Lymfomen en prostaatkanker

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Lymfomen en prostaatkanker

Hoofstuk 11 oncologie uit Pathologie 

Opdracht vorige week

Opdracht: Expert in longkanker

• Groepsindeling zie tabel. tweetallen

• Je hebt de resterende lestijd om informatie te vinden over onderstaand onderwerp, dus werk samen!

• Gebruik expertcollege en andere bronnen.

• Maak een Kahoot (of een andere vorm van quiz) over jullie eigen onderwerp.

• Maximaal 10 vragen minimaal 5 vragen.

• Presentatie de volgende keer.

Onderwerpen

1. Epidemiologie, risicofactoren, soorten longkanker Julia en Demi

2. Oorzaken, prognose, metastasen Danique en Nisrine

3. Symptomen longkanker Romy en Robin

4. Diagnostiek longkanker Hugo en Joy

5. Behandeling waaronder verschillende soorten chirurgische ingrepen. Dennis en Philine

Lymfoom

is een vorm van bloedkanker die wordt veroorzaakt door de woekering van bepaalde typen witte bloedcellen in het lymfesysteem (lymfocyten)

Lymfocyten: 

B- cellen

 T-cellen

NK- cellen

Lymfomen

2 hoofdgroepen:

1. De Hodgkinlymfomen
2. de non- Hodgkinlymfomen.

werking van T en B lymfocyten

T- en B-lymfocyten: behoren tot specifieke afweer en ontstaan in het rode beenmerg van platte botten (bv ribben)

T-lymfocyten: witte bloedcellen die rijpen in de thymus en binden zich aan geinfecteerde cellen en vernietigen ze door ze lek te prikken --> cel loopt leeg 

B-lymfocyten: witte bloedcellen die rijpen in het beenmerg maken antistoffen. Antistoffen binden aan ziekteverwekkers

Hodgkinlymfoom (oorzaak ontstaan is onbekend)

Met de Reed- sternbergcellen (grote afwijkende B- cellen) onderscheidt het zich van de Non- hodgkinlymfoom.

Begin meestal in een lymfeklier bovenste deel van het lichaam.

Maar kan zich ook middels lymfevaten zich verspreiden.

Verspreiding via bloed komt nauwelijks voor en dan is er sprake van vergevorderd stadium. 

Symptomen Hodgkin

Meestal jongvolwassen patiënt (15-35)

Pijnloos vergrote lymfklier, meestal nek/bij het sleutelbeen (bij 70%)

onverklaard gewichtsverlies

nachtzweten, badend in het zweet wakker worden

gegeneraliseerde jeuk (zeldzaam)

Diagnose

Anamnese

Lichamelijk onderzoek

Lymfeklierbiopt

behandeling

Bepaald door het stadium van het Hodgkinlymfoom.

Het stadium geeft de uitgebreidheid van het hodgkinlymfoom weer. 

Er zijn 4 stadia. 

Aanvullende onderzoeken:

CT-scan, PET- scan en beenmergonderzoek.

Behandeling

combinatie van 2 therapieën.

Chemotherapie (meerdere kuren waarbij ook gezonde cellen kunnen worden beschadigd) en radiotherapie.

Stamceltransplantatie kan overwogen worden bij een zorgvrager <65 jaar, waarbij de combinatie behandeling niet effectief zijn of na een geslaagde behandeling de aandoening is teruggekeerd. 

Non Hodgkin

Wel 50 verschillende sub soorten

De onderverdeling van de non- Hodgkinlymfomen wordt gemaakt op basis van:

• De snelheid van de ontwikkeling (snel is een agressieve lymfoom).
• het type lymfocyt (B (80/85%)/ T-cel- lymfoom of lymfoom van een voorlopercel van een B of een T cel).

Oorzaak

Onbekend.

Vergrote kans:

HIV; dat afweersysteem verzwakt

infecties; ziekte van Pfeiffer en maagzweren

bestraling 

Symptomen

Meestal ontstaat het in een lymfeklier of beenmerg.

Beginstadium meestal geen symptomen.

Verder symptomen als bij Hodgkin.

• Afhankelijk van organen die zijn aangedaan: ongemak in buik (vergote milt of lever), benauwdheid, verwardheid, klachten in de keel of de neus.

Diagnostiek en stadia

Zelfde als bij Hodgkin.

Behandeling is afhankelijk van:

Stadium van de ziekte;

type non Hodgkin;

locatie van het lymfoom

algehele conditie patiënt (risico)

Agressief lymfoom reageert vaak beter op de behandeling

Prostaatkanker

Prostaatkanker

Bij mannen de meest voorkomende soort. Meestal bij mannen >65 jaar.

In westerse landen meer mannen dan in minder ontwikkelde landen (Afrika/ Azië). Reden is waarschijnlijk het resultaat  van de screening op prostaatkanker. De ziekte wordt hierdoor in ontwikkelde landen vaker vastgesteld. 

Typen prostaatkanker

Meestal:

Adenocarcinoom; tumor die ontstaat vanuit het klierweefsel.

In de meeste gevallen groeit de tumor langzaam en veroorzaakt in vroeg stadium geen symptomen. 

Oorzaken

onbekend

Mogelijke risicofactoren:

• hoge leeftijd
• Afro- Amerikaanse ras
• Positieve familie anamnese
• Testosteron; laat de tumor sneller groeien.  

Symptomen

Vroeg stadium, nauwelijks klachten.

Plasklachten (pijn, bloed, vaak moeten plassen). Benigne prostaathyperplasie (BPH) kennen ook deze klachten.

Later stadium (uitzaaiingen naar botten; vaak heupen en onderrugwervels) pijn

Diagnostiek

Anamnese

Rectaal toucher

Echo prostaat

Bloedonderzoek (> prostaat specifiek antigeen PSA) Verhoogd PSA kan wijzen op BPH, prostaatkanker of ontsteking aan de prostaat. 

Diagnose is middels biopt. Is er verdenking op uitzaaiing dan kan een botscan worden uitgevoerd.

Behandeling

Afhankelijk van of er uitzaaiingen zijn, de grootte van de tumor en agressiviteit. 

Afwachtend beleid

operatieve behandeling

externe radiotherapie

brachytherapie.

Behandeling

Agressieve tumor maar nog geen uitzaaiingen, prostaat verwijderen.

Operatie via kijkoperatie (laparoscopisch)

Kijkoperatie met robot

Door de buik open te maken (laparotomie)

Mogelijke gevolgen chirurgie

Erectiestoornissen

Droge orgasmes

Urine incontinentie (stressincontinentie)

Externe radiotherapie

 Bestraling van buitenaf vaak samen met hormoontherapie.

Radiotherapie is een intensieve behandeling. 

8 weken elke werkdag naar het ziekenhuis.

Kankercellen maar ook gezonde cellen worden kapot gemaakt.

Vermoeidheid, huiduitslag, darmklachten, plasklachten, littekenweefsel.

Brachytherapie

Bestraling van binnenuit. 

Middels staafjes in de prostaat, die straling afgeven (meestal met jodium).

Voordeel: de straling bereikt alleen de prostaat en omliggende weefsels lopen minder schade. 

Bijwerkingen: erectiestoornissen en plasklachten 

Hormoontherapie

Testosteronniveau dalen, waardoor de groei van de tumor onderdrukt wordt. 

Behandeling: medicatie of verwijderen van testikels.

In opzet genezend: hormoon therapie samen met radiotherapie.

Maar ook inzet voor niet genezend (palliatief). Vaak bij uitzaaiingen. Doel; pijn verminderen en gedeeltelijk voorkomen. 

Bijwerkingen verlaagde testosteronspiegel

Verminderd libido

erectiestoornissen

opvliegers

botontkalking

ontwikkeling borstklierweefsel

verandering van lichaamsbeharing. 

0