Brazilië - LessonUp 2 - [§1.2 Landschappen en delfstoffen]

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Maak deze opdrachten in combinatie met je lesboek.

Je mag altijd samenwerken, maar iedereen vult de LessonUp individueel in, uiterlijk voor de eerste les in de nieuwe week (zie ook SOM, daar staat altijd wanneer het af moet zijn)!

Brazilië

H1: Natuurlijk Brazilië

§1.2: Landschappen en delfstoffen

Inlog Grote Bosatlas 55e editie

1. Ga naar de instellingen in je iPad en zoek naar 'Safari'
2. Zorg dat onder 'Privacy en beveiliging' achter de onderdelen 'Voorkom volgen' en 'Blokeer alle cookies' de vinkjes uit staan.
3. Ga naar https://grotebosatlas55.online.noordhoff.nl/
   
4. Log in met de volgende inloggegevens:

        gebruikersnaam: [e-mail]

         wachtwoord: Reviusatlas7

Nu zit je in de online versie van de atlas!

Natuurlijk mag je ook je eigen account aanmaken! Dat is helemaal gratis. Je moet alleen na de registratie de atlas als product aan je account toevoegen door deze code in te voeren of te plakken: W0GFU8Q-7N4NHAA-0F48QHU-8YNTVGY.

Inhoud LessonUp

Deze Les bestaat uit vier delen:

• Uitleg inloggen online Grote Bosatlas (55e editie)
• Actualiteiten (zelf te bekijken, niet verplicht)
• Keynote (uitleg, over te slaan of te raadplegen wanneer nodig)
• Opdrachten §1.2

Actualiteit

• Grondstoffen winnen en de slavernij die erbij komt kijken
• Illegale Braziliaanse goudzoekers bedreigen ongerept Suriname

1.

2.

3.

4.

§1.2

Landschappen en delfstoffen

> Uit welke reliëfgebieden bestaat Brazilië en hoe zijn deze ontstaan?

> Welke relatie is er tussen de spreiding van de reliëfgebieden en het

    voorkomen van natuurlijke hulpbronnen?

> Hoe zijn ijzererts, bauxiet en aardolie in Brazilië gevormd?

§1.2

Landschappen en delfstoffen

Lees de tekst Toevalstreffer van paragraaf 2 Landschappen en delfstoffen en bekijk de startfoto van Carajás. Bekijk de foto’s van het gebied die in Google Maps staan, bekijk het filmpje over deze ijzermijn in het midden van het oerwoud en bekijk het filmpje (dat ook bij de actualiteiten stond) van NOSop3 over de boskap in de Amazone..

De ontdekkers van het ijzerrijke gebied zouden de plek nu niet meer herkennen.

Wat is er sinds de ontdekking gebeurd met deze plek in het oerwoud? Beschrijf het landschap zoals het er nu uitziet.

1a

Zoek Carajás op in de atlas.
Bereken de absolute afstand (hemelsbreed dus) tussen Carajás en de havenplaats São Luís.

Tip: Gebruik de online atlas, zie slide 3.

1b

Zoek op de atlaskaart Brazilië - Infrastructuur
op hoe het ijzererts naar de kust wordt vervoerd.

Tip: Gebruik de online atlas, zie slide 3.

1c

Waarvoor wordt ijzererts gebruikt?

1d

Noteer een positief en een negatief aspect
van de winning van ijzererts in Carajás.

1e

Lees Reliëf in Brazilië en 

bekijk figuur 1.6 t/m 1.8.

Gebruik W4 en eventueel W2

In W4 zie je een doorsnede van Brazilië.
Over welk gebied loopt de doorsnede? Gebruik hierbij eventueel W2.

2a

1. Fortaleza – Manaus – westelijke punt Brazilië
2. Recife – Rio de Janeiro – zuidelijke punt Brazilië
3. Rio de Janeiro – Brasília – westelijke punt Brazilië
4. São Paulo – Brasília – noordelijke punt Brazilië

Screenshot W2

(tip: tik op de figuur, dan wordt het fullscreen weergegeven)

Lees Reliëf in Brazilië en 

bekijk figuur 1.6 t/m 1.8.

Gebruik W4 en eventueel W2

Bewerk je screenshot in W8 met behulp van de Foto's app
(tik op 'wijzig', dan op de '...' puntjes rechts bovenin,
dan in het menuutje op 'markering').

Teken in W2 de lijn die je gekozen hebt in vraag 2a en lever je bewerkte versie hieronder in.

2b

Gebruik W4 en eventueel W2

Schrijf 1 en 2 onder elkaar op en noteer de namen van
de steden 1 en 2 in de doorsnede in W4 erachter.

2c

Schrijf A, B en C onder elkaar op en noteer de namen van
de gebieden A, B en C in de doorsnede in W4 erachter.

2d

Figuur 1.10

Lees Reliëf verklaard tot en met Laagland en 

Figuur 1.11

bekijk figuur 1.10 en 1.11.

Hoe zijn de hoge plateaus gevormd?
Zet de letters van de volgende zinnen in de goede volgorde.

A: Opheffing van het gebied
B: Oud gesteenten de oppervlakte
C: Oude stukjes continent botsten tegen elkaar en vormen een groot continent
D: Verwering en erosie van miljoenen jaren

3a

Welke kaart van de kaartbladen De aarde - Geologie illustreert de hoge ouderdom van de plateaus? Noteer het nummer en de titel. Licht toe.

Tip: Gebruik de online atlas, zie slide 3.

3b

Bekijk figuur 1.7.
Verklaar de naam ‘tafelberg’.

3c

Leg uit hoe in het laagland dikke pakketten
sedimentgesteenten zijn gevormd.

3d

Figuur 1.15: Bekkens met olievindplaatsen voor de Braziliaanse kust.

Lees Aardolie op grote diepte en Olievorming en 

Figuur 1.16: Geologie 100 tot 145 miljoen jaar geleden.

bekijk figuur 1.15 en 1.16.

Wat is het verschil tussen een erts en een natuurlijke hulpbron?

4a

Bekijk de atlaskaart Brazilië - Amazonië, Bodemgebruik en economie.

Schrijf drie ertsen op die in dit gebied worden gewonnen en drie andere natuurlijke hulpbronnen.

4b

Lees W5: Vorming van metalen.

Welke twee geologische processen uit vraag 3a
hebben ervoor gezorgd dat er nu eenvoudig zo veel metalen
gewonnen kunnen worden? Licht je antwoord toe.

4c

Welke twee kenmerken van het geografische beeld
komen in dit hoofdstuk aan bod?

5

In W6 is in vier fasen getekend hoe het ijzererts in Brazilië gevormd werd.

Sleep de letters A t/m F uit W6 voor de juiste omschrijving.

5

dikke pakketten andere sedimenten

afwisseling van ijzerrijke en ijzerarme sedimenten

opheffing en metamorfose van ijzerrijke en ijzerarme gesteentelagen

neerslag van ijzerhoudende deeltjes

erosie van bovenliggende lagen

zuurstofarm oceaanwater met opgeloste ijzerdeeltjes

A

B

C

D

E

F

Lees de tekst Bauxiet: een tropisch erts en bekijk figuur 1.14: Bauxietmijn.

Welke vorm van verwering is de basis voor de vorming van bauxiet?

6a

Verwering

Bekijk dit filmpje voor extra uitleg over verwering!

Verklaar waarom deze vorm van verwering
goed kan plaatsvinden in een warm en vochtig klimaat.

6b

Verwering

Bekijk dit filmpje voor extra uitleg over verwering!

Leg in vier stappen uit hoe daarna de rode bauxietlaag ontstaat.

6c

In welk land zou tegenwoordig lateriet gevormd kunnen worden?
Kies uit: Canada – Suriname – Rusland. Motiveer je antwoord.

6d

Figuur 1.12

Lees Natuurlijke hulpbronnen en IJzererts: een oeroude hulpbron en 

Figuur 1.13

bekijk figuur 1.12 en 1.13.

Gebruik W7: Vorming van aardolie.

Noteer de letters A t/m H uit W7 onder elkaar en zet er de juiste
begrippen of processen achter. Kies uit:

7a

Angola - Brazilië - organisch sediment in meren - spreidingszone - poreus gesteente - jonge sediment lagen - afdekkende zoutlaag - oude granietlagen

Welk nadeel ondervindt Brazilië bij
het winnen van de olievelden op zee?

7b

Je hebt het huiswerk voor deze week af. Lekker bezig!

Klaar!