Les 6 hfst. 2 Gezinnen in de tijd

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoe is je rapport?

1. Toppie
2. Geen onvoldoendes
3. Ruimte voor verbetering
4. (nog) niet oke

§ 2.1 Arbeidsproductiviteit in een mensenleven

Arbeidsproductiviteit: productie per werknemer per tijdseenheid. Door stijging van de arbeidsproductiviteit stijgt de waarde van menselijk kapitaal.

De arbeidsproductiviteit stijgt door:

- ......................................................

- .......................................................

- .......................................................

Arbeidsproductiviteit bepaalt onder meer de loonkosten per product voor de bedrijven. Dit bepaalt weer onder andere de kostprijs van producten.

  

Totale loonsom / productie = loonkosten per eenheid product.

Als de arbeidsproductiviteit ........................ stijgt dan de lonen, nemen de kosten per eenheid product af en kunnen de prijzen ......................

§ 2.1 Arbeidsproductiviteit in een mensenleven

Arbeidsproductiviteit: productie per werknemer per tijdseenheid. Door stijging van de arbeidsproductiviteit stijgt de waarde van menselijk kapitaal.

De arbeidsproductiviteit stijgt door:

- scholing

- werkervaring

- specialisatie

Arbeidsproductiviteit bepaalt onder meer de loonkosten per product voor de bedrijven. Dit bepaalt weer onder andere de kostprijs van producten.

Totale loonsom / productie = loonkosten per eenheid product.

Als de arbeidsproductiviteit meer stijgt dan de lonen, nemen de kosten per eenheid product af en kunnen de prijzen dalen.

Inter = Tussen

Tempo(reel) = Tijd. 

Intertemporele ruil houdt in dat je ruilt over tijd. 

§ 2.2 Looninkomen in een mensenleven

Scholing is één van de manieren om de arbeidsproductiviteit te verhogen.

Waarom is scholing investeren? 

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Waarom is scholing ‘ruilen over de tijd’?

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

§ 2.2 Looninkomen in een mensenleven

Scholing is één van de manieren om de arbeidsproductiviteit te verhogen.

Waarom is scholing investeren? 

Je maakt nu kosten (scholing & gemist looninkomen) zodat je later hogere opbrengsten hebt (hogere verdiencapaciteit).

Waarom is scholing ‘ruilen over de tijd’?

Je loopt nu inkomsten mis en 'consumeert' scholing, maar later zijn de inkomsten hoger, waarmee je de naar voren gehaalde consumptie terugbetaalt.

Ruilen over de tijd 

Synoniem voor intertemporele ruil.

Lenen (je haalt consumptie naar voren)

Sparen (je stelt consumptie uit)

Rente = de prijs van tijd

SUPER BELANGRIJK!

§ 2.3 Consumptie in een mensenleven

Als je een min of meer permanent consumptieniveau wil hebben, moet je ruilen over de tijd. Meestal begin je met geld lenen (studie, koop huis), en betaal je dit later af. In het eerste geval geef je meer uit dan je verdient, daarna verdien je meer dan dat je aan goederen / diensten uitgeeft.

AOW

Bedrijfspensioen

Eigen middelen

Omslagstelsel

Kapitaaldekkingstelsel

Gevaren voor de sociale zekerheid

Probleem: 

- Sociale zekerheid dreigt onbetaalbaar te worden. - Actieven kunnen niet genoeg geld aan premies opbrengen voor de uitkeringen van de inactieven. 

Oorzaak:
- Snelle vergrijzing
- Hoge werkloosheid
- Lage arbeidsdeelname bij vrouwen

Mogelijke oplossingen:
- AOW leeftijd omhoog
- Premies omhoog, uitkeringen omlaag
- Meer actieven en minder inactieven

Noem minstens drie manieren om
de AOW betaalbaar te houden?

Waardevast en Welvaartsvast

Waardevast: uitkering stijgt mee met de inflatie ( CPI )

Welvaartsvast: Uitkering stijgt mee met gemiddelde lonen

welvaartsvast

waardevast

Een uitkering die meestijgt met de gemiddelde cao-lonen noem je ....

Een uitkering die meestijgt met de consumentenprijsindex noem je ....

Omslagstelsel:

betaalde AOW premies van werkenden worden direct doorgegeven aan de AOW-gerechtigden

Probleem omslagstelsel: vergrijzing

Oplossing: AOW-leeftijd omhoog naar 67

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Bij het omslagstelsel ...

1. betaalt iedereen voor zichzelf
2. zijn uitkeringen waardevast
3. zijn uitkeringen welvaartsvast
4. is er sprake van verplichte solidariteit

Wat is het kapitaaldekkingsstelsel?

1. De ene partij beschikt over meer informatie. Doet zich bijvoorbeeld voor bij verzekeringen wanneer de ene partij meer weet dan de ander.
2. Ontvangen (sociale) premies in een jaar worden gebruikt om de uitkeringen in dat jaar te betalen.
3. Het (automatisch) tot stand komen van een evenwichtprijs voor een goed of dienst.
4. Uit individuele premiebetaling wordt vermogen gevormd voor de financiering van uitkeringen in de toekomst.

AOW-uitkeringen worden betaald met gebruik van het omslagstelsel

1. Onjuist; dan zou je zelf voor je AOW betalen
2. Juist; de AOW'ers hebben zelf de premies betaald
3. Juist; de werkenden betalen de premies voor de huidige AOW'ers
4. Onjuist; AOW is gebaseerd op het kapitaaldekkingsstelsel