week 2, hormonaal stelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

Deze week:

• hypofyse
• epifyse
• schildklier 
• bijschildklier

hormonen

• elk hormoon heeft  alleen effect op cellen die specifiek voor dat hormoon gevoelig zijn: doelwitcellen
• wanneer dit een orgaan betreft is dat dus een doelwitorgaan
• het hormoon heeft een sturend effect op de stofwisseling van deze cellen/organen
• hormonen werken via het bloed dat betekent dat er sprake is van interne secretie, soms extern zoals zweet en traanvocht
• meeste hormonen zijn eiwithormonen. Er zijn ook hormonen die uit vetachtige stoffen bestaan: steroïdhormonen
• in de lever vindt continue afbraak van hormonen plaats, los van regelkring
• productie van hormonen via regelkring: hormoonspiegel

Regelkring

1. registratie huidige situatie
2. vergelijking huidige situatie met gewenst 
3. indien nodig wordt huidige situatie bijgestuurd
4. de nieuwe situatie wordt geregistreerd
5. de nieuwe situatie wordt indien nodig bijgestuurd

Vaak: remmende terugkoppeling = negatieve feedback

Endocriene weefels (naar binnen)

1. hormoonklieren als organen: hypofysevoorkwab,  schildklier, bijschildklier, bijnierschors
2. hormoonklieren ingebed in een orgaan: eilandjes van Langerhans, endocrien weefsel in geslachtsklieren en nieren
3. hormoon producerende cellen verspreid over een orgaan: nierweefsel, maagwand, twaalfvingerige darm, gewone cellen met bijv histamine

Hypofyse = hersenaanhangsel

• staat onder controle van het zenuwstelsel via hypothalamus
• cetrale klier / master gland 
• hypofyse steel
• hypofysevoorkwab = adenohypofyse
• hypofyseachterkwab = neurohypofyse

Hypofyseachterkwab

• hormonen worden gemaakt door zenuwcellen in de hypothalamus = neurosecretie
•  hypofyseachterkwab slaat de hormonen op tot ze aan het bloed afgegeven moeten worden.
• ADH & oxytocine

ADH

Oxytocine

Hypofysevoorkwab

• vooral endocrien weefsel
• wordt door de hypothalamus beïnvloed via de circulatie, niet via zenuwweefsel 
• hypothalamus geeft 2 soorten hormonen af aan het bloed voor de hypofyse: releasing en inhibiting hormones
• adenohypofyse produceert 7 hormonen in 2 groepen: glandotrope en effecthormonen

Glandotrope hormonen

reguleren andere hormoonklieren

1. schildklier stimulerend hormoon TSH
2. bijnierschors stimulerend hormoon  ACTH
3. follikelstimulerend hormoon FSH
4. lutheïniserend hormoon LH, ICSH bij mannen.: gonadotroop, stimuleert tot het maken van progesteron/testosteron

Effecthormonen

Direct invloed op lichaamsfuncties

1. groeihormoon STH, doelwitcellen door het hele lichaam, stimuleert eiwitaanmaak en celstofwisseling, groei, herstel en vervanging
2. prolactine LTH
3. melanocyten stimulerend hormoon MSH: bevorderd aanmaak melatonine door pigmentcellen

Pijnappelklier, epifyse

Melatonine maakt je slaperig en speelt een rol bij het tot aan de pubertijd onderdrukken van de gonadotrope hormonen en daarmee de geslachtsontwikkeling

Schildklier, glandula thyroïdea

maken.wikiwijs.nl

biologielessen.nl