Hoofdstuk 1.1 stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Wat is scheikunde voor jou?

wat kan je eigenljk gaan doen met scheikunde?

0

H 1 pulsar Stoffen

    Inhoud module Stoffen:

les 1: zuivere stoffen en stofeigenschappen

les 2: vloeibare mengsels

les 3:andere mengsels

les 4: een stof aantonen

Leerdoelen deze les:

Je kunt:

1. uitleggen wat een stof is
2. Stoffen herkennen en aan hun eigenschappen
3. de stofeigenschappen kleur, geur, oplosbaarheid in water, elektrische geleiding, kookpunt en smeltpunt, warmtegeleiding en brandbaarheid van een stof    herkennen

stoffen

Stoffen

Het gaat over stoffen = materie

Stofeigenschappen

Je herkent stoffen aan hun eigenschappen

Fase, hard, zacht, kookpunt, smeltpunt, kleur, geur, etc. 

Bij chemische reacties veranderen de stoffen en dus de eigenschappen

stofeigenschappen

• fase
• smaak
• geur
  
• kleur
  
• oplosbaarheid in water
• kookpunt
• smeltpunt / stolpunt
• brandbaarheid
• elektrische geleidbaarheid
• warmtegeleiding

De smaak:

De smaak is een handige stofeigenschap om te gebruiken als je zeker bent welke stoffen je hebt. Je mag dit nooit met een onbekende stof doen.

Je kunt het verschil tussen zout en suiker of het verschil tussen water en azijn wel proeven als je zeker weet dat het die stoffen zijn.

De fase:

Veel stoffen kunnen in drie fasen voorkomen.

Water  is het makkelijkste voorbeeld.

Als het koud genoeg is, is water hard geworden: 

vaste fase

Bij kamertemperatuur is water vloeibaar:

vloeibare fase

Als water gekookt heeft zien we het niet meer: gasvormige fase

De geur:

Sommige stoffen hebben een geur. Dit zijn stoffen die makkelijk verdampen of al gasvormig zijn.

Als je iets ruikt is de stof aanwezig in je neus; dus gasvormig!

Weet je hoe je aan een onbekende stof moet ruiken?

Noem een stof met een sterke geur...

De kleur:

De kleur van een stof geven we aan met de kleuren van de regenboog rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet, enz.

Pas op!

Zilver en goud zijn geen kleuren. Het zijn stoffen.  

Deze kleuren omschrijf je als glimmend grijs en glimmend geel.

Oplosbaarheid in water:

Als een stof oplosbaar is, zie je de stof "verdwijnen" in die vloeistof. Bekijk onderstaande voorbeelden:

            krijt in water   suiker in water   olie in water

Het smeltpunt:

Het smeltpunt van een stof is de temperatuur waarbij een vaste stof het snelst smelt.

Boven het smeltpunt is de stof vloeibaar.

Het smeltpunt en het stolpunt hebben dezelfde temperatuur.

Het kookpunt:

Het kookpunt van een stof is de temperatuur waarbij een vloeistof het snelst verdampt.

Boven het kookpunt is de stof gasvormig.

Water heeft een kookpunt van 100°C.

Brandbaarheid:

De brandbaarheid geeft aan of een stof brandbaar is of niet.

Water is niet brandbaar.

Hout is wel brandbaar.

Elektrische geleidbaarheid:

De elektrische geleidbaarheid geeft aan of een stof elektrische stroom kan geleiden of niet.

Plastic kan dat niet (isolator).

Koper kan dat wel (geleider).

Warmtegeleiding:

Warmtegeleidbaarheid geeft aan of een stof warmte goed of slecht kan geleiden.

Piepschuim geleidt warmte slecht (isolator).

IJzer geleidt warmte goed (geleider).

suiker herken je aan

1. kleur
2. smaak
3. geur
4. vorm

wat is een stof

1. grijze pluizen
2. een vast materiaal
3. materialen
4. vloeistof

wat zijn eigenschappen van metalen

Scheikunde kijkt mij

1. superleuk
2. matig
3. best aardig
4. bleeh

Leerdoelen H 1.1

Je kunt:

1. Uitleggen wat een stof is
2. Voorbeelden van stofeigenschappen geven
3. Herkennen wat wel/niet een stofeigenschap is
4. Uitleggen waaruit een stof bestaat
5. Stoffen herkennen aan hun eigenschappen
6. Je kent de veiligheidsregels voor tijdens practicums

Van groot naar klein

Stofeigenschappen kun je makkelijk waarnemen

Maar als je gaat inzoomen op een stof, wat zie je dan?

Wat is een stof eigenlijk?

Waaruit zijn stoffen opgebouwd? 

Samenvattend:

1. Stoffen hebben stofeigenschappen
   
2. Stoffen bestaan uit moleculen
3. Moleculen bestaan uit atomen
4. De moleculen, niet de atomen, bepalen de stofeigenschappen
5. 
   

Voorbeeldje, water

het allerkleinste deeltje water is een watermolecuul.

water in scheikunde taal is H2O

2 atomen waterstof en 1 atoom zuurstof

ga je een watermolecuul dus nog kleiner maken dan is het geen water meer maar krijg je waterstofgas en zuurstof (ook een gas)

hele andere stoffen dus. 

stofeigenschappen

• fase
• smaak
• geur
  
• kleur
  
• oplosbaarheid in water
• kookpunt
• smeltpunt / stolpunt
• brandbaarheid
• elektrische geleidbaarheid
• warmtegeleiding

Vul in:
Een pan is gemaakt van ( 1 ) omdat deze stof een ( 2 ) warmtegeleider is.

1. 1 = hout 2 = slechte
2. 1 = hout 2 = goede
3. 1 = metaal 2 = slechte
4. 1 = metaal 2 = goede

Welke stofeigenschap wordt gebruikt in deze toepassing?
Een pan is gemaakt van ijzer.

1. brandbaarheid
2. geleiding van warmte
3. oplosbaarheid
4. geleiding van stroom

Janice gebruikt parfum.
Vanwege welke stofeigenschap doet ze dat?

1. oplosbaarheid
2. kleur
3. geur
4. smaak

James gebruikt een pH-papiertje om te kijken hoe zuur zijn appelsap is?
Welke stofeigenschap gebruikt hij hier?

1. kleur
2. zuurtegraad
3. smaak
4. brandbaarheid

Achmed doet zout in de soep.
Waarvoor?

1. brandbaarheid
2. dichtheid
3. oplosbaarheid
4. smaak

Welke stofeigenschap wordt gebruikt in deze toepassing?
In de open haard ligt hout.

1. brandbaarheid
2. geleiding van warmte
3. oplosbaarheid
4. geleiding van stroom

MASSA EN VOLUME zijn geen stofeigenschappen!!!

Aan de slag!!!

Maak opdrachten 5 t/m 14

Je mag de antwoorden schrijven in je werkboek,
maar een apart schrift werkt fijner.

Voor degenen met devices: Het werkboek staat online bij de uitgever. 

Na inloggen kun je de opgaven online maken en zelfs automatisch inleveren bij je docent.

vandaag voor het eerst lessonup gebruikt, hebben jullie tips voor mij?

wat zijn de veiligheidsregels?

gevarensymbolen

Aan het werk!

Maken opdracht 15 t/m 25

extra Af, dan mag je op internet opzoeken hoe een atoom  is opgebouwd een tekening maken van een atoom en de namen van de deeltjes erbij zetten