Dag 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuurgeschiedenis 

20e eeuw

Programma

• Dada-gedichten
• Hendrik Marsman en zijn vitalisme
• Opdracht 
• Martinus Nijhoff en het modernisme
• Opdracht Het lied der dwaze bijen

Dada-gedichten

Wie wil zijn gedicht voordragen/ laten zien?

6. Hendrik Marsman en zijn vitalisme 

• Geboren in Zeist (1899 – 1940)
• Berlijn maakte hij kennis met het expressionisme
• ‘Verzen’ (1923): leestekens ontbreken, zoekt naar een nieuwe beeldspraak 
• Later gaat hij op zoek naar de zin van het leven, dat zie je in zijn gedichten terug. 
• 'vitalistisch’: drang om intens, snel en krachtig te leven 
• snelheid, kracht, realiteitsaanvaarding, koelte, soepelheid, weerbaarheid)(vergelijk futurisme)

Friedrich Nietzsche, übermensch: de superieure mens

Fascisme?

Vanaf de jaren 30: meer traditionele gedichten, zoals Herinnering aan Holland. 

Hij werd maar 41 jaar: hij vluchtte naar Engeland en hij overleed toen zijn schip verging.

Wat zou Marsman van de aanpak van de coronacrisis vinden? Waar zou hij voor gaan: totale lockdown of groepsimmuniteit ?

Opdracht

• Schrijf onderstaand gedicht over.
• Streep in de gedichten op je kopie woorden aan die het vitalistische ideaal van Marsman uitdrukken (snelheid, kracht, realiteitsaanvaarding, koelte, soepelheid, weerbaarheid)

Hoofdstuk 2 Modernisme in de Literatuur

1. Het modernisme in de poëzie 

• Naast de historische avant-garde: modernistische dichters. 
• Avant-gardistische schrijvers:vernieuwing in de vorm
• Modernisten behielden de traditionele vervormen (sonnet, rijm, etc).
• Een belangrijk thema is de afgescheidenheid van de wereld. 
• In  de literatuur kan geen getrouwe afspiegeling van de werkelijkheid gegeven worden. 
• Het literaire kunstwerk is ‘autonoom’.
  

2. Martinus Nijhoff (1894-1953)

• verwarring. 
• Verschillenden lagen, raadselachtig.
• ontwikkeling in zijn leven
• In zijn eerste bundel De wandelaar (1916), traditionele rijmschema’s, versvorm: sonnet. 
• In zijn latere bundels:experimenten met hij met de opbouw
• taalgebruik wordt eenvoudiger, bundel: Nieuwe gedichten (1934). 
• ‘parlando’ (spreek- poëzie). Stroming: De nieuwe zakelijkheid.
  

Volgorde

a, c, f, b, d, e, g, h

War is het 'verhaal' van dit gedicht?

Wat is de onderliggende boodschap?

Opdracht voor morgen

Leer uit je hoofd: Herinnering aan Holland

tot en met '(...)/ verspreid door het land,'

Berlin. Symphonie einer Großstad

Let op: 

Welke technieken worden er gepresenteerd?

Wat doet de filmmaker met het de filmbeelden?

Giacomo Balla