hoofdstuk erfelijkheid Bs 3 genenparen en BS 4 kruisingen npo erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

BS 3 GENENPAREN

Lesdoelen

Je kunt omschrijven wat :

 homozygoot, heterozygoot,dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen

Bs3 Genenparen

Thema 3 : Erfelijkheid

erfelijke eigenschap op een genenpaar

1 genenpaar bevat informatie voor 1 erfelijke eigenschap

Gelijke en ongelijke genenparen

voor

gelijke genen

ongelijke genen

 Genenparen

• genenparen, 2 chromosomen die informatie bevatten voor één eigenschap

• homozygoot dominant     AA
• heterozygoot                         Aa
•  homozygoot recessief     aa
  

Genotypes

Homozygoot dominant (BB)

Heterozygoot (Bb)

Homozygoot recessief (bb)

Dominant of recessief

Het gen wat bij een heterozygoot genotype tot uiting komt is dominant

Dominant gen = Bruin haar

Recessief gen = Blond haar

Genotypen noteren

Dominant gen - hoofdletter

Recessief gen - kleine letter

AA = homozygoot dominant

Aa = heterozygoot

aa = homozygoot recessief

Maar... Soms zijn twee genen even sterk.

We praten dan niet van dominant / recessief

 maar van een intermediair fenotype.

Begrippen Genenparen

Homozygoot = 2 genen van het zelfde genenpaar 

Hetrozygoot = 2 verschillende genen

Genotype = welke erfelijke kenmerken krijgt je mee

Fenotype = hoe zie je eruit

Dominante genen = bepaald het fenotype, is het sterkste

Recessieve genen = aanwezig in het genotype maar bepaalt alleen als het homozygoot is hoe je eruit ziet

Een paar logische regels

• Een dominant gen is een gen dat altijd tot uiting komt in het fenotype
  
• Bij iemand die heterozygoot is komt het dominante gen tot uiting
• Een recessief gen komt alleen tot uiting als er geen dominant gen aanwezig is.
  
• Organismen waarbij het recessieve gen tot uiting komt zijn homozygoot voor deze eigenschap.

Kan je hier antwoord op geven?

Thema Erfelijkheid

Noteer jouw antwoorden op de volgende vragen in notities:

1)   Hoeveel chromosomen heeft een mens?

2)  Waar bestaat een chromosoom uit?

3)  Wat is een gen?

4)  Hoe komt een mens aan alle genenparen?

5)  Welke geslachtschromosomen heeft een jongen?

6)  Welke geslachtschromosomen heeft een meisje?

Check je eigen antwoorden:

1)   De mens heeft 46 chromosomen.

2)  Een chromosoom bestaat uit DNA?

3)  Een gen is een stukje DNA dat zorgt voor één bepaalde eigenschap?

4)  Elk genenpaar wordt gevormd door één gen afkomstig van je moeder en één gen afkomstig van je vader.

5)  De geslachtschromosomen van een jongen zijn een X en een Y-chromosoom.

6)  De geslachtschromosomen van een meisje zijn twee X-chromosomen.

 Kruisingen

• Verloopt via stappen ( begrippen )

• P = ouders 
  
• F1 =  1e generatie nakomelingen 
  
• F2 = 2e generatie nakomelingen 
  

P

P

genotype:

fenotype:

F1

vpc:

bruine ogen homozygoot dominant

blauwe ogen

aa                             AA

a

a

A

A

mogelijkheden voor de F1:

mogelijkheden voor de F2

Wat voor oogkleur krijgende kinderen (F1en F2)?

 kruisingsschema F1

Aa

a

A

A

a

Aa

Aa

Aa

Genotype ?

Fenotype ?

Welke gegevens hebben we?

P : Aa       x                   Aa

                                                                                  F 2

	A	a
A	AA	Aa
a	aA	aa

Genotype?

Fenotype?

Oefenen kruisingen ( duo's)

Een zwartharig vrouwtje, dat homozygoot dominant is voor de haarkleur paart met een geelharig mannetje.

De dieren in F1 planten zich ook weer voort.

Welke kleur vacht hebben de labradors in F2? Hoe groot is de kans op elke haarkleur in de F2?

biologiepagina.nl