1.1 Organismen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Start van de les

- Rustige binnenkomst, direct naar je eigen tafeltje (klasopstelling).

- Check bij jezelf: jas/pet/kauwgom?

- Tablet blijft in de tas. Werkspullen pak je voor je.

- Zachtjes overleg tot timer is afgelopen. Lesstart -> aandacht naar voren.

- leesmoment (lezen theorie uit je lesboek).

Lezen basisstof 1 en 2

Verwachtingen

Spullen op orde -> altijd boek, tablet, oortjes, schrijfspullen

Respect voor elkaars inbreng

Gezellig, tegelijkertijd rustig en gefocust op leren.

Je doet actief mee met de les.

Thema 1 - Organen en cellen

§ 1 Organismen

Praktijkdossier

Het praktijkdossier is een verzameling PO's die meetellen voor je schoolexamens.

1. Gedragsonderzoek (dierentuin)

2. Een tekening van een preparaat (microscopie) 

+ Beoordeling 'werken met de microscoop' 

3. Snijpracticum kippenvleugels 

4. Veldwerkopdracht (keuzeopdracht, bijv. bacteriën kweken)

5. Furby-opdracht 

6. Presentatie Ordening 

Alle thema's leerjaar 3

Thema 1: Organen en cellen

Thema 5: Stevigheid en beweging

Thema 2: Voortplanting en seksualiteit

Thema 3: Erfelijkheid en evolutie

Thema 6: Ecologie

Thema 7: Duurzaam leven

Thema 8: Gedrag

Thema 4: Ordening

 

Lesdoelen § 1. Organismen

Je benoemt:

- het verschil tussen levend, levenloos en dood;

- wat de levenskenmerken zijn van een organisme;

- de levensfasen van een mens;

organisme

Alle levende wezens worden organismen genoemd.

denk hierbij aan dieren, planten maar ook schimmels en bacteriën.

Hoe zat het ook al weer?

Wanneer noem je iets dood?
Wanneer noem je iets levenloos?
Wanneer noem je iets levend?

Levend - dood - levenloos

Organismen

• Alles dat leeft, is het een organisme.
  
• Alle organismen hebben levenskenmerken.
  
• Wanneer een organisme geen 
  

levenskenmerken meer heeft, is het dood.

• Dingen die nooit hebben geleefd zijn levenloos.

Wat is een voorbeeld van een organisme?

1. Gist (schimmel)
2. Koala (dier)
3. Paardenbloem (plant)
4. Alle antwoorden zijn goed

1. levend
2. dood
3. levenloos
4. gewoon, water

1. Levend
2. Dood
3. Levenloos
4. geen idee

Stel je hebt een operatie waarbij je een donorhart krijgt. Dit hart is ...

1. Levend
2. Dood
3. Levenloos
4. Geen idee

Levenskenmerken

• voortplanten
• groeien
• ontwikkelen
• reageren op prikkels
• bewegen
• voeden
• stofwisseling
• ademhalen
• uitscheiden

Organismen hebben levenskenmerken:

Deze drie samen: de stofwisseling

Bewegen

Bij sommige organismen duidelijker dan bij anderen.

Reageren op prikkels

• Prikkels zijn invloeden uit de omgeving.
• waarnemen en vervolgens erop reageren

Voortplanten

• Hierdoor onstaan nakomelingen

Groeien

• Groeien betekent: groter of zwaarder worden van een organisme

Ontwikkeling

Veranderingen in bouw van een organisme.

Groei en ontwikkeling gebeuren vaak samen.

Voeden

Het tot je nemen van voedingsmiddelen.

• Spijsvertering: het opnemen van de voedingstoffen in de darmen.

Onderdeel van de stofwisseling.

Ademhalen

• Ook wel gaswisseling genoemd.
• O2 wordt opgenomen, CO2 wordt afgestaan.

• Belangrijk voor de verbranding in cellen.

Onderdeel van de stofwisseling.

Uitscheiden

• Het uitstoten / lozen van afvalstoffen.
  
• Poepen, plassen, zweten, uitademen.

Onderdeel van de stofwisseling.

Stofwisseling

• Ademhalen, voeden en afvalstoffen uitscheiden vormen samen de stofwisseling. 

• Stofwisseling is een proces waarbij stofjes worden omgezet (''gewisseld") naar andere stoffen.

Voorbeelden:

• zuurstof + glucose omgezet in koolstofdioxide en water.
  
• Ongebruikte glucose wordt omgezet in vet (reservevoedsel)

Wat houdt stofwisseling in?

1. Stoffen worden geruild voor andere stoffen
2. Stoffen worden omgezet in andere stoffen

Een plant op de vensterbank draait zijn bladeren naar het licht.
Welke twee levenskenmerken kun je hieruit afleiden?

1. Waarnemen
2. Uitscheiden
3. Voortplanten
4. Bewegen

Zet telkens het bijbehorende levenskenmerk bij de juiste afbeelding.

voeden

ademhalen

uitscheiden

voortplanten

waarnemen

bewegen

Welk levensverschijnsel heeft te maken met het afgeven van stoffen aan de omgeving?

1. Bewegen
2. Groeien
3. Uitscheiden
4. Waarnemen

Sommige planten maken sappen zoals nectar en hars. Deze kunnen ze vervolgens afgeven aan de omgeving. Hoe heet dit levensverschijnsel?

1. voeden
2. voortplanten
3. uitscheiden
4. groeien

Welke levensverschijnselen hebben te maken
met het feit dat organismen REAGEREN op hun omgeving?

1. Bewegen Voeden
2. Bewegen Ademhalen
3. Bewegen Waarnemen
4. Ademhalen Voeden

Levensfasen

Een mensen leven kun je verdelen in 8 levensfasen:

• Baby
• Peuter
• Kleuter
• (School)kind
• Puber
• Adolescent (jongvolwassene)
• Volwassene
• Oudere

Levensfasen

In deze levensfase vindt een groeispurt plaats

1. adolescent
2. kleuter
3. puber
4. baby

In deze levensfase ontwikkelen de voortplantingsorganen zich

1. adolescent
2. kleuter
3. puber
4. baby

Belangrijk periode voor geestelijke ontwikkeling voor schrijven, lezen en rekenen

1. adolescent
2. schoolkind
3. puber
4. peuter

In deze fase vindt de grove motorische ontwikkeling plaats zoals lopen en staan

1. baby
2. peuter
3. puber
4. kleuter

Welke levensfase komt na de puber?

1. Adolescent
2. Volwassene
3. Schoolkind
4. Jongvolwassene

In welke levensfase leer je zelfstandig worden?

1. baby
2. puber
3. adolescent
4. volwassene

In deze fase vinden er grote veranderingen sociale ontwikkeling zoals praten plaats

1. baby
2. peuter
3. kleuter
4. puber

Levensloop en levenscyclus

1 organisme - individu

Doorloopt een levensloop -> vanaf geboorte tot dood verschillende 'vormen' of levensfasen

Sommige organismen heel verschillend (kikker, vlinder)

Levenscyclus -> een soort doorloopt een cyclus. Individu gaat dood, soort blijft bestaan

Aan de slag!

Neem deel aan je Lesson-up klas

Gebruik de klascode (vraag aan je docent of zie bord)

Basisstof 1 (vanaf blz. 10)

De normale opdrachten maken en nakijken.

Klaar

B2 lezen, maken en nakijken in je werkboek

Let op: na periode 1 gaan we opnieuw bepalen of je op dat moment bij de ondersteuning-, de plus-, of bij de expertgroep hoort.

Levenscyclus en levensloop

Levensloop gaat over een individu, levenscyclus gaat over een soort.

Levensloop

Ieder individu:

Geboorte ----------- (levensfasen / vormen) -------------> Dood

Levenscyclus

Iedere soort:

• geboorte
• nakomeling
• individuen sterven, maar soort blijft voortbestaan

Een levensloop is ....

1. Van geboorte tot dood
2. Een cyclus die continu door gaat

Wat stelt het
plaatje voor?

1. Levensloop
2. Levenscyclus

Levenscyclus is:

1. Als organismen dood gaan maar ook nakomelingen krijgen
2. een individu
3. alles tussen de geboorte en de dood
4. het levenskenmerk van de plant

Wat weten jullie nog van het vorige hoofdstuk (klas 2)???

Quizlet

Quizziz