Wereldsysteem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welke processen hebben geleid tot het huidige patroon van samenhang tussen en verscheidenheid in relaties van de landen in het wereldsysteem?

Welke processen hebben geleid tot het huidige patroon van samenhang tussen en verscheidenheid in relaties van de landen in het wereldsysteem?

Geopolitieke macht in handen van islamitische wereld tot +/- 1500

Rond 1850

Eind 19e eeuw

Begin 20e eeuw

Eind 20e eeuw

eerste auto’s

stoommachines en stoomschepen

eerste aanleg telegrafische kabels Calais en Dover 

opening Panama kanaal

opkomst radio

internet

Start wereldsysteem

• kolonisatie Amerika, Afrika en Azië door Europese landen.
  
  
• Handel in (landbouw)producten koppelde gebieden over de hele wereld aan elkaar. 
  
  
• Wereldsysteem met Europa als kernregio.

Wat zijn kenmerken van Europa
als kernregio rond 1800?

Wereldsysteem vanaf 18e eeuw

• Industrialisatie: vraag naar grondstoffen stijgt.
• Exploitatie koloniën: landbouw- en mijnbouwproducten.
• Infrastructuur in periferie wordt verbeterd om vervoer van goederen te verbeteren.
• Koloniën worden afzetmarkt voor laagwaardige industrieproducten.

Waarom is West-Europa zo succesvol geworden t.o.v. de gekoloniseerde gebieden?

De overheid stimuleerde economie: infrastructuur -> betaald door koloniale winsten.

De winsten van kernland is altijd groter dan van de periferie (kolonie).

Wat is het verschil tussen de exploitatie koloniën en Amerika als kolonie?

De wereld als systeem

Een systeembenadering kan inzicht geven in de samenhang van verschijnselen en gebieden.

Het wereldsysteem omvat:

Elementen; Alle landen, ingedeeld in 3 groepen: centrumlanden, semiperiferie, periferie.

Relaties; Economische, politieke en culturele relaties.

Wereldsysteem

Centrum of kernregio’s: hoogontwikkeld en rijk, vb Nederland

Semiperiferie: 

opkomende landen, vb Brazilië

Periferie: 

laagontwikkeld en arm, vb Namibië

Kenmerken van
centrumlanden

Concept map

De rol van China in het wereldsysteem

Bekijk een deel van de aflevering van 'De wereld van de Chinezen'.

Is hier sprake van neo-kolonialisme? Maak twee kolommen in je schrift. Noem in de eerste kolom elementen waaruit blijkt dat er sprake zou zijn van neo-kolonialisme. Noem in de tweede kolom elementen waaruit blijkt dat sprake is van een gelijkwaardige handelsrelatie tussen Kenia en China.

www.npostart.nl

Van 2.30 - 13.00

Welke elementen van neo-kolonialisme zie je?

Welke elementen van een gelijkwaardige handelsrelatie zie je?

Global shift is een gevolg van...

1. De afname van de economische groei in Noord-Amerika .
2. De economische groei van de BRICS-landen en de NIC-landen.
3. De economische wereldcrisis in de jaren '80.
4. De stabilisatie van de economische groei van Europa.

Uit deze afbeelding blijkt dat het economisch zwaartepunt is verplaatst naar...

1. Australië
2. China
3. Europa
4. Noord-Amerika

Door de recente global shift naar Azië zal de meeste handel zich afspelen rond ...

1. de landen die grenzen aan de Atlantische Oceaan
2. de landen die grenzen aan de Grote Oceaan
3. de landen die grenzen aan de Indische Oceaan

Noem een reden waarom China nog gerekend wordt tot de semi-periferie en niet tot het centrum?

Zuid-Zuidinvesteringen, naar herkomst per land (A) en bestemming per regio (B), 2013.

De meeste Zuid-Zuidinvesteringen worden gedaan door landen uit Azië.

1. Juist
2. Onjuist

Zuid-Zuidinvesteringen, naar herkomst per land (A) en bestemming per regio (B), 2013.

Een groot deel van de Zuid-Zuidinvesteringen blijft binnen dezelfde regio.

1. Juist
2. Onjuist

Zuid-Zuidinvesteringen, naar herkomst per land (A) en bestemming per regio (B), 2013.

Afrika is het enige werelddeel dat niet in de top 10 staat van herkomstlanden van Zuid-Zuidinvesteringen.

1. Juist
2. Onjuist

Welk van onderstaande gebieden is het meest geschikt voor het naaien van onderdelen van een spijkerbroek?

1. China
2. Japan
3. Laos
4. Nepal

Door welke factor maken sommige kledingbedrijven de keuze om hun kleding niet in Azië, maar in Europa te produceren?

1. Locatie
2. Loonkosten
3. Opleidingsniveau

2.3 Wereldwijde netwerken

In welke kaart is het wereldsysteem het best te herkennen? En waarom?

Maak par. 1.3 - opdracht 2,3 + 4