekijk de bron.
   
   
   Waar gaat deze tekst over? (= onderwerp)

Wat kom je te weten door verkennend te lezen?

zinnen en regels

zinnen

• Een zin begint met een hoofdletter en eindigt met een punt, een uitroepteken of een vraagteken.

regels

• Een regel is een rij woorden die op één horizontale lijn achter elkaar staan.
• Een regel loopt van de linkerkantlijn tot de rechterkantlijn.
• In een regel kunnen meerdere korte zinnen staan. De tweede zin begint dan ergens in het midden van de regel. Ook kan een zin zo lang zijn dat hij uit meerdere regels bestaat.

Een alinea

Een tekst is verdeeld in alinea's. Een alinea bestaat uit een aantal zinnen die bij elkaar horen.

• Een nieuwe alinea begint altijd op een nieuwe regel.
• Je kunt een witregel tussen de alinea’s laten of je begint een nieuwe alinea door in te springen. 

Een nieuwe alinea begint altijd op een nieuwe regel.

1. waar
2. niet waar

De titel

De titel is vetgedrukt en heeft grotere letters.

•  Een titel maakt de lezer duidelijk waar de tekst over gaat. 
• Hij kan de lezer ook nieuwsgierig maken.

Deelonderwerpen

Een hele tekst bestaat uit één onderwerp. In een langere tekst is dit hoofdonderwerp opgedeeld in deelonderwerpen.

In één of meer alinea’s wordt informatie gegeven over het deelonderwerp. Je komt achter het deelonderwerp door antwoord te geven op de vraag: ‘Waar gaat dit stukje tekst over?’

Een tussenkopje

Een tussenkop is een titeltje dat boven een deel van een tekst staat. Een tussenkop geeft structuur aan de tekst.

Een tussenkop is een titeltje dat boven een deel van een tekst staat

1. waar
2. niet waar

Opbouw van een langere tekst

Een langere geschreven tekst is vaak uit drie delen opgebouwd: 

• een inleiding
  
• een middenstuk
• een slot.

In de inleiding staat alle nieuwe informatie.

1. waar
2. niet waar

De kernzin 

De kernzin van een alinea

Welke 3 zinnen kunnen de kernzin van een alinea zijn?

Globaal lezen

Door globaal te lezen, kun je de deelonderwerpen vinden.

Stap 2: globaal lezen

• Lees de tussenkopjes.
• Lees de 1e, 2e en laatste zinnen van alle alinea’s.
• Let op signaalwoorden.
• Noteer de kernzin van de alinea’s.

Wat kun je vinden door globaal te lezen?

1. de kernzin
2. de deelonderwerpen
3. de tussenkopjes
4. het slot

Ik begrijp alles van paragraaf 4.1 t/m 4.3 nu.

Ja, ik snap het helemaal.

Ik snap het wel. Ik heb geen hulp meer nodig.

Ik snap het een beetje. Ik zou graag nog wat hulp willen.

Ik snap er helemaal niets van. Ik zal duidelijk aangeven wat ik niet snap, zodat u mij kunt helpen.