Grammatica - Meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Nederlands

Inhoud van de les

Lesdoel: aan het eind van de les weet je wat een meewerkend voorwerp is en wat bijwoordelijke bepalingen zijn. 

- Herhaling zinsdelen

- Instructie meewerkend voorwerp EN bijwoordelijke bepaling

- Oefenen en werken aan de weektaak

Weektaak: M: opdr. 2, 3 en 4 op blz. 107 (Taalverzorging H4) EN opdr. 1, 3, 5 en 6 op blz. 132 en 133 (Taalverzorging H5) uit PDF-bestand

Zinsdelen (stappenplan)

1. Zoek de persoonsvorm (pv) en onderstreep deze -> Gebruik de tijdsproef. 

2. Zet zinsdeelstrepen -> Gebruik de zinsdeelproef.

3. Benoem het onderwerp (o) -> Wie/wat + persoonsvorm?

4. Benoem het werkwoordelijk gezegde (wg) -> Alle ww in de zin incl. pv.

5. Kijk of er een lijdend voorwerp (lv)  in de zin staat (lv) -> Wat/wie + wg + o?

6. Als er een lv in de zin staat, kijk je of er een meewerkend voorwerp (mv)  in de zin staat -> Aan wie/voor wie + wg + o + lv? 

7. Benoem de bijwoordelijke bepalingen (bwb) -> Geven antwoord op de vraag: waar? wanneer? waardoor? hoe? etc. 

Meewerkend voorwerp

6. Als er een lv in de zin staat, kijk je of er een meewerkend voorwerp (mv)  in de zin staat -> Aan wie/voor wie + wg + o + lv? 

Voorbeeld

Hij |  heeft | aan Sanne | een cadeau | gegeven.

                  1. pv: heeft

                  2. zinsdelen maken

                  3. wg: heeft gegeven

                  4.  o: wie/wat heeft gegeven?    hij

                  5.  lv: wie/wat heeft hij gegeven?   een cadeau

                  6. mw: aan (voor) wie heeft hij een cadeau gegeven?   aan Sanne

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'Jan'?

1. persoonsvorm
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. meewerkend voorwerp

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'de toets'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. persoonsvorm

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'aan de leraar'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. persoonsvorm

Bijwoordelijke bepaling

7. Benoem de bijwoordelijke bepalingen (bwb) -> Geven antwoord op de vraag: waar? wanneer? waardoor? waarom? hoe? etc. 

De vraagwoorden zelf zijn ook bwb's! 

Ik | geef | morgen | een cadeau | aan Linde.

                         1. pv = geef
                         2. zinsdelen maken

                         3. wg = geef

                         4.  o = Ik 

                         5. lv = een cadeau

                         6. mv = aan Linde

                         7. bwb= morgen (bijwoordelijke bepaling van tijd - wanneer?)

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

De oppas |  wachtte | op het schoolplein | op haar oppaskinderen.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Wat is (zijn) de bijwoordelijke bepaling(en)?

Vandaag hebben we het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

De docent geeft [woensdag] het boek aan de leerling.
woensdag =

1. Lijdend voorwerp
2. Onderwerp
3. Bijvoeglijke bepaling
4. Bijwoordelijke bepaling

Vandaag hebben we [patat] gegeten.
patat =

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Behandeld in de les

Lesdoel: aan het eind van de les weet je wat een meewerkend voorwerp is en wat bijwoordelijke bepalingen zijn. 

- Werken aan de weektaak 

Weektaak:  M: opdr. 2, 3 en 4 op blz. 107 (Taalverzorging H4) EN opdr. 1, 3, 5 en 6 op blz. 132 en 133 (Taalverzorging H5) uit PDF-bestand