Renaissance Muziek 3, Mens belangrijker, Carpe Diem

• Muziek
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Carpe diem

De relatie met de tekst en de muziek werd steeds belangrijker. Componisten gingen op zoek naar middelen om de inhoud van de tekst te benadrukken. I.p.v. grillige melodielijnen van de Gotiek, wordt de melodie nu bepaald door de menselijke adem.

Wat is de overeenkomst met de andere kunstvormen?

Volksmuziek

Deze werd niet genoteerd, dus er is weinig bekend. Componisten gebruikten wel de volkliederen die populair waren. Elk land had zijn eigen favoriete genres.

Vooral populair bij de hoven.

VB: "L'Homme armee"

"Frottola" 

Hoven en rijke burgerij

Er kwam een klasse tussen de adel en de armen te staan: de burgerij. Zij waren opdrachtgevers en verlangden meer "zinnenprikkelendere" composities. De componisten waren vrij om te experimenteren. 

Carpe diem

Muziek mag beluisterd worden om zijn esthetische kwaliteiten. 

Wereldlijke muziek speelt een steeds grotere rol, en ook de instrumentale muziek krijgt steeds meer betekenis. 

Carpe diem

De gecompliceerde gotische ritmiek maakt plaats voor een regelmatige ritmische puls. Het ritmische verloop wordt bepaald door de natuurlijke declamatie van de tekst. 

Esthetische muziek was ernstig en verheven, gericht op de hogere maatschappelijke klasse. Kunstmuziek: 

musica reservata

Waar werden dit soort madrigalen uitgevoerd?

1. In de kerk
2. Bij marktfeesten
3. Bij trouwerijen
4. Aan de hoven

Giovanni Pierluigi Palestrina

Voor de kerk was Palestrina hèt voorbeeld hoe katholieke muziek moest klinken. Zijn muziek was een voorbeeld voor de contrapuntische schrijfwijze. Palestrina werkte voor de Pauselijke Kapel in Rome. 

Alle technieken van de polyfonie zijn aanwezig in zijn muziek, evenals een grote invloed van de Vlaamse School. 

Giovanni Pierluigi Palestrina

Zijn stijl wordt gekenmerkt door:

> overwegend geestelijke muziek (mis en motet)

> A capella stijl, geen instrumenten

> teruggrijpen naar het Gregoriaans

> een rustig, vloeiend ritme

(lvb: Agnus Dei uit Missa Papae Marcelli)

Protestantse Kerkmuziek

De reformatie begon in 1517, toen Maarten Luther zijn beroemde 95 stellingen op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde. De misstanden waren al een paar eeuwen bezig, maar door deze aanklacht begon het begin van de Reformatie en werd de kerk in tweeën gespleten. 

Maarten luther

Hij was behalve theoloog ook musicus. Hij vond dat kerkmuziek vaak zo ingewikkeld was, dat de tekst niet meer de volle aandacht kreeg. Hij wilde vereenvoudigingen.

Koralen

De veranderingen in de kerkmuziek:

1: vertaling uit het latijn naar de volkstaal

2: de melodieën werden metrischer

3: de teksten werden opgemaakt in strofische vorm

4: de melodieën werden unisono gezongen, de tekst moest goed verstaanbaar zijn. 

Koralen

De melodieën van een bestaand kerklied of wereldlijk lied werden gebruikt en van een nieuwe tekst voorzien. Dat heet:

Contrafact.

Koralen

Later werden koraalmelodieën weer polyfoon gezet, meestal 4 stemmig, omdat protestantse componisten het koraal in omvangrijke koorwerken zoals de cantate wilden bewerken. 

In de Barok, 100 jaar later, werd het koraal een belangrijke factor                                     in de protestantse kerkmuziek. J.S. Bach zal de                              koraalcantate naar een hoogtepunt voeren.