week 2, start hormonen 10 mei

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

Opfrissen van voor de vakantie

Vandaag

• hypofyseachterkwab (neurohypofyse)
• hypofysevoorkwab (adenohypofyse)
• epifyse

Hormoonspiegel

• De concentratie van elke hormoon ligt over het algemeen op een gewenst niveau: hormoonspiegel.
• Balans door afbraak hormonen in de lever. 
• Regulering hormoonproductie via regelkring.

Regelkring

1. registratie huidige situatie
2. vergelijking huidige situatie met gewenst 
3. indien nodig wordt huidige situatie bijgestuurd
4. de nieuwe situatie wordt geregistreerd
5. de nieuwe situatie wordt indien nodig bijgestuurd

Vaak: remmende terugkoppeling = negatieve feedback

Endocriene (hormoonproducerende weefsels) weefels (naar binnen)

1. hormoonklieren als organen: hypofysevoorkwab,  schildklier, bijschildklier, bijnierschors
2. hormoonklieren ingebed in een orgaan: eilandjes van Langerhans, endocrien weefsel in geslachtsklieren en nieren
3. hormoon producerende cellen verspreid over een orgaan: nierweefsel, maagwand, twaalfvingerige darm, gewone cellen met bijv histamine

Hypofyse = hersenaanhangsel

• staat onder controle van het zenuwstelsel via hypothalamus
• cetrale klier / master gland 
• hypofyse steel
• hypofysevoorkwab = adenohypofyse
• hypofyseachterkwab = neurohypofyse

Hypofyseachterkwab (neurohypofyse)

• hormonen worden gemaakt door zenuwcellen in de hypothalamus = neurosecretie
•  hypofyseachterkwab slaat de hormonen op tot ze aan het bloed afgegeven moeten worden.
• ADH (antidiuretisch hormoon) & oxytocine

ADH (antidiuretisch hormoon)

• ADH reguleert de vochtbalans in het lichaam (homeostase).
• de prikkel voor de hypothalamus is de osmotische waarde in het bloed en wordt er ADH afgegeven aan het bloed.
• ADH is werkzaam in de nieren.

Teken de regelkring. Gebruik de termen:

Hypothalamus - neurohypofyse - osmotische waarde van het bloed - ADH - uitscheiding water nieren

ADH

Oxytocine

Hypofysevoorkwab

• vooral endocrien weefsel
• wordt door de hypothalamus beïnvloed via de circulatie, niet via zenuwweefsel 
• hypothalamus geeft 2 soorten hormonen af aan het bloed voor de hypofyse: releasing en inhibiting hormones
• adenohypofyse produceert 7 hormonen in 2 groepen: glandotrope en effecthormonen

Glandotrope hormonen

reguleren andere hormoonklieren

1. schildklier stimulerend hormoon TSH
2. bijnierschors stimulerend hormoon  ACTH
3. follikelstimulerend hormoon FSH (gonadotroop)
4. lutheïniserend hormoon LH, ICSH bij mannen.: gonadotroop, stimuleert tot het maken van progesteron/testosteron

Effecthormonen

Direct invloed op lichaamsfuncties

1. groeihormoon STH (somatroop hormoon), doelwitcellen door het hele lichaam, stimuleert eiwitaanmaak en celstofwisseling, groei, herstel en vervanging
2. prolactine LTH (lactotroop hormoon)
3. melanocyten stimulerend hormoon MSH: bevorderd aanmaak melatonine door pigmentcellen

Pijnappelklier, epifyse

Melatonine maakt je slaperig en speelt een rol bij het tot aan de pubertijd onderdrukken van de gonadotrope hormonen en daarmee de geslachtsontwikkeling

aandoeningen van de hypofyse

• Wat is acromegalie? Oorzaak en symptomen
• Hoe is het te benadelen?

• Wat is diabetes insipidus? Oorzaak en symptomen
• Welke behandeling moet snel gestart worden?

biologielessen.nl