3.2 en 3.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Naoorlogse zekerheid

1945-1965

- Wederopbouw

- Terugkeer rechtsstaat en democratie

- Partijen van voor de oorlog keren terug,  

   alleen NSB niet

- CPN populair omdat ze grote rol in verzet 

   hadden gehad en de Sovjet Unie een 

   belangrijke bondgenoot was geweest in de 

   strijd tegen Hitler-Duitsland

mei 1945 Bevrijding Nederland van Duitse bezetting

Begin Koude Oorlog

- Steeds meer landen in Oost- Europa worden 

   communistisch onder invloed van Sovjet Unie

- groei angst voor communisme -> aanhang 

  CPN neemt af

Een nieuwe start

- einde maken aan politieke verdeelheid,  

   nieuwe brede volkspartij oprichten ->

   SDAP vormt samen met liberale Vrijzinnig 

   Democratische Bond in 1946  nieuwe partij: 

   Partij van de Arbeid (PvdA)

- Liberalen vinden dat socialisten te veel 

   invloed hebben binnen PvdA en richten in    

   1948 een nieuwe partij op: Volkspartij voor 

   Vrijheid en Democratie (VVD)

Naoorlogse verkiezingen

- vooroorlogse verhoudingen keren 

   terug:confessionelen houden meerderheid

- PvdA en KVP vormen regering; rooms-rode 

   coalitie

- Willem Drees (PvdA) wordt minister- 

   president

- begin gemaakt met 

   opbouw verzorgingsstaat

Aanhang antidemocratische partijen neemt af

Geleerd van crisis jaren '30

Overheid grijpt niet in; economie zal vanzelf    herstellen, bezuinigingen op overheidsuitgaven.

Gevolg:

- grote armoede en werkloosheid

- crisis wordt alleen maar erger

Opbouw verzorgingsstaat

- overheid moet ingrijpen om armoede en 

   werkloosheid te voorkomen

- invoering sociale wetten: AOW, WW, WIA, 

   Bijstand

   

1 januari 1957

Eerste uitbetaling AOW

3.3 Ontzuiling en verdere democratisering 1965-2001

Vanaf de jaren 1960 toenemende welvaart

Ontstaan consumptiemaatschappij

Sociaal-culturele veranderingen

Sociaal- culturele veranderingen;

ontstaan protestbewegingen

jongeren

2e feministische golf

Studenten

10 maart 1966 huwelijk prinses Beatrix en Claus

Provo's gooien rookbom

Gevolgen voor politiek:

- geloof wordt minder belangrijk -> ontzuiling

- confessionele partijen verliezen aanhang

- ontstaan nieuwe partijen

Confessionele partijen ARP, CHU en KVP vormen samen nieuwe partij: CDA

Democraten '66 (D66) meer inspraak burgers:

- gekozen burgemeester

- referendum

Gevolgen voor politiek:

- in jaren '90 groot verlies CDA

- PvdA, D66 en VVD vormen samen regering:    

   Paars genoemd.  Wim Kok minister-president

Samenwerking confessionele partijen in CDA succes -> zit altijd in regering

Voor het eerst sinds 1917 geen confessionele partij meer in regering!

Vergelijk het interbellum met de tijd van de wederopbouw. Wat is een voorbeeld van continuïteit?

1. Na de Tweede Wereldoorlog keerden de politieke partijen van voor de oorlog weer terug
2. Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden nieuwe partijen
3. Na de Tweede Wereldoorlog werkten de confessionelen samen met de socialisten
4. Na de Tweede Wereldoorlog hadden antidemocratische partijen nauwelijks meer aanhang

In de jaren '50 werd een begin gemaakt met de opbouw van de verzorgingsstaat. Wat was hiervan de oorzaak?

1. De socialisten hadden een meerderheid in het parlement
2. De ervaringen van de economische crisis in de jaren '30
3. Er waren grote demonstraties van arbeiders die de invoering van sociale wetten eisten
4. In ruil voor steun aan de wederopbouw eisten de VS dat er een verzorgingsstaat werd ingevoerd

De verzorgingsstaat werd in gevoerd onder leiding van de rooms-rode coalitie. Welke partijen vormden samen deze coalitie?

1. PvdA en ARP
2. VVD en KVP
3. KVP, ARP en CHU
4. PvdA en KVP

Wat was geen gevolg van de groeide welvaart vanaf de jaren 1960?

1. Het geloof werd steeds minder belangrijk
2. Het ontstaan van een consumptiemaatschappij
3. Verzuiling
4. De opbouw van een verzorgingsstaat

Wat geen gevolg van de sociaal-culturele veranderingen vanaf de jaren 1960 voor de politiek?

1. De confessionele partijen verloren hun meerderheid in het parlement
2. Jongeren richtten een nieuwe partij op, de PvdA
3. Nieuwe partijen kwamen op die meer inspraak voor de burgers eisten
4. De confessionele partijen fuseerden tot een nieuwe partij, het CDA

Oefenen voor PO;

een voorbeeld

Hoe belangrijk is Willem Drees geweest voor de ontwikkeling van de rechtsstaat en de democratie in Nederland?

Dit is allemaal terug te vinden in Magister (ELO;opdrachten) bijlage 2 open opdracht (bijlage 2) of gestructureerde opdracht (bijlage 3)

Hoe belangrijk is Willem Drees geweest voor de ontwikkeling van de rechtsstaat en de democratie in Nederland?

Stap 1

Wie was Willem Drees en wat heeft hij gedaan?

(zie blz 42)

Stap 2

Welke historische begrippen passen bij Willem Drees? (zie begrippen lijst blz 58-59) en welke ontwikkelingen (kenmerkende aspecten) horen hier bij? (zie blz 39 en 41 Hoofdzaken in deze paragraaf)

Stap 3 

Bepaal hoe belangrijk Willem Drees is geweest. Gebruik de volgende argumenten:

• Belangrijk voor tijdgenoten. Het leven van mensen veranderde op één of enkele terreinen.
  
• Belangrijk als aanstichter of oorzaak van grote veranderingen
• Belangrijk als voorbeeld of symbool van     ontwikkeling of denkwijze.
• Belangrijk voor mensen nu (we hebben er nu nog mee te maken, als voorbeeld, waarschuwing of inspiratiebron).
  
• Voor veel mensen verandert er wat.
  
• Het gaat om een grote verandering (politiek, economisch, cultureel).
  

Personen	Gebeurtenissen
Johan Thorbecke	Oprichting Bataafse Republiek
Abraham Kuyper	Oprichting SDAP
Aletta Jacobs	Invoering algemeen kiesrecht
Anton Mussert	Verzet Provo tegen huwelijk Beatrix
Willem Drees	Moord op Pim Fortuyn
Pieter Cort van der Linden	Moord op Theo van Gogh

Dit is allemaal terug te vinden in Magister (ELO;opdrachten) bijlage 2 open opdracht (bijlage 2) of gestructureerde opdracht (bijlage 3)