H2.4 + 2.7 Orkanen en vulkanen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H2.4 Orkanen

Planning

- Leerdoelen

- Korte herhaling

- Instructie H2.4 Orkanen

- Aan de slag met de opdrachten

- Afsluiting

Leerdoelen

- Je weet wat orkanen zijn en hoe ze ontstaan. 

- Je weet wat gevolgen van orkanen zijn. 

Het hypocentrum =

1. De onderkant van een aardbeving.
2. De plek aan het oppervlakte recht boven het epicentrum.
3. De plek in de aardkorst waar de aardbeving ontstaat.
4. De schaal waarmee we aardbevingen meten.

Noem 3 manieren waarop een tsunami kan ontstaan.

Waardoor ontstaan aardbevingen? Noem 4 redenen.

2.4- Orkanen

Wat is een orkaan?

Orkaan (of tyfoon of cycloon): zware storm die ontstaat boven zeewater dat minimaal 26 graden warm is

• Een orkaan is een storm met windsnelheden >118km/h
• Per deel van de wereld anders genoemd: hurricane (Amerika), cycloon (Zuid-Azië, Australië) en tyfoon (of: taifoen; Oost-Azië).

Een orkaan veroorzaakt:

1.    Harde wind

2.   Regenbuien >>          

       - Aardverschuivingen
       - Overstromingen

3.   Hoge golven

0

 Samengevat: onstaan van een orkaan

• Begint meestal als een tropische storm tussen 5 en 20 graden noorderbreedte. (Tropische storm= lagedrukgebied met minimaal windkracht 8.)
• Zeewater moet minimaal 26° Celsius zijn
• Warmt zeewater verdampt en stijgt op.
• Lucht koelt af en condenseert (wolken ontstaan)
• Onderin is er een tekort aan lucht (lage luchtdruk)
• Lucht gaat draaien door de draaiing van de aarde 
• Door de draaiing van de aarde gaan
  de wolken om een vast middelpunt draaien: het oog
  
• In het oog is het windstil 

Een orkaan ontstaat boven land

1. Juist
2. Onjuist

Wat gebeurt er wanneer een orkaan aan land komt?

1. de orkaan neemt in kracht toe
2. de orkaan verdwijnt direct
3. de orkaan zwakt af
4. de orkaan keert weer om richting zee

Een orkaan duurt

1. een paar minuten
2. een paar dagen

Vanaf welke windkracht (op de schaal van Beaufort) noemen we een tropische storm een orkaan?

1. 8
2. 3
3. 12
4. 11

Een orkaan op het noordelijk halfrond draait....

1. Met de klok mee.
2. Tegen de klok in.

Kan een orkaan zich langs de Nederlandse kust voordoen? Leg uit waarom wel of niet.

Wind

Lucht bestaat uit miljaren kleine luchtdeeltjes.

Je kan ze niet zien, wel voelen

Het verplaatsen van deze luchtdeeltjes heet wind

Hoe meet je windsterkte

Normale windkracht --> Schaal van Beaufort 

Orkaankracht --> Saffir-Simpson schaal

Windkracht meten wij met de

Schaal van Beaufort

Aantekening

Gevolgen van de orkaan

Drie kenmerken die er samen toe kunnen leiden dat er veel slachtoffers vallen en dat er veel schade ontstaat.

- Harde wind

- Veel regen

- Hoge golven

Als er veel regen valt in een heuvelachtig gebied is er kans op aardverschuivingen en modderstromen.

Orkanen hebben gevolgen op verschillende vlakken:

Menselijke gevolgen

Economische gevolgen

Landschappelijke gevolgen

economische gevolgen van een orkaan

Tornado

Orkaan

Waarom veroorzaken orkanen en tornado's in andere landen van Azië vaak meer schade dan in Japan?

1. Het ontwikkelingspeil is in die landen lager
2. Het ontwikkelingspeil is in die landen hoger
3. De orkanen hebben daar een hogere windkracht
4. De orkanen hebben daar meer regenval

Systeem aarde - Natuurkrachten

Par. 2.7

Vulkaanuitbarstingen

Leerdoelen

• Je kent het verschil tussen explosief en effusief vulkanisme
• Je kent de gevolgen van vulkaanuitbarstingen
• Je weet welke factoren de gevolgen van een vulkaanuitbarsting beïnvloeden

Vulkanisme

Wat weet je van vulkanisme?

Vulkanisme bij convergentie

Stratovulkaan / Kegelvulkaan

• Ontstaat bij subductie
  
• Kraterpijp raakt verstopt
• Lavastroom en pyroclastisch materiaal (as, stukken kraterwand, stukken lava door de lucht), soms ook modderstroom (=lahar)

Stratovulkaan > Caldera

 

• Zeer heftige explosie > hele top vulkaan wordt weggeslagen of magmakamer stort in > caldera
• In de caldera kan na een tijdje een babyvulkaan (ook weer een stratovulkaan) ontstaan

Vulkanisme bij divergentie

Schildvulkaan

- Mid-oceanische rug

- Effusief (=rustig) vulkanisme

Hotspot vulkanisme

Vulkanisme

Hotspot:

• Mantelpluim
• brandt door aardkorst heen en vormt vulkaan
• Aardkorst schuift over hotspot, vulkaan "drijft" verder
• Vorm: schildvulkaan
• Effusief

Waar vindt het meeste vulkanisme plaats?

1. Midden op de plaat
2. langs de plaatgrenzen
3. vulkanisme kan overal voorkomen
4. Bij een mid-oceanische rug

Koppel de woorden aan de juiste breuklijn. 

Transform

Divergent 

Convergent

Rustig vulkanisme

Explosief vulkanisme

Vulkanisme = alle verschijnselen die te maken hebben met de nabijheid aan het aardoppervlak van heet vloeibaar gesteente.
Is een geiser dan een vorm van vulkanisme?

1. Ja
2. Nee

Grote vulkaanuitbarstingen zorgen voor een lichte daling van de temperatuur op aarde. Dat komt door...?

1. Het afkoelen van de uitgestroomde lava.
2. Er zit minder magma in de aardkorst.
3. Bij een uitbarsting komt as en stof vrij die het zonlicht tegen houden.
4. Er zijn minder zonnevlammen.

Waarom vindt actief vulkanisme pas plaats op enkele kilometers achter de subductiezone?

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Explosief vulkanisme

Steile wanden

Komt voor rond de Grote Oceaan

Divergente plaatgrens

Effusief vulkanisme

Komt voor in Oost-Afrika, IJsland en Hawaii

Vloeibaar magma

Taai magma

Aan de slag!

Bestuderen par. 7

H2.7 opdracht 1,2,4,5,6,8,9,10

V. Kobus - 2022