Complot

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Complot

conspiracy theory of complottheorie

"een onbewezen verklaring van een gebeurtenis, ontwikkeling of toestand, die vragen oproept.

In deze theorieën gaat het vaak om samenzweringen van machtige, boosaardige geheime groepen terwijl er ook meer logische verklaringen zijn"

conspiracy theory of complottheorie

• 1 (geheime) organisatie die bewust activiteiten onderneemt om controle te verwerven (vb. 'de elite', 'de Illuminati', ' de Joden', ...)
• verborgen hand achter gebeurtenissen
• De complotdenker ziet als enige hoe het 'echt' is.
• zelfbevestigend / auto-immunisatie
• -> 'Critici maken deel uit van complot'
• -> 'Feiten doen er niet toe'
• Ontstaan vaak rond onverwachte politieke events (moord JFK, 9/11,...)

Kenmerken complottheorie

• zelfbestigend / auto-immunisatie
• 'Critici maken deel uit van complot'
• 'Feiten doen er niet toe'
• Ontstaan vaak rond onverwachte politieke events (moord JFK, 9/11,...)

Bestaan er dan geen complotten?

• Jawel, maar:
• steeds erg weinig betrokkenen
• vb: Watergate, moord op Caesar, aanslag(en) op politieke leiders.
• Ook 9/11 was een complot, maar niet op de manier die complotdenkers beweren.

Einde van Illuminati?...

Is de maanlanding echt of niet?

Consensus

Binnen de Flat Earth Society  is er consensus over het idee dat de aarde plat is.

Alle ruimte reizen van NASA zijn volgens hen in scène gezet.

Satire

Internet Conspiracy Theorists

QAnon volgers

Bron: Tokmetzis, D. 

Decorrespondent.nl

decorrespondent.nl

Anthony rekent zichzelf tot het politieke centrum, maar de luistercijfers voor zijn hit gingen pas echt door het dak toen conservatieve politici en activisten het nummer op hun sociale media promootten. De Republikeinse politica, Trump-fan en jarenlang overtuigd QAnon-believer Marjorie Taylor Greene noemt het nummer ‘het anthem van de vergeten Amerikanen’. Complotverspreider en uiterst rechtse onlinepersoonlijkheid Jack Posobiec ‘herinnert zich zelfs de laatste keer niet meer’ dat een lied hem zo raakte.

Controversiële zomer

Tot enkele weken geleden was Anthony een nobele onbekende. Zijn steile opgang verleidde sommigen ironisch genoeg tot theorieën over de redenen achter zijn plotse succes. Volgens hen is Anthony niet zo authentiek als hij laat uitschijnen, en is zijn hit het resultaat van een gerichte conservatieve campagne.

Bron: Blontrock, D., & Blontrock, D. (2023, August 22). Een countryhit met een uiterst rechts en samenzweerderig randje. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20230821_96255035

Ga nu zelf op zoek naar info - controleer kritisch het artikel

Denkvaardigheden

een soort gereedschap bij het denken

Kritisch denken is een belangrijke vaardigheid

In de maatschappij wordt een grote zelfstandigheid en zelfredzaamheid van je verwacht. Je moet steeds meer zelf organiseren en oplossen. Je eigen mening, oordeel en beslissingen worden dus steeds belangrijker. Daarnaast is er veel nepnieuws. Hoe kan jij tussen al dat nieuws en nepnieuws nou je eigen mening over een onderwerp vormen? Kritisch denken helpt je hier bij.

Bij kritisch denken moet je..

• je mening kunnen geven met argumenten
• jezelf kunnen verplaatsen in het standpunt van iemand anders
• kunnen beoordelen of nieuws betrouwbaar is
• weten waar je bruikbare informatie haalt 

Je leert dus wat kritisch denken is, welke denkvaardigheden er zijn en hoe je informatiebronnen op betrouwbaarheid checkt

Bij kritisch denken gaat het om...

1. het altijd innemen van een standpunt dat afwijkt van de groep.
2. nooit tevreden zijn.
3. het vermogen om zelfstandig te komen tot weloverwogen en beargumenteerde afwegingen, oordelen en beslissingen.
4. een vaardigheid waarbij je jezelf aanleert zo simpel mogelijk na te denken zonder enige moeite.

03:12

Welke persoon was het meest kritisch?

meisje 1

Jongen

meisje 2

Wat deed meisje 1 dat het andere meisje en de jongen NIET deden?

Welke persoon was het meest kritisch?

meisje 1

Jongen

meisje 2

Redeneren

Redeneren is ook een onderdeel van kritisch denken. Maar wat is redeneren?

Redeneren is het onderbouwen van een beweren. Bij redeneren vertel je dus waarom je iets vindt/die mening hebt. Je gebruikt dus een argument.

Bewijs

Om een mening te vormen, gebruik je informatie. Die informatie gebruik je om je mening kracht bij te zetten. Je mening moet tenslotte ergens op gebaseerd zijn en niet  "gewoon, omdat het zo is".

Informatie

Om een mening te vormen heeft men dus informatie nodig. Tegenwoordig vind je overal informatie. Dit vind je in kranten, boeken of op het internet. Ook social media speelt een rol in informatieverspreiding.

'Don't believe anything on the internet just because there's a picture with a quote next to it.'

- Abraham Lincoln

nypost.com

Waarom geloof je dat?

bekijk

https://www.npostart.nl/dat-had-je-gedacht/23-11-2017/VPWON_1262094

• Invullen voordat daar het bewijs voor is .
•  Toepassen van bekende situaties in de hersenen 

(eerder was het ook zo, dus nu is het ook zo).

• Theorieën gebaseerd op wat wij denken dat logisch is.
• Ontstaan van theorieën zonder aanleiding.
• Soms wel nuttig...

Patroondenken 

Gezicht op Mars?   (25 juli 1976) 

Voorbeeld van het ontstaan van een complottheorie door patroondenken 

• Iemand zoekt alleen nog naar informatie die zijn of haar gedachte bevestigt
• Ander informatie die het tegendeel bewijzen 
• Opnieuw grotere kans op foute conclusies
• -> denkput - rabbit hole

• Niet alleen bij het ontstaan van complottheorieën
• Overal:  Politiek, Google, Onderzoeken, Producten/Reclames

Bevestigingsvooroordeel

Filter Bubble - filterbubbel

• Verwant met bevestigingsvooroordeel
• Eigen aan algoritmes Google en sociale media
• Doel: efficiëntie bevorderen door cookies
• -> Google: zoeksuggesties
• Risico: steeds zelfde soort info, zelfde sites
• Oplossing? 

Dunning-Krugereffect

• Versterkende factor bij complotdenken
• Mensen schatten eigen kennen en kunnen hoger in
• #DYOR
• #Dr Google

Informeer je!

Zorg ervoor dat je diverse nieuwskanalen raadpleegt

Social Media Trap: pas op!

Fact Check!

VRT Fact Check

Hier