4.2 Zenuwcellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Tas van tafel

Laptop pakken en opstarten

Binas pakken

Waarom is het zo belangrijk dat organismen informatie krijgen vanuit hun omgeving?

Wat betekenen de volgende begrippen:
1: adequate prikkel
2: drempelwaarde
3: gewenning
4: impulsfrequentie

Wat is de juiste route van prikkel naar hersenen?

1. prikkel -> impuls -> zenuw -> hersenen
2. prikkel -> zintuig -> impuls -> zenuw -> hersenen
3. prikkel -> zenuw -> impuls -> hersenen
4. prikkel -> zintuig -> zenuw -> impuls -> hersenen

Leerdoelen

Ik kan

• uitleggen wat zenuwcellen zijn en wat hun functie is
• uitleggen wat steuncellen zijn en wat hun functie is
• uitleggen wat de vorm te maken heeft met de functie

Anatomie

Centraal:

Ruggemerg en Hersenen

schakelcellen

Perifeer:

sensorische en motorische neuronen.

een zenuwcel/ neuron

• cellichaam met kern
  
• dendrieten - impuls naar cellichaam toe
  
• axon met eindboompje - impuls van cellichaam af
  
• myeline schede (cellen van Schwann die zich om de uitloper wikkelen) - elektrische isolatie
  
• sprongsgewijze geleiding
  

De myelineschede bij een neuron wordt gevormd door cellen van Schwann. Over de functie van deze cellen van Schwann worden twee beweringen gedaan.
1. Door de aanwezigheid van cellen van Schwann verplaatsen de impulsen zich sneller over de zenuwceluitloper dan zonder aanwezigheid van deze cellen.
2. Via cellen van Schwann kunnen impulsen worden overgedragen op andere zenuwcellen.

Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?

1. 1
2. 2
3. beide juist
4. beide onjuist

= gevoelszenuwcel

= bewegingszenuwcel

Uit welke soort cellen bestaan je hersenen voornamelijk?

1. Sensorische zenuwcellen
2. Motorische zenuwcellen
3. Schakelcellen

Welke deel van een neuron geleidt impulsen van het cellichaam af?

1. het celmembraan
2. meylineschede
3. axon
4. dendriet

1. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5
2. Dit is een motorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4
3. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 4 naar 5
4. Dit is een sensorische zenuwcel; impulsen lopen van 5 naar 4

Steuncellen / Gliacellen

zenuwweefsel bestaat uit +/- evenveel zenuwcellen als steuncellen

- zenuwcellen ontvangen, geleiden en geven impulsen door

- steuncellen vervoeren geen impulsen maar hun taak is onderhoud en bescherming

• astrocyten (onderhoud binnen CZS) (voedingstoffen en afvalstoffen vervoer)
  
• micro glyocyten (bescherming binnen CZS) (vergelijkbaar met witte bloedcellen)
• cellen van schwann (impulsgeleiding bij perifeer ZS bij één neuron)
• oligodendrocyten (impulsgeleiding binnen CZS bij +- 50 neuronen)

Oligodendrocyt

Astrocyt

micro glyocyt

astrocyt

neuron

oligodendrocyt

Wat is het verschil tussen cellen van Schwann en oligodendrocyten?

Lees de tekst hiernaast:

Welke cellen vertonen deze verstoorde werking?

1. motorische neuronen
2. schakelneuronen
3. sensorische neuronen

Je stapt onder de douche. Je voelt dat het water nog heel koud is en springt gelijk weer uit de douche.

Benoem de stappen die plaatsvinden in je lichaam vanaf het moment dat je het water voelt tot aan het moment dat je wegspringt. Gebruik de termen prikkel, receptor, impuls, sensorische zenuwcel en motorische zenuwcel

Rond 300 voor Christus bestond in Alexandrië een plaats aan de Middellandse Zee, een bloeiend wetenschappelijk centrum. Bekende geleerden uit deze zogenaamde Alexandrijnse school zijn Herophilus en Erasistratus. Zij bestudeerden onder andere de bouw en werking van het menselijk lichaam.
Herophilus onderzocht hersenen en zenuwen. Hij zag dat sommige beschadigingen van zenuwen leidden tot verlamming, andere tot gevoelloosheid. Tegenwoordig maken we onderscheid tussen sensorische en motorische zenuwcellen en schakelcellen.
Welke van deze typen zenuwcellen komen voor in de zenuwen die Herophilus heeft gezien?

1. alleen motorische zenuwcellen en schakelcellen
2. alleen motorische zenuwcellen en sensorische zenuwcellen
3. alleen schakelcellen en sensorische zenuwcellen
4. motorische zenuwcellen, schakelcellen en sensorische zenuwcellen

Een impuls wordt overgedragen van cel op cel. Welke cellen kunnen dit zijn?

I - motorische zenuwcel op spiercel
II - schakelcel op schakelcel
III - motorische zenuwcel op schakelcel
IV - schakelcel op sensorische zenuwcel

1. I en II
2. II en III
3. III en IV
4. I en IV

Aan het werk

- Neem de tabel over en vul deze verder in.
- Gebruik hiervoor deze Lesson Up + de theorie van 4.2 van 10voorbiologie.

Eerder klaar? Maak de opdrachten van 4.2 (behalve opdracht 1)

Huiswerk vr 10 januari

Doornemen deze LessonUp, verwerk de begrippen in de tabel (vorige slide) en maak aantekeningen.

Maak de basiskennisvragen 4.2