6.2 Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.2 Zelfstandige burgers

Planning

• Terugblik 6.1
  
• Chronologie opdracht
• Uitleg 6.2

6.1 Woonplaats en werkplaats

Opdracht chronologie

Hoe: in tweetallen

Hulp: aantekeningen, lesboek

Tijd: 10 minuten, daarna nabespreken

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• op welke manier Holland belangrijk werd
• hoe steden stadsrechten kregen
• hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren

Nederland in de late middeleeuwen

Gebied: Nederland, België, Luxemburg.

Zeventien hertogdommen, graafschappen en provincies.

Het hele gebied wordt de Nederlanden genoemd.

Nederland in de late middeleeuwen

Het belangrijkste gewest is Holland.

Een van de belangrijke personen in Holland was graaf Floris V van Holland en Zeeland.

Graaf Floris V

Graaf Floris V was graaf van Holland en Zeeland.

Hij veroverde vele gebieden in West-Friesland en Utrecht.

Door zijn successen werd hij rijker en machtiger. 

Graaf Floris V

Om te laten zien hoe machtig en rijk Floris was, liet hij in 1280 de Ridderzaal in Den Haag bouwen.

De andere edelen waren niet zo blij met

Graaf Floris V

De andere edelen waren niet zo blij met Floris V en nemen hem in 1296 gevangen en werd hij daarna vermoord.

Waarom zouden de edelen niet zou blij 

zijn geweest met Floris V?

De boeren

Als Floris een gebied had veroverd, ging hij de bevolking niet straffen, maar luisterde hij juist naar de bevolking.

Zo gaf hij boeren voorrechten die hen beschermden tegen de lagere edelen in hun gebied. 

Bijvoorbeeld een eerlijkere rechtspraak.

Stadsrechten

Ook de inwoners van Holland stelde hij tevreden door de steden privileges te geven, zoals het recht om zichzelf te besturen.

Als een stad deze privileges kreeg, kreeg het stadsrechten.

De plaats werd officieel een stad. 

Stadsrechten

De eerste stad die stadsrechten kreeg, was de Friese stad Stavoren in 1016.

Amsterdam kreeg in 1300 stadsrechten en Den Haag in 1806.

Stadsrechten

In de tijd van steden en staten (1000-1500) ontstonden in heel Europa steden doordat ze stadsrechten van vorsten ontvingen. 

Door de jaren heen kregen ze meer stadsrechten, zoals het recht om belastingen en tol te heffen en het recht om een stadsmuur te bouwen.

Het stadsbestuur

Een man kon in een stad burger worden als hij een jaar en een dag in de stad woonde, een beroep had en een geldbedrag betaalde.

Burgers in de steden: burgerij

Het stadsbestuur

Steden in Holland hadden vanaf de 15e eeuw burgemeesters.

Zij waren de hoogste stadsbestuurders. 

Stadsbestuurders werden geadviseerd en gecontroleerd door de vroedschap.

Steden en edelen

Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten.

Dit geld werd betaalt aan de vorst of hoge edelen.

Met dit geld konden ze ambtenaren en soldaten betalen.

Vorsten en hoge edelen kreeg steeds meer macht, terwijl lage edelen macht verloren.

Steden werden steeds zelfstandiger en hadden de edelen minder nodig.

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• op welke manier Holland belangrijk werd
• hoe steden stadsrechten kregen
• hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren